Sınıf Öğretmenlerinin Beden Eğitimi ve Oyun Dersine İlişkin Oluşturdukları Metaforların Analizi

Yıl 2025, Sayı: 65, 2863 - 2875, 30.09.2025

Serkan Aytekin , Hülya Çermik

https://doi.org/10.53444/deubefd.1568487

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, sınıf öğretmenlerinin ilkokullardaki beden eğitimi ve oyun dersi bağlamındaki görüşlerini metaforlar aracılığıyla açığa çıkarmaktır. Araştırma, betimsel bir tarama çalışması olarak 2021-2022 eğitim-öğretim yılı içerisinde Denizli ili resmi ilkokullarında görev yapan 336 sınıf öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, açık uçlu bir metafor sorusunun bulunduğu form aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen nitel veriler içerik analizi yaklaşımıyla çözümlenmiştir. Araştırmanın bulguları, beden eğitimi ve oyun dersine yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin, “derse ilişkin yapı” ve “insan sağlığına katkı” ana teması olmak üzere iki temel yapıda toplandığını göstermektedir. Derse ilişkin yapı ana teması üç alt temaya sahiptir; bunlar; “dersin süreci”, “dersin önemi” ve “dersin içeriği” alt temalarıdır. “İnsan sağlığına katkı” ana teması ise “psikolojik katkı”, “sosyal katkı” ve “fiziksel katkı” olmak üzere üç alt temadan oluşmaktadır. Araştırmanın sonuçları, sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersi kapsamındaki görüşlerinin ders içeriği, süreci ve amaçları ile örtüştüğü ve Dünya Sağlık Örgütü’nün sağlık tanımındaki fiziksel, sosyal ve psikolojik boyutlarla da paralellik gösterdiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni , beden eğitimi , oyun , beden eğitimi ve oyun dersi , metafor

Analysis of Primary School Teachers' Metaphors for Physical Education and Game Lessons

Öz

The aim of the present study is to reveal the views of classroom teachers on the physical education and games course in the primary school curriculum through metaphors. The study, designed as a descriptive survey, was conducted with 336 classroom teachers working in public primary schools in Denizli province in the 2021-2022 academic year. The data of the study were collected through a structured form with an open-ended metaphor question. The qualitative data obtained were analysed with content analysis method. Based on the findings of the study, the views of the classroom teachers about physical education and games course were grouped under two main themes that are named as the structure of the course and contribution to human health. The sub-themes of the structure of the course included the lesson process, the importance of the course and the content of the course. Three sub-themes of contribution to human health theme, on the other hand, included psychological contribution, social contribution and physical contribution. As a result of the study, it can be said that the views of the classroom teachers on physical education and games course coincided with the content, process, and objectives of the course, and were parallel with the physical, social, and psychological dimensions of health as defined by World Health Organization.

Anahtar Kelimeler

Classroom teacher , physical education , game , physical education and games , metaphor

Kaynakça

• Ali, E., Constantino, K. M., Hussain, A., & Akhtar, Z. (2018). The effects of play based learning on early childhood education and development. Journal of Evolution of Medical and Dental Sciences, 7(43), 6808-6811.
• Arslan, Y., & Altay, F. (2009). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ders programı ve ders uygulamalarına ilişkin görüşleri. Spor Bilimleri Dergisi, 19(2), 63-79.
• Atlı, K. (2017). Beden eğitimi ve spor derslerinde fiziksel etkinlik kartları uygulamaları ile yürütülen akran öğretimi modeline ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Bayat, S., Kaymak, M. N., & Balcı, O. (2016). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersinde karşılaştıkları güçlüklere ilişkin görüşleri. Journal of Human Sciences, 13(3), 4917-4930.
• Christensen, L. B., Johnson, B. R., & Turner, L. A. (2015). Araştırma Yöntemleri: Desen ve Analiz (Çev. Ed. A. Aypay). Anı Yayıncılık.
• Çakır, E., & Şentürk, H. E. (2019). Beden eğitimi ve oyun dersinin öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Turkish Studies, 14(5), 2199-2217.
• Çar, B. (2022). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi dersi ve oyun kavramı ile ilgili algılamalarının incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(3), 105-117.
• Çıldır, A. (2019). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Çiçek, R. (2008). Uşak Karahallı ilçesi ilköğretim okulları birinci kademesinde işlenen beden eğitimi derslerinin sınıf öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Çivril-Kara, R., Küçük-Kılıç, S., & Öncü, E. (2017). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve Fiziki etkinlikler dersi hakkındaki görüşleri. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 8(15), 17-46.
• Dağdelen, O., & Kösterelioğlu, İ. (2015). İlkokullardaki oyun ve fiziki etkinlikler dersinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 97-128.
• Demir, A. (2021). Ebeveynlerin beden eğitimi dersine ve öğretmenine yönelik algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2011). The Sage handbook of qualitative research. SAGE Publication.
• Gay, L. R. (1996). Educational research. Prentice Hall.
• Güven, Ö., & Yıldız, Ö. (2014). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersinden beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 525-538.
• Halk Sağlığı Uzmanları Derneği. (2014). Türkiye sağlık raporu. https://www.halksagligiokulu.org/Kitap/DownloadEBook/54f9077a-0209-4bdd-95e8-7e8151b677c9
• Harris, J., Cale, L., & Musson, H. (2011). The effects of a professional development programme on primary school teachers’ perceptions of physical education. Professional Development in Education, 37(2), 291-305.
• Hills, A. P., King, N. A., & Byrne, N. M. (2007). Children, obesity and exercise: Prevention, treatment and management of childhood and adolescent obesity. Routledge.
• İrez, S. G. (2012). Fiziksel etkinlik kartları uygulamasının ilköğretim öğrencilerinin beden eğitimi derslerindeki fiziksel aktivite düzeyleri ders içerikleri ve öğretmen davranışları üzerine etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kangalgil, M. (1999). İlköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi dersine ilişkin görüşleri (Sivas örneği) [Yayınlanmış yüksek lisans tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi.
• Karagün, E. (2021). İlkokul ve ortaokulda farklı branşlarda çalışan öğretmenlerin “beden eğitimi” ve “spor” kavramlarına ilişkin metaforları. Eğitim ve Bilim, 46(208), 79-104.
• Kirk, D. (2020). Precarity, critical pedagogy and physical education. Routledge.
• Koç, M. C. (2017). İlkokul çağındaki çocukların temel motor beceri gelişiminde eğitsel oyunların etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Koç, U. (2020). Üniversite öğrencilerinin beden eğitimi kavramına ilişkinin metaforik algıları. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 11-20.
• Koç, Y., & Yeniçeri, S. (2021). Farklı branş öğretmenlerinin beden eğitimi ve spor öğretmenlerine ve beden eğitimi ve spor dersine yönelik algılarının metaforik analizi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 106-125.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2003). Metaphors we live by. The University of Chicago Press.
• Malcev, M., & Popeska, B. (2017). Primary school physical education in Republic of Macedonia- condition and challenges. In D. Colella, B. Antala, & S. Epifani (Eds.), Physical education in primary school: Researches- best practices – situation (pp. 447-461). Pensa Multimedia.
• McEvoy, E., Heikinaro-Johansson, P., & MacPhail, A. (2015). Physical education teacher educators’ views regarding the purpose(s) of school physical education. Sport, Education and Society, 22(7), 812-824.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Sage Publication.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018). Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programı (İlkokul 1, 2, 3 ve 4. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20181023115223781-06-Beden%20Eğtimi%20ve%20Oyun%202018-124%20Eki%20ÖP.pdf.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2021). Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=19942&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2022). İlköğretim Kurumları (ilkokul ve ortaokul) Haftalık Ders Çizelgesi. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_01/19093950_ilkogretim-hdc-karar-ve-eki-2022-2023.pdf
• Morgan, P. J., & Hansen, V. (2007). Recommendations to improve primary school physical education: Classroom teachers' perspective, The Journal of Educational Research, 101(2), 99-108.
• Namlı, A., Temel, C., & Güllü, M. (2017). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin ürettikleri metaforlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 479-496.
• Özkan-Navdar, A. (2017). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersinin öğretim süreciyle ilgili görüşleri (Rize ili örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Özsoy, S.A., Kalkım, A., & Emlek Sert, Z. (2020). İlkokul çağındaki çocuklarda obezite görülme sıklığı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 29(1), 38-43.
• Pehlivan, Z., Dönmez, B., & Yaşat, H. (2005). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi dersine yönelik görüşleri . Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(3), 51-62.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496.
• Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 461-522.
• Sandıkçı, B. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersine yönelik görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Shimon, J. M. (2011). Introduction to teaching physical education principles and strategies. Human Kinetics.
• Svendsen, A. M. (2014). Get moving! A comparison of ideas about body, health and physical activity in materials produced for health education in the Danish primary school. Sport, Education and Society, 19(8), 1014-1033.
• Şentürk, U., Yılmaz, A., & Gönener, U. (2015). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersi ile ilgili görüş ve uygulamaları. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 10(2), 22-30.
• Taran, D. (2019). Sınıf öğretmenlerinin oyun ve fiziki etkinlikler dersi yeterliliklerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Tekkurşun-Demir, G., & Hazar, Z. (2018, Nisan). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi öğretmeni ve beden eğitimi ve spor dersine yönelik metaforik algılarının incelenmesi. 10. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi Kongre Tam Metin Kitabı, Nevşehir.
• Tel, M., Bozkurt, E., & Celayir, İ. (2016). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi dersine ilişkin görüşleri. Sport Sciences, 11(3), 1-10.
• Uzun, İ. (2019). Sınıf öğretmenlerinin beden eğitimi ve oyun dersine yönelik görüşlerinin incelenmesi (Kars ili örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Giresun Üniversitesi.
• Wahl-Alexander, Z., & Ressler, J. D. (2020). Recalibrating physical education in an era of physical activity. Journal of Physical Education, Recreation and Dance, 91(7), 3-5.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M., Ağartıoğlu Kundakçı, G., Uyanık, G., Ongan, D., Yıldırım Sarı, H., Akay, N., Algül, E., & Yıldırım, A. (2022). İlkokul öğrencilerinde obezite, fiziksel aktivite ve özetkililik-yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Medical Journal, 6(2), 174-183.