Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda Uyulması Gereken Süreler

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 1951 - 1986, 01.07.2014

Ramazan Korkmaz

Öz

Hakları ihlal edilen ya da ihlal tehlikesi ile karşılaşan kişiler, bu
haklarını koruyamadıkları zaman devletin yetkili organlarına başvurmaktadırlar. Başvurulan organ ise, çoğunlukla yargı organıdır. Yargı organları
olan mahkemeler Anayasa’nın 9. maddesi uyarınca, Türk milleti adına
bağımsız olarak, hakkın haklıya iadesi veya hak ihlali ortaya çıkmadan
engellenmesi görevini yerine getirmektedirler. Hak ihlali yapanlar ise özel
hukuk (gerçek veya tüzel) kişileri olabileceği gibi kamu da olabilir. İhlalci
kişiler karşısında hak arama özgürlüğünü kullanan mağdur taraf ise, hakkına
her zaman kavuşamayabilir. Bunun nedenleri, mahkemenin tutumu, karşı
tarafın davayı sabote eden tutumları veya kendisinin gereği gibi davasına
özen göstermemesi olabilir. Eğer kişi, maddi hukuk açısından gerçekten
haklı olmasına rağmen, maddi hukukla uyumlu bir adli gerçek ortaya çıkmamışsa, mahkemenin verdiği kararı değiştirmek ya da düzeltebilmek için üst
derece yargılama yerlerine başvuracaktır. Kanun koyucu, yargı yerlerinden
elde edilen kararların kişileri hukuki yönden tatmin edici niteliğinin ağır
basması ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (ve Eki olan protokollerinin) gereği gibi uygulanabilmesi için, ülke içinde tüketilmesi gerekli en
üst yargılama faaliyeti olarak Bireysel Başvuru’yu öngörmüştür. Bu yolla
kişilerin adalet anlayışının sağlanabilmesine hizmet edilmeye ve ayrıca,
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önündeki mahkûmiyetler en aza indirilmeye çalışılmıştır.

Kaynakça

• Aliyev, Cabir; Anayasa Şikayeti, İstanbul 2010.
• Altan, Alparslan; Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti/Anlamı, Kapsamı ve Olası Sorunlar) Paneli, TBB Yayını, Ankara 2011, (s. 142-151).
• Atasoy, Hakan; Türk Hukukunda Bireysel Başvuru Yolu, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 3, S. 9, (s. 71-98).
• Aydın, Öykü Didem; Türk Anayasa Yargısında Yeni Bir Mekanizma: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 15, S. 4, (s. 121-170).
• Berki, Ömer; Karar Düzeltme Müessesesi, Dr. A. Recai Seçkin’e Armağan, Ankara 1974, (s. 143-190).
• Bilge, Necip; Karar Düzeltmenin İslam Hukukundaki Dayanağı, Prof. Dr. K. Fikret Arık’a Armağan, Ankara 1973, (s. 63-79).
• Doğru, Osman; Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Rehberi, İstanbul 2012.
• Ekinci, Hüseyin; Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvurularda Bir Kabul Edilebilirlik Koşulu Olarak “Başvuru Yollarının Tüketilmesi” Sorunu, TAAD, Y. 3 (2012), S. 11, (s. 1-20).
• Ekinci, Hüseyin/Sağlam, Musa; 66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, s. 9, kaynak: http://www.anayasa.gov.tr/files/bireysel _basvuru/66_Soru.pdf, E.T.: 24.10.2012.
• Ergül, Ergin; Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru ve Uygulaması, Ankara 2012.
• Ermenek, İbrahim; Anayasa Mahkemesinin Bireysel Başvuru Üzerine Verdiği Kararların Medeni Yargılama Hukukuna Yansımaları, MİHDER Y. 2013, C. 9, S. 26, (s. 9-23).
• Esen Arnwine, Selin; Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru PaneliKonuşma, Kaynak: http://www.izmirbarosutv.org.tr/detay.asp?id=191 &b=Anayasa%20Mahkemesi`ne%20Bireysel%20Ba%FEvuru, E.T.: 20.01.2013.
• Esen Arnwine, Selin; İspanya’da Bireysel Başvuru Yolu, AÜHFD, Y. 2003, C. 52, S. 4, (s. 249-271).
• Esen, Selin; Türkiye’de Anayasa Şikayeti, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti/Anlamı, Kapsamı ve Olası Sorunlar) Paneli, TBB Yayını, Ankara 2011.
• Genaro David Gongora Pimentel, Amparo Ne İçindir?, Anayasa Yargısı Dergisi, Y. 2009, S. 26, (s. 163-282).
• Gören, Zafer; Anayasa Mahkemesine Kişisel Başvuru (Anayasa Şikayeti), Anayasa Yargısı Dergisi, C. 11, (s. 97-134).
• Görgün, L. Şanal/Kodakoğlu, Mehmet; Medeni Usul Hukuku, 2. Bası, Ankara 2012.
• Göztepe, Ece; Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti/ Anlamı, Kapsamı ve Olası Sorunlar) Paneli, TBB Yayını, Ankara 2011, (s. 32-65).
• Göztepe, Ece; Anayasa Şikayeti, Ankara 1998.
• Gözübüyük, A. Şeref; Avrupa İnsan Hakları Komisyonuna Başvuru Süresi, İnsan Hakları Yıllığı, C. 12, http://yayin.todaie.gov.tr/goster.php? Dosya=MDQ5MDUwMDU3MDQ5, E.T:14.11.2012.
• Gürdoğan, Burhan; Tashihi Karar Müessesesi, Ahmet Esat Arsebük Armağanı, Ankara 1958, (s. 285-306).
• Haller, Herbert; Anayasa Şikayeti ve Buna İlişkin Sorunlar- Avusturya’da Temel Hak Şikayeti Hakkında Rapor, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 21, http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anyarg21/avustury a.pdf, (s. 50-69) (E.T:12.10.2012).
• Hassemer, Winfried; Anayasa Şikayeti ve Buna İlişkin SorunlarAlmanya’da Temel Hak Şikayeti Hakkında Rapor, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 21, http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/ anyarg21/almanya.pdf, (s. 164-178) (E.T:12.10.2012).
• Holzinger, Gerhart; Avusturya Anayasa Hukukunda Anayasa Şikayeti ve Bireysel Başvuru, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 26, http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/GerhartHolzinger. pdf, (s. 61-79), (E.T:12.10.2012).
• Jong-Dae, Kim; Anayasa Şikayeti Sistemi Kore Deneyimi, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 26, http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/ KimJongDae.pdf, (s. 145-153), (E.T:12.10.2012).
• Karslı, Abdurrahim; Medeni Muhakeme Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, İstanbul 2011.
• Kılınç, Bahadır; Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti) Kurumu ve Türkiye Açısından Uygulanabilirliği, Anayasa Yargısı Dergisi, Y. 2008, S. 25, (s. 19-59).
• Korkmaz, Ramazan; Medenî Usûl Hukuku Açısından Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, İstanbul 2014. Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder; Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 23. Baskı, Ankara 2012.
• Kuzu, Burhan; Türkiye için Anayasa Şikayeti Modeli Tartışma Paneli, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 21, (s. 258-263).
• Madra, Ömer; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Bireysel Başvuru Hakkı, Ankara 1981.
• Maria Emilia Casas Baamonde, Amparo Başvurusu, Anayasa Yargısı Dergisi, Y. 2009, S. 26, (s. 101-120).
• Mavćić, Arne Marjan; Tüketilmesi Gereken veya AİHS Anlamında Geçerli Bir İç Hukuk Yolu Olarak Bireysel Şikayet, http://www.concourts.net/ Mavcic_Tr_BireyselBasvurununTemelOzellikleri.pdf, (s. 1-29), (E.T: 12.10.2012).
• Mellinghof, Rudolf; Federal Almanya Cumhuriyeti’nde Anayasa Şikayeti, Anayasa Dergisi, C. 26, http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa _yargisi/RudolfMellinghof.pdf, (s. 31-44), (E.T:12.10.2012).
• Mole, Nuala/Harby, Catharina; Adil Yargılanma Hakkı-İnsan hakları Kitapçıkları no:3, Council of Europe 2001 (çev.: belirtilmemiş). Önder, Ayhan; Muhakemenin İadesinde Reform (Muhakemenin Yenilenmesi), İÜHFM C. 38, S. 1-4, (s. 59-114).
• Özbey, Özcan; Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı, Ankara 2012.
• Paczolay, Peter; Anayasa Şikayeti ve Buna İlişkin Sorunlar-Venedikte Temel Hak Şikayeti Hakkında Rapor, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 21, (s. 194-203), http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/ anyarg21/venedik.pdf, (E.T:12.10.2012).
• Paczolay, Peter; Anayasa Şikayeti: Bir Karma Çözüm Mü?, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 26, http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa _yargisi/PeterPaczolay.pdf, (s. 313-320), (E.T:12.10.2012).
• Patrono, Mario; The Protection of Fundamental Rights by Constitutional Courts- A Comparative Perspective.
• Pekcanıtez, Hakan; Mukayeseli Hukukta Medeni Yargıda Verilen Kararlara Karşı Anayasa Şikâyeti, Anayasa Yargısı Dergisi, Y. 1995, C. 12, (s. 257-287).
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet; Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 14. Bası, Ankara 2013.
• Sabuncu, M. Yavuz/Esen Arnwine, Selin; Türkiye İçin Anayasa Şikâyeti Modeli Tartışma Paneli, Anayasa Yargısı Dergisi, Y. 2004, S. 21, (s. 229-247).
• Sağlam, Musa; Bireysel Başvuru ‘Anayasa Şikayeti’, HUKAB Sempozyum Serisi 1, Ankara 2011.
• Sungurtekin, Meral; Karar Düzeltmenin Kanun Yolu Niteliği ve Karar Düzeltme Dilekçesinde Sebep Gösterme Zorunluluğu Bulunup Bulunmadığı Meselesi, Yargıtay Dergisi, Y. 16, C. 16, Sıra S. 64, S. 4, Ekim 1990.
• Şahbaz, İbrahim; Türkiye’de Anayasa Şikayeti, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti/Anlamı, Kapsamı ve Olası Sorunlar) Paneli, TBB Yayını, Ankara 2011, (s. 71-127).
• Şirin, Tolga; Türkiye’de Anayasa Şikâyeti (Bireysel Başvuru) İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ve Almanya Uygulaması ile Mukayeseli Bir İnceleme, İstanbul 2013.
• Tercan, Erdal; Medeni Usul Hukukunda (Kesin Sürelerin Kaçırılması Halinde) Eski Hale Getirme, Ankara 2006.
• Turhan, Mehmet; Türkiye İçin Anayasa Şikayeti Modeli Tartışma Paneli, Anayasa Dergisi, C. 21, (s. 248-257).
• Türk, Hikmet Sami; Türkiye için Anayasa Şikayeti Modeli Tartışma Paneli, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 21, (s. 291-295).
• Umar, Bilge; Hukuk Muhakemeleri Şerhi, Ankara 2011.
• Umar, Bilge, Türk Medenî Usûl Hukukunda İadei Muhakeme, İÜHFM C. 29, S. 1-2, (s. 261-298).
• Ural, Sami Sezai; Hak ve Özgürlüklerin Korunması Bağlamında Bireysel Başvuru, Ankara 2013.
• Uzun, Cem Duran; Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu (Anayasa Şikayeti) Beklentiler ve Riskler, SETA Analiz Dergisi, Y. Şubat 2012, S. 50, (s. 4-26).
• Üstündağ, Saim; Medeni Yargılama Hukuku Cilt I-II, İstanbul 2000.
• Vitkauskas, Dovydas/Dikov, Grigory; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Adil Yargılama Hakkının Korunması-Avrupa Konseyi İnsan Hakları El Kitapları (çev.: Av. Serkan Cengiz), Avrupa Konseyi Strazburg 2012.
• Yılmaz, Ejder; Karar Düzeltmede Para Cezası, Adalet Dergisi, Y. 64, S. 1, Ocak 1973, (s. 524-538).
• Zorkin, Vallery; Rusya Federasyonu Anayasa Mahkemesi Uygulamasında Bireysel Başvuru, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 26, http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/ValeryZorkin.pdf, (s. 283-312), (E.T:12.10.2012).