Kamu İcra Hukukunun Anayasal Temelleri

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 4567 - 4611, 01.07.2014

Cemal Başar

Öz

Taraflara karşılıklı alacak ve borç yükleyen bir borç ilişkisinde, borcun
vadesi geldiği halde ödenmemesi durumunda tahsili gerekmektedir. Bu
noktada özel hukuk kişileri, vadesi geldiği halde henüz ödenmemiş olan
alacaklarını kamu gücünün yardımını isteyerek alabilme imkânına sahiptirler. Buna ilişkin usûl ve esaslar, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nda yer
almaktadır. Bir özel hukuk kişisi olarak işlem yaptığında, bu sıfatla sahibi
olduğu alacakları bakımından Devlet de söz konusu Kanun hükümlerinden
yararlanır. Fakat sahibi olduğu kimi alacaklar bakımından Devlet, özel
hukuk kişilerine nazaran üstün konumdadır. Devlet, vadesi geldiği halde
ödenmeyen bu alacaklarının tahsili için, hukuk sisteminin özel hukuktan
doğan alacaklar bakımından yetkili kıldığı mercilere gitmek yerine alacağını
tahsil edebilmek için kamu gücünü bizzat kendisi kullanır. Kamu hukuku
kaynaklı olan ve özel hukuktan doğan alacakları ile özel hukuk kişilerinin
alacaklarının tahsilinden farklı kurallara bağlanan bu çeşit alacaklar bakımından 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da
Devlete ve diğer kamu idarelerine üstün hak ve yetkiler verilmektedir.

Kaynakça

• Ateş, Leyla; Vergilendirmede Eşitlik, (Derin Yayınları), İstanbul 2006.
• Bayraklı, Hasan Hüseyin; Vergi İcra Hukuku, (Celepler Matbaacılık), Afyonkarahisar 2012.
• Candan, Turgut; Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun, (Maliye ve Hukuk Yayınları), Ankara 2007.
• Çağan, Nami; Vergi Hukukunda Süreler, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 389), Ankara 1975, (Süreler).
• Çağan, Nami; Vergilendirme Yetkisi, (Kazancı Matbaacılık), İstanbul 1982, (Vergilendirme Yetkisi).
• Çelik, Binnur; Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku, (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları), Ankara 2002.
• Çiftçi, Pınar; İcra Hukukunda Menfaat Dengesi, (Adalet Yayınevi), Ankara 2010, (Menfaat Dengesi).
• Dönmez, Recai; Vergi İcra Hukukunda Haciz Yolu ile Takip, (Seçkin Yayıncılık), Ankara 2005, (Haciz).
• Dönmez, Recai; Vergi İcra Hukukunda İhtiyati Haciz, (Anadolu Üniversitesi Yayınları), Eskişehir 1998, (İhtiyatî Haciz).
• Erdoğan, Mustafa; Anayasa Hukuku, 4. Baskı, (Orion Yayınevi), Ankara 2007.
• Gerçek, Adnan; Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku, (Ekin Yayınevi), Bursa 2010.
• Göze, Ayferi; Sosyal Devlet Sistemi, (İstanbul Üniversitesi Yayınları), İstanbul 1976.
• Gözler, Kemal; Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 9. Baskı, (Ekin Yayınevi), Bursa 2010.
• Gözübüyük, A. Şeref; Yönetim Hukuku, 29. Baskı, (Turhan Kitabevi), Ankara 2010.
• Gül, Cengiz; İktidarın Sınırlandırılması ve Hukuk Devleti, (Adalet Yayınevi), Ankara 2010.
• Güneş, Gülsen; Verginin Yasallığı İlkesi, 3. Baskı, (On İki Levha Yayıncılık), İstanbul 2011.
• Kaboğlu, İbrahim Ö.; Anayasa Hukuku Dersleri, 7. Baskı, (Legal Kitapevi), İstanbul 2011.
• Karakoç, Yusuf; Genel Vergi Hukuku, 6. Baskı, (Yetkin Yayınları), Ankara 2012, (Vergi Hukuku).
• Karakoç, Yusuf; Kamu Alacaklarının Tahsili Aşamasında Ortaya Çıkan ve Vergi Yargısında Çözümlenen Uyuşmazlıklar, (Yetkin Yayınları), Ankara 2000, (Uyuşmazlıklar).
• Metin, Yüksel; Ölçülülük İlkesi, (Seçkin Yayıncılık), Ankara 2002.
• Oğurlu, Yücel; Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Ölçülülük İlkesi, (Seçkin Yayıncılık), Ankara 2002.
• Oktar, S. Ateş; Vergi Hukuku, 9. Baskı, (Türkmen Kitabevi), İstanbul 2013. Öden, Merih; Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, (Yetkin Yayınları), Ankara 2003.
• Öncel, Muallâ/Kumrulu, Ahmet/Çağan, Nami; Vergi Hukuku, 21. Baskı, (Turhan Kitabevi), Ankara 2012.
• Öner, Erdoğan; Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, (Seçkin Yayıncılık), Ankara 2012.
• Öz, Ersan; Vergilendirmede Kanunîlik ve Türk Vergilendirme Sistemi, (Gazi Kitabevi), Ankara 2004.
• Özbudun, Ergun; Türk Anayasa Hukuku, 14. Baskı, (Yetkin Yayınları), Ankara 2013.
• Özekes, Muhammet; İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, (Adalet Yayınevi), Ankara 2009.
• Sancakdar, Oğuz; İdare Hukuku, 4. Baskı, (Seçkin Yayıncılık), Ankara 2014.
• Serim, Nilgün; 6183 Sayılı Kanunda Amme Alacaklarının Korunması, (Türkmen Kitabevi), İstanbul 2007.
• Tanör, Bülent/Yüzbaşıoğlu, Necmi; Türk Anayasa Hukuku, 12. Bası, (Beta Yayıncılık), İstanbul 2012.
• Taş, Metin; Vergi İcra Hukukunda Haciz, (Ekin Kitabevi) Bursa 2000.
• Tombaloğlu, Mustafa Lütfi; Amme Alacaklarının Takip ve Tahsil Usulü, (Seçkin Yayıncılık), Ankara 2011.
• Makaleler
• Akkaya, Mustafa; “Haksız Çıkma Zammı ve Anayasaya Uygunluğu”, (Prof. Dr. Mualla Öncel’e Armağan, C. I, Ankara 2009, s. 339-347).
• Aliefendioğlu, Yılmaz; “Hukuk - Hukukun Üstünlüğü - Hukuk Devleti”, (Ankara Barosu Dergisi, 2001/2, s. 29 - 68).
• Alpaslan, Mustafa; “6183 Sayılı Yasa Hükümlerine Göre Vergi Dairesi Müdürleri ile Vergi Dairesi Başkanlarının İhtiyati Haciz - Tahakkuk Konusundaki Yetki Karmaşası Nedir?”, (Mali Hukuk Dergisi, C. 8, S. 94, Ekim 2012, s. 17-22).
• Başaran Yavaşlar, Funda; “Vergisel Düzenin ve Vergi Adaletinin Sağlanmasında Donanımlı Anayasa Dışında Gerekenler”, (Anayasa’dan Mali ve Vergisel Beklentiler, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2012, s. 397-405).
• Coşkun Karadağ, Neslihan; “Hukukî Güvenlik İlkesinin Vergi Planlamasında Taşıdığı Anlam Üzerine Bir Değerlendirme”, (Prof. Dr. Mualla Öncel’e Armağan, Ankara 2009, s. 693-745).
• Çiftçi, Pınar; “Menfaat Dengesi Çerçevesinde Genel İcra Hukuku ile Kamu İcra Hukukunun Karşılaştırılması”, (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, Özel Sayı, Y. 2010, Basım Yılı: 2012, s. 313- 379) (Karşılaştırma).
• Demirbaş Aksüt, Burcu; “Vergi Yargılaması Hukukunun Anayasal Temelleri”, (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, Özel Sayı, Y. 2010, Basım Yılı: 2012, s. 257-312).
• Gök, Özgecan; “Kamu İcra Hukukunda Ödeme Emrine Karşı Dava Açma Süresi ve Anayasaya Uygunluğu: Bir Anayasa Mahkemesi Kararının Düşündürdükleri”, (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, Özel Sayı, Y. 2010, Basım Yılı: 2012, s. 381-433).
• Gören, Zafer; “Sosyal Devlet”, (Prof. Dr. Seyfullah Edis’e Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını, İzmir 2000, s. 1-49).
• Karakoç, Yusuf; “Kamu Alacaklarının Tahsili: Kamu İcra Hukuku”, (Vergi Sorunları Dergisi, S. 153, Haziran 2001, s. 116-135) (Kamu İcra Hukuku).
• Karakoç, Yusuf; “Türk Hukuku’nda Vergi Kanunlarının Anayasa’ya Uygunluğunun Yargısal Denetimi”, (Anayasa Yargısı Dergisi, C. 13, Anayasa Mahkemesi Yayını, Ankara 1996, s. 249-373) (Yargısal Denetim).
• Kumrulu, Ahmet G.; “Vergi İcra Hukukuna Kavramsal Bir Yaklaşım”, (Prof. Dr. Akif Erginay’a 65. Yaş Armağanı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 460, Ankara 1981, s. 647-668).
• Ökçesiz, Hayrettin; “Hukuk Devleti Olgusu”, (HFSA - Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi Yayınları: 4, Hukuk Devleti, 1998, s. 44-56).
• Şener, Hasan; “6183 Sayılı Kanunun Uygulama Sorunları ve Yapılan Son Değişiklikler”, (Maliye Dergisi, S. 70, Temmuz - Ağustos 1984, s. 14- 19).
• Taylar, Yıldırım; “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Vergi Hukukunda Hukukî Güvenlik İlkesi”, (Vergi Dünyası, S. 307, Mart 2007, s. 196-214).
• Yaltı, Billur; “Vergi Hukukunda Sorumluluğun Sınırı: Mülkiyet Hakkı: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa Çerçevesinde AATUHK, 35 ve Mükerrer 35”, (Prof. Dr. Mualla Öncel’e Armağan, C. I, Ankara 2009, s. 507-536).
• Yaltı Soydan, Billur, “Mülkiyet Hakkı Versus Vergilendirme Yetkisi: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesine Göre Mülkiyet Hakkına Müdahalenin Sınırı”, (Vergi Dünyası, S. 227, Temmuz 2000, s. 103-114).
• Yakar, Soner; “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunda Anayasaya Aykırı Bir Zam: Haksız Çıkma Zammı”, (Vergi Sorunları Dergisi, S. 250, Temmuz 2009, s. 186-198).
• Yılmaz, Serdar; “Kamu Alacaklarının Tahsili Hukukunda İhtiyati Haciz Müessesesi ve İhtiyati Hacze Karşı Açılan Davalarda İdari Yargı Yerlerince Verilen Kararların Uygulanması”, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 61, S. 4, Y. 2012, s. 1437-1503)