Lavanta (Lavandula X intermedia Emeric Ex Loisel) Bitkisinin Gölgede ve Güneşte Kurutulmasının Uçucu Yağ Kalitesi Üzerine Etkisi

Yıl 2023, , 1 - 9, 17.12.2023

Ahmet Yenikalaycı , Sedat Bozarı , Fırat Kurt

https://doi.org/10.57244/dfbd.1215782

Öz

Lavanta bitkisi, dünyada geniş bir coğrafyada yetiştirilmektedir. Bu çalışmada üç yaşındaki Lavandin (Lavandula x Intermedia Emeric ex Loisel) bitkisinin tam çiçeklenme döneminde, gölgede ve güneşte kurutulmuş çiçeklerinin uçucu yağ bileşenlerinin farklılığı belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma Muş Alparslan Üniversitesi deneme alanında 2018-2020 yıllarında sürdürülmüş olup, lavandin bitkisinin uçucu yağ bileşenleri GC/MS (Gas chromatography/Mass spectrometry) kullanılarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, uçucu yağda ana bileşenler gölgede kurutulan lavandin çiçeklerinde linalool (% 26.93), linalyl acetate (% 19.86), kafur (% 12.77), borneol (% 7.77) ve α-bisabolol (% 7.31) olarak belirlenirken; güneşte kurutulan lavandin çiçeklerinde linalool (%46.39), linalyl acetate (% 15.79), bornanone (% 9.94), α-terpıneol (% 6.48) ve α-bisabolol (% 5.73) olarak tespit edilmiştir. Lavandin çiçeklerinin gölgede kurutmaya göre güneşte kurutulmasında bileşen sayısında 28’den 17’ye bir düşüş olduğu ve ana bileşenlerden linalool oranının arttığı, linalyl acetate oranının ise düştüğü görülmüştür. Gölgede kurutulan çiçek örneklerinde bulunan ho-trienol, kafur, borneol, p-cymen, piperitenone oxide, cis-beta-farnesene, trans-ocimene, 1-piperazinecarboselenoic acid, bicyclosesquiphellandrene, 1-propanone, 2-pentadecanone, propane bileşikleri güneşte kurutulan örneklerde tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Lavanta, Lavandula X Intermedia Emeric Ex Loisel, kurutma şekli, kalite, uçucu yağ kompozisyonu., Lavandin, drying method, quality, essential oil composition.

Teşekkür

Bu çalışmada lavanta fidelerinin temininde yardımcı olan Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde görev yapan Ziraat Yüksek Mühendisi Hasan ASLANCAN’a teşekkür ederiz.

The Effect of Shade Drying and Sun Drying of Lavandin Plant (Lavandula X Intermedia Emeric Ex Loisel) on Essential Oil Quality

Öz

Lavender plant is cultivated in a wide geography in the world. In this study, it was aimed at determining the differences of essential oil components of shade dried and sun dried lavandin (Lavandula x Intermedia Emeric ex Loisel) flowers, which were harvested at full flower stage from three-year old plants. The study was conducted in the trial field of Muş Alparslan University between 2018-2020 growing seasons and the essential oil components of lavanding flowers were determined using Gas chromatography/Mass spectrometry (GC/MS). As a result, whilst linalool (26.93%), linalyl acetate (19.86%), kafur (12.77%), borneol (7.77%) and α-bisabolol (7.31%) were found as essential oil components of shade-dried lavandin flowers, linalool (46.39%), linalyl acetate (15.79%), bornanone (9.94%), α-terpineol (6.48%), and α-bisabolol (5.73%) were identified as essential oil components of sun-dried lavandin flowers. It was found that the number of essential oil components of sun dried flowers decreased from 28 to 17 compared to shade dried flowers and the linalool, one of the main components, ratio increased while the ratio of linalyl acetate decreased. ho-trienol, kafur, borneol, p-cymen, piperitenone oxide, cis-beta-farnesene, trans-ocimene, 1-piperazinecarboselenoic acid, dimethyl sulfoxide, bicyclosesquiphellandrene, 1-propanone, 2-panetadecanone, compounds found in shade-dried flower samples were not detected in sun-dried samples.

Anahtar Kelimeler

Lavandin, drying method, quality, essential oil composition.

Kaynakça

• Anonim. (2020). Lavanta Tarımı ve Endüstrisi Fizibilite Raporu, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Batı Akdeniz Kalkınma ajansı, 1-65.
• Anonim. (2022). Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri, Erişim tarihi:20.11.2022, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr
• Ayral, N. M. (1997). Lavandula stoechas bitkisinin uçucu yağının ve uçucu olmayan organik bileşenlerinin incelenmesi ve biyolojik aktivitelerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s:176.
• Başer, K.H.C. (1993). Essential Oils of Anatolian Lamiaceae: A. Profile. Acta Horticulturae 333: 217-238.
• Baytop, T. (1984). Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. İ.Ü.Yayın No:3225 İstanbul.
• Baytop, T. (1999). Türkiye'de Bitkiler ile Tedavi (Geçmiste ve Bugün) İlaveli Ikinci Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri, Istanbul.
• Baydar, H. (2010). Lavanta Tarımı ve Uçucu Yağ Teknolojisi. SDÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Ders Notu (Basılmamış).
• Baydar, H. (2016). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 5. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın No: 51 (ISBN: 975-7929-79-4).
• Boeckelmann, A. (2008). Monoterpene production and regulation in Lavenders (Lavandula angustifolia and Lavandula x intermedia), A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of The Requirements For The Degree of Master of Scıence İn The College Of Graduate Studies Interdisciplinary Graduate Studies, Unıversity Of British Columbia (Okanagan), 1-96.
• Cavanagh, H., Wilkinson, J.M. (2002). Biological activities of lavender essential oil. Phytotheraphy Res. 16, 301-308.
• Çetintaş, E. (2019). Türkiye’de Kültürü Yapılan Lavandula Angustifolia Mıller (Tıbbi Lavanta)’In Farmasötik Botanik Ve Fitokimyasal Yönden Araştırılması, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı, Haziran 2019, 1-86.
• Çınar, O., Ayas, F., Yüksel, K. (2014). Gölgede Ve Fırında Kurutmanın Lavandula Angustifolia Bitkisinin Uçucu Yağ Oranı Ve Uçucu Yağ Bileşimine Etkisinin İncelenmesi, II. Tıbbi Ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu 23–25 Eylül 2014 Yalova, s.510.
• Dal, A. (2020). Lavanta (L.X İntermedia Var. Super A.)’Da Farklı Toplama Zamanları Ve Muhafazanın Derim Sonrası Kalite Üzerine Etkileri, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, s. 1-72.
• Davis, P.H. (1982). Flora of Turkey and the East Aegean Island. P.H. Davis (Ed.),Vol. 7, 36, 76-78, Edinburgh: University Press, Edinburgh.
• Dülger, B. Uğurlu, E. (1998). Lavandula stoechas L. (Karabaş)’ın antimikrobiyal aktivitesi. Ç. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 20 (2), 99-105.
• Gangoo, S. A., Malik, A. R. Peerzada, I., Amarjeet, S. (2021). Comparison Composition of Lavender and Lavandin Volatiles Cultivated In Kashmir Himalayas Which Have Potential to Be Versatile Industrial Crops of the Region, Advances in Agriculture, Horticulture and Entomology, Volume 2021: (06), 1-4.
• Gıdık, B. (2022). Antiviral Antidepresan, Antiseptik, Antibakteriyel Bir Etkiye Sahip Lavandula Officinalis Bitkisinin İncelenmesi, Bayburt Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler Fakültesi, Erişim Tarihi: 28.09.2022. Https://Www.Researchgate.Net/Publication/328512513_Antıvıral_Antıdepresan_Antıseptık_Antıbakterıyel_Bır_Etkıye_Sahıp_Lavandula_Offıcınalıs_Bıtkısının_Incelenmesı,
• Gilani A. H, Aziz N, Khan M. A, Shaheen F, Jabeen Q, Siddiqui B. S., Herzig J.W. (2000). Ethnopharmacological evaluation of the anticonvulsant, sedative and antispasmodic activities of Lavandula stoechas L. Journal of Ethnopharmacology, 71(1): 161-167.
• ISO 3515:, Oil of Lavender (Lavandula angustifolia Mill.) Standard. 1985. http://www.iso.org.
• Kara, N., Baydar, H. (2013). Determination of Lavender and Lavandin Cultivars (Lavandula Sp.) Containing High Quality Essential Oil in Isparta, Turkey, Turkish Journal of Field Crops 2013, 18(1), 58-65.
• Kara, N., Baydar, H. (2014). Kurutma Yöntemleri, Depolama Koşulları ve Sürelerinin Lavanta (Lavandula spp.)’nın Uçucu Yağ Oranı ve Bileşenlerine Etkisi, YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi (YYU J AGR SCI), 24(2): 185- 192.
• Karık, Ü., Çiçek, F., Çınar, O. (2017). Menemen Ekolojik Koşullarında Lavanta (Lavandula spp.) Tür ve Çeşitlerinin Morfolojik, Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Anadolu, J. of AARI 27 (1) 2017, 17-28.
• Katar, D., Can, M., Katar, N. (2020). Farklı Lokasyonların Lavandin (Lavandula × intermedia Emeric ex Loisel.)’de Uçucu Yağ Oranı ve Kimyasal Kompozisyonu Üzerine Etkisi, Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi (UTYHBD), doi: 10.24180/ijaws.728780, 6(3): 546 – 553.
• Kim, N.S., Lee, D.S. (2002). Comparison of Different Extraction Methods for the Analysis of Fragrances from Lavandula Species By Gas Chromatography–Mass Spectrometry. Journal of Chromatography A, 2002, 982:31–47.
• Lis-Balchin M., Hart, S. (1999). Studies on the mode of the action of the essential oil of lavender (Lavandula angustifolia Miller). Phytother Res. 13, 540-542.
• Mason, J. (2015). Growing & Knowing Lavender. ACS Distance Education, Stourbridge, United Kingdom, 116 p.
• Orhan, S. (2007). Karabaş otu (Lavandula stoechas L.) bitkisinin farklı in vitro besin ortamlarında kültüre alınması. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyomühendislik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Pljevljakušic´, D., Drinic, Z. (2020). GC/MS chemical analysis of lavandin (Lavandula x intermedia) hydrolat: successive extraction fractions, Natural Medicinal Materials vol. 40: 33-39.
• Usano-Alemany, J., Herraiz Peñalver, D., Cuadrado Ortiz, J., de Benito López, B., Sánchez Ruiz, O., Palá-Paúl, J. (2011). Ecological production of lavenders in Cuenca province (Spain). A study of yield production and quality of the essential oils. Bot. Complut. 35: 147-152.
• Pokajewicz, K., Białon, M., Svydenko, L., Hudz, N., Balwierz, R., Marciniak, Dominik., Wieczorek, P.P. (2022). Comparative Evaluation of the Essential Oil of the New Ukrainian Lavandula angustifolia and Lavandula x intermedia Cultivars Grown on the Same Plots, Molecules 2022, 27, 2152. 1-24. https://doi.org/10.3390/molecules27072152.
• Tisserand, R., Balacs, T. (1999). Essential oil safety. A Guide for Health Care Profesionals. Harcourt, Glasgow.
• Tucker, A.O. (1985). Lavender, spike, and lavandin. The Herbarist, 51, 44-50.
• Sarker, L.S., Galata, M., Demissie, Z.A., Mahmoud, S.S. (2012). Molecular Cloning and Functional Characterization of Borneol Dehydrogenase from the Glandular Trichomes of Lavandula x intermedia. Archives of Biochemistry and Biophysics, 2012, 528:163–170.
• Wichtl, M. (1971). Die Pharmakognostich Chemische Analys., Band 12, Frankfurt/M.
• Yenikalaycı, A., Gül, K., Güneş, M. (2019). Researches of Yield and Quality Characteristics of Lavandin (Lavandula x İntermedia Emeric Ex Loisel) under Continental Type of Climate, Journal of Science and Technology, ISSN : 2229-8460 e-ISSN : 2600-7924, Doi: Https://Doi.Org/10.30880/Jst.2019.11.02.001 Vol. 11 No. 2: 1-7.
• Yılmaz, M.A. (2018). Essential Oil Composition of Lavandin (Lavandula x intermedia) cultivated in Bismil-Turkey, Published in 6th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 09-11 November 2018 (ISITES2018 Alanya – Antalya – Turkey, s.1120-1125.