Yorumbilim Kuramı Temelinde S.A. Yesenin’in Şiirlerinin Rusçadan Türkçeye Çevirisinin Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2024, Sayı: 29, 88 - 103, 21.03.2024

Özge Barut

https://doi.org/10.30767/diledeara.1399500

Öz

Çeviri diller arasındaki farklılıkların erek dilde okuyucuyla buluşmasını sağlayan kültürlerarası bağı kuran önemli bir köprü rolündedir. Bir başka deyişle çeviri toplumlararası bir iletişim olarak karşımıza çıkmaktadır. Çevirmen çevirisini yapacağı eserin anlam bütünlüğünü koruyarak erek dilde kelimeleri ve söz öbeklerini en anlaşılır biçimde harmanlayarak okuyucuya sunan kişidir. Bu bakımdan çevirmen hem kaynak dili hem de hedef dili çok iyi bilmelidir. Bu makalede, ünlü Rus şairi Sergey Aleksandroviç Yesenin’in yaşadığı dönemin de etkisiyle yazdığı şiirlerinin Rusçadan Türkçeye farklı çevirmenler tarafından yapılan çevirilerinin yorumbilim temelinde karşılaştırmalı analizi ele alınarak şiirlerin analizleri yapılmıştır. Bu çalışmada çeviride sadakat kavramının hem kaynak metne hem de erek metne yönelik olduğu vurgulanmıştır. Kaynak dilde yazılan bir eserin çevirisi yapılırken öncelikle nasıl bir dil kullanılacağının bilinmesi, metnin içselleştirilmesi, kaynak metnin ait olduğu kültür hakkında bilgi edinilmesi kaynak dilde metnin en doğru şekilde ifade edilmesini sağlayacaktır.
Edebi çeviride düşünceyi aktarmadaki hedefi şairin görüş ve bakış açısını kaybetmeden metni erek dilde anlaşılır hale getirmek ve yazarın duygularını okuyucuya geçirebilmesidir.

Anahtar Kelimeler

Yorumbilim kuramı, şiir analizi, Rusça, Türkçe, çeviri

Kaynakça

• Afanasyev A., Sokraşeniye: Af. I, II, III —. Poetiçeskiye vozzreniya slavyan na prirodu v treh tomah, М., «İndrik», 1994 (reprint izdaniya 1865—1869).
• Aksan, D., Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara, 2015, s.18.
• Alekseeva İ.S., Vvedeniye v perevodavedeniye., SPB., 2004.
• Aykut A. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 46, 2 (2006) 1-27, s.3
• Başkan, Ö., Linguistik Metodu,İstanbul, Multilingual, 2003, s.149-151
• Çetin, İ., Bir Kabadayının İtirafları, Sergey Yesenin, Ankara, 2021, s.28-69.
• Delisle, J. (1982). Analyse du discours comme méthode de traduction. Initiation à la traduction française de texte pragmatiques anglais, Théorie et pratique (2ème édition). Ottawa: Ed. De l’Université d’Ottawa. 282 s.
• Delisle, J. (2001) Analyse du discours comme méthode de traduction. Initiation à la traduction française de texte pragmatiques anglais(1982). Çeviri Yöntemleri İçin Söylem Çözümlemesi. (J. U. Derkunt Çev.). İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları (1980).
• Demircioğlu, C., Çeviribilimde Tarih ve Tarih Yazımı, Doğu-Batı Ekseninde Bir Karşılaştırma, Bütek A.Ş., 2016, 213 s.
• Gariper, C. Rusçadan Türkçeye Yapılan İlk Edebî Tercümeler Üzerinde Bir Araştırma: Manzum Tercümeler. İstanbul: İlmî Araştırmalar. № 7., s. 110
• Göktürk, A. Çeviri: Dillerin Dili, Yapıkredi yayınları, 1994, s. 18-19.
• Habib, İ. (1941), Avrupa Edebiyatı ve Biz. İstanbul: Remzi Kitabevi, s. 267.
• Hoffman R., Some implications of metaphor for philosophy and psychology of science. - In: The ubiquity of metaphor. Amsterdam, 1985, s. 327.
• Karavin, H., Çeviri Kuramları Bağlamında Eşdeğerlilik Kavramının İzini Sürmek, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:6, Sayı: 12, Temmuz 2016, s. 125-144.
• Kolcu, A. İ. (1999). Tercüme Şiirler Antolojisi (1859–1901). İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Komissarov V.N. Posobiye po perevodu c angliiskogo yazıka na russkiy.M.:İzdatelstvo literaturı na inostrannıh yazıkah, 1960, s. 71
• Komissarov V.N. Teoriya perevoda (lingvistiçeskiye aspektı): Uçeb. dlya in-tov i fak. inostr. yz.- M.: Vısş. şk., 1990, s. 41.
• Koşeçkin, S.P., Jizn Yesenina, Rasskazıvayut Sovremenniki, Moskva, İzdatelstvo ''Pravda'', 1988, s. 24.
• Lambert, J. (1993). History, Historiography And The Discipline. A Programme'' , Translation and Knowledge SSOTT IV, s. 13.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Olcay, T. (2010) ''Retseptsiya Perevodov Russkih Literaturno-Hudojestvennıh Proizvedenii v Turtsii'', s. 41.
• Popoviç, A. (1970) ''The Concept 'Shift of Expression' in Translation Analysis''. The Nature of Translation. Yay. Haz. James Holmes, Mouton. The Hague.
• Retsker Ya. İ. Teoriya perevoda i perevodçeskaya praktika. M.: Mejdunarodnıye otnoşeniya, 1974, s. 78.
• Rojkov V.V. Metaforiçeskaya hudojestvennaya kartina mira A. Метафорическая художественная картина мира А. i B. Strugatskih (na materiale romana «Trudno bıt bogom»): monografiya. Novosibirsk: İTS «Zolotoy kolos », 2014, s. 62.
• Stepanov Yu.S.: V trehmernom prostranstve yazıka. Семиотические проблемы лингвистики, философии, искусства, 1985, s. 229.
• Fischer, S.R. Dilin Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010, s. 159.
• Şumihina, S.V., Yuryeva, K.S., Moy vek, moyi druzya i podrugi: Vospominaniya Mariyengofa, Şerşeneviça, Gruzinova: Sbornik / imeni Şumihina, S.V., Yuryeva, K.S., Vstup. statya, kommentarii S.V. Şumihina. - M.: Mosk. raboçii, (goloca vremen)1990. - 735 s.
• Vermeer, H. J., ''Skopos and Commission in Translational Action'', in The Translation Studies Reader, L. Venuti (ed), Routledge, Taylor & Francis Group, Oxford and New York, 2000, 539 s.
• Wilss, W. The Science of Translation: Problems and Methods: Tübingen: Gunterr Nar
• Yazıcı, M. Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları, Multilingual, 2005, s.35-75
• Yaran, A., Sergey Yesenin, Artshop Çeviri Şiirleri Dizisi, Sönüyor Al Kanatları Günbatımının, Ozan yayıncılık,2017, s. 33-34.