Her bir edebi eserin
kendisini tanımlayan bir adı vardır. Eser adlarının amacı okurun ilgisini çekmek;
okuru eseri okumaya teşvik etmektir. Edebi eser adları genelde kısa da olsa;
eserin içeriği hakkında bir ipucu vermekte ve eserin alımlanmasını
yönlendirmektedir.
Edebi
eserlerin bir başka dile çevrilirken bazen farklı bir ad ile ya da farklı adlar
altında yayımlandıkları bilinmektedir. Bunun bir örneği Thomas Mann’ın anlatısı
Die Betrogene (1953)’dir. Anılan anlatının adı önce Kâmuran Şipal tarafından Aldatılmış Kadın (1999) olarak hemen
hemen ‘sözcüğü sözcüğüne’, daha sonra ise Esen Tezel tarafından Aldanan
Kadın (2012) adı ile Türkçeye çevrilmiştir. Eser adlarının çeviride
farklı bir ad ile yayımlanması genel olarak eleştirilmektedir ve bir sorun
oluşturduğu düşünülmektedir. Ancak, işlevsel çeviri anlayışına göre sözü edilen
konunun daha geniş çaplı ele alınması gerekmektedir.
Makalede
ele alınan örnek eser incelemesinde, Kâmuran Şipal ve Esen Tezel’in farklı
adlar vererek yaptıkları çevirilerinin çeviribilim açısından çeşitli yönleri ve
etmenleri ele alınarak, edebi eser adlarının çevrilmesi sorununa bir katkı
sağlanmaktadır.
Thomas Mann Die Betrogene Aldatılmış Kadın Aldanan Kadın eser adı çevirisi edebi çeviri sorunları
Jedes literarische
Werk wird durch seinen Titel identifiziert. Buchtitel sollen das Interesse des
Lesers wecken und ihn zum Lesen des Werkes anregen. Sie sind wohl meist kurz,
geben dennoch einen ersten Hinweis auf den Inhalt und wirken
rezeptionssteuernd.
Bekannt
ist, dass literarische Werke in andere Sprachen nicht selten unter einem
anderen Titel oder unter verschiedenen Titeln erscheinen. Ein Beispiel dafür
ist Thomas Manns Erzählung Die Betrogene
(1953). Sie ist zuerst von Kâmuran Şipal fast ‚wortgetreu‘ unter dem Titel Aldatılmış Kadın [Die Betrogene] (1999) und
sodann davon abweichend von Esen Tezel unter dem neuen Titel Aldanan Kadın [wörtlich: Die Sichtäuschende]
(2012) ins Türkische übersetzt worden. Im Allgemeinen wird die nicht-wortgetreue
Übersetzung von Buchtiteln beanstandet und als ein Problem gesehen, was nach
translationswissenschaftlich funktionalistischer Auffassung einer differenzierten
Betrachtung bedarf.
Thomas Mann Die Betrogene Aldatılmış Kadın Aldanan Kadın Titelübersetzung Probleme literarischen Übersetzens
Bölüm | Makaleler |
---|---|
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2016 |
Gönderilme Tarihi | 15 Şubat 2017 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 4 Sayı: 2 |
www.gerder.org.tr/diyalog