‚Doppelte Fremdheit‘ in der Großstadt: Orientierungslosigkeit, Überlebenskampf und Begegnung mit fremden Lebensarten in Alfred Döblins ‚Berlin Alexanderplatz‘ und Emine Sevgi Özdamars ‚Seltsame Sterne starren zur Erde. Wedding-Pankow 1976/77‘

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 59 - 68, 01.06.2013

Kadriye Öztürk

Öz

Diese Arbeit befasst sich mit dem Raum „die Großstadt /die Metropole“, in der die Fremdheit sich als doppelte Fremdheit bei den Figuren in den Romanen „Berlin Alexanderplatz“ von Alfred Döblin (1878-1957) und „Seltsame Sterne starren zur Erde. Wedding-Pankow 1976/77“ von Emine Sevgi Özdamar (geb.1946) zeigt. -Die Großstadt „Berlin“ als ein großer Raum in den beiden Romanen bringt diese Figuren zu einer Orientierungslosigkeit. Der Überlebenskampf und die Begegnung mit den fremden Lebensarten sind unvermeidlich für die Figuren, die sich fremd fühlen und auch diese Großstadt fremd wahrnehmen. 

Anahtar Kelimeler

Doppelte, Fremdheit, Großstadt

Desperation, Struggle for Life, and Encountering Foreign Life Styles in the Novels “Doppelte Fremdheit”/ (Double Foreignness) in the Metropolis - Berlin Alexanderplatz by Alfred Döblin and Seltsame Sterne starren zur Erde by Emine Sevgi Özdamar. Wedding- Pankow 1976/77

Öz

   In the present study we discuss the terms big cities or metropolis as an
extension to the widely discussed topics of Cultural Turns, in other words
Spatial Turns due to post-colonial effects and migration floods. The protagonists in the literary works struggle with the unavoidable
lures of the metropolis, alienage, and foreign life styles. Hence, in two
literary texts of German (Alfred Döblin: Berlin Alexanderplatz and E. Sevgi
Özdamar: Seltsame Sterne starren zur Erde
Wedding- Pankow 1976/77) Berlin, a huge metropolis, lack of predictions
experienced by the antagonists, survival strategies, and their encounter with
foreign life styles will be analyzed out of literal, sociological, and setting
aspects with attempts made for inferences and brought to the foreground. Setting here is in the sense of a meaning adding shell hiding everything
and shaping peoples characters. The more dangerous and alluring a metropolis
is, the more difficult it is to live there as it allures people, crashes the
weak and nourishes the bad as in the literary text we will analyze.

Anahtar Kelimeler

Big city, metropolis, space, encountering, desperation, identity

Büyük Kentte “Çifte Yabancılık” – Alfred Döblin‘in ‚Berlin Alexanderplatz‘ ve Emine Sevgi Özdamar‘ın ‚Seltsame Sterne starren zur Erde. Wedding-Pankow 1976/77‘ Romanlarında Çaresizlik, Yaşam Savaşı ve Yabancı Yaşam Biçimleriyle Karşılaşma

Öz

Bu çalışmada, göç hareketleri ve post kolonyal süreç nedenleriyle çok tartışılan Cultural Turns, yani “Spatial Turn” uzantısı bağlamında „büyük kent“ ya da „metropol“ kavramı ele alınacaktır.
Edebi bir eserin baş figürü için bir metropolün kaçınılmaz tuzakları yabancılık ve yabancı yaşam biçimleridir; bu anlamda burada Alman dilinde kaleme alınmış iki metinde (Alfred Döblin: Berlin Alexanderplatz und E. Sevgi Özdamar: Seltsame Sterne starren zur Erde. Wedding-Pankow 1976/77) mekan olarak büyük kent Berlin, baş figürler tarafından yaşantılanan yordamsızlık, hayatta kalma stratejileri ve yabancı yaşam biçimleriyle karşılaşmaları bakımından edebi, sosyolojik ve aynı zamanda mekana ilişkin çıkarımlarla analiz edilecek ve anlamlandırma girişimleri öne çıkarılacaktır. Mekân burada her şeyi saklayan ve insanların kişiliklerini biçimleyen anlam yüklü ve kimlik kazandırıcı bir kabuk manasındadır. Metropol ne denli tehlikeli ve çekici ise orada yaşamak o denli zordur, çünkü metropol, insanları kendine çeker, zayıfları ezerken, içindeki kaotik yaşam, inceleyeceğimiz romanlarda olduğu gibi, kötüleri besler.

Anahtar Kelimeler

Büyük kent, metropol, mekan, karşılaşma, çaresizlik, kimlik

Kaynakça

• Bachmann-Medick, Doris: Cultural Turns. Neuorientierungen in den Kulturwissenschaften. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Taschenbuch Verlag. 2006.
• Döblin, Alfred: Berlin Alexanderplatz. Roman. München: Deutscher Taschenbuch Verlag. 29. Aufl. 1990.
• Döring, Jörg; Thielmann, Tristan: „Einleitung: Was lesen wir im Raume? Der Spatial Turn und das geheime Wissen der Geographien”: In: Jörg Döring, Tristan Thielmann (Hrsg.): Spatial Turn. Das Raumparadigma in den Kultur- und Sozialwissenschaften. Bielefeld: Transcript. 2008. S. 7-49.
• F.A.S., 21. November 2004, S. 2.
• Frankfurter Allgemeine Zeitung, 29. Dezember 2004.
• Kristeva, Julia: Fremde sind wir uns selbst (aus dem Französischen von Xenia Rajewsky) Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag. 1990.
• Löw, Martina: Raumsoziologie. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag. 2001.
• Löw, Martina, Silke Steets, Sergej Stoetzer: Einführung in die Stadt- und Raumsoziologie. Opladen&Farmington Hills: Verlag. Barbara Budrich. 2008. Löw, Martina: Soziologie der Städte. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag. 2008.
• Özdamar, Emine Sevgi: Seltsame Sterne starren zur Erde. Wedding-Pankow 1976/77. Köln: Kiepenheuer&Witsch. 1. Aufl. 2003.
• Öztürk, Kadriye: ”Bir şehri okumak bağlamında Emine Sevgi Özdamar’ın “Seltsame starren zur Erde” ve Günter Grass’ın ein weites Feld” adlı eserlerinde Berlin". II. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyatbilim Kongresi. Sakarya Üniversitesi, 07-08 Eylül 2006. Binnaz Baytekin, T. Fatih Uluç (Yay.). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Basımevi. 2006. S. 370-380.
• Sayın, Şara: “Çokkültürlü Istanbul’u Okumak”. In: Şara Sayın: Metinlerle Söyleşi. Istanbul. Multilingual. 1999. S. 191-204.
• Schroer, Markus: ”>Bringing space back in< ‒ Zur Relevanz des Raums als soziologischer Kategorie”: In. Jörg Döring, Tristan Thielmann (Hrsg.) Spatial Turn. Das Raumparadigma in den Kultur- und Sozialwissenschaften. Bielefeld: Transcript. 2008. S. 125-148.