A STUDY ON THE MEDIATING ROLE OF PERCEIVED ORGANIZATIONAL STRESS BETWEEN INTOLERANCE OF UNCERTAINTY AND LIFE SATISFACTION 0F EMPLOYEE

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 169 - 184, 30.07.2022

Suzan Urgan Polathan Küsbeci

https://doi.org/10.31671/doujournal.1122046

Öz

The aim of this study is to reveal the mediating role of perceived organizational stress in the effect of intolerance of uncertainty on life satisfaction. Today's rapid changes can reveal uncertainties and the stress experienced by individuals as a result. The emergence of stress in organizations causes negative situations in terms of both working individuals and the collective working of the organization. Within the scope of the study, data were collected from 402 blue and white collar employees by questionnaire technique. The collected data were analyzed with the 21st version of SPSS Package Program. In this framework, Baron and Kenny's four-stage regression model was applied and the Sobel Test was calculated. According to the findings obtained as a result of the analyzes, it was revealed that perceived organizational stress plays a mediating role between intolerance of uncertainty and life satisfaction. These results show that intolerance of uncertainty increases perceived organizational stress, and perceived organizational stress decreases life satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Intolerance of Uncertainty, Organizational Stress, Life Satisfaction, Blue and White Collar Employees

ÇALIŞANLARDAKİ BELİRSİZLİĞE TAHAMMÜLSÜZLÜK VE YAŞAM TATMİNİ ARASINDA ALGILANAN ÖRGÜTSEL STRESİN ARACI ROLÜNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu çalışmanın amacı, belirsizliğe tahammülsüzlüğün yaşam tatminine etkisinde algılanan örgütsel stresin aracılık rolünün ortaya çıkarılmasıdır. Günümüzdeki hızlı değişimler belirsizlikleri ve bunun sonucunda bireyler tarafından yaşanan stresi ortaya çıkarabilmektedir. Örgütlerde stresin ortaya çıkması hem çalışan bireyler hem de örgütün kolektif biçimde çalışması açısından olumsuz durumların yaşanabilmesine neden olmaktadır. Çalışma kapsamında 402 mavi ve beyaz yakalı çalışandan anket tekniği kullanılarak veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS Paket Programın 21. versiyonuyla analiz edilmiştir. Bu çerçevede Baron ve Kenny’in dört aşamalı regresyon modeli uygulanmış ve Sobel Test hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre belirsizliğe tahammülsüzlük ile yaşam tatmini arasında algılanan örgütsel stresin aracı rol üstlendiği ortaya çıkarılmıştır. Bu sonuçlar belirsizliğe tahammülsüzlüğün algılanan örgütsel stresi artırdığını, algılanan örgütsel stresin de yaşam doyumunu azalttığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Belirsizliğe Tahammülsüzlük, Örgütsel Stres, Yaşam Tatmini, Mavi ve Beyaz Yakalı Çalışanlar

Kaynakça

• Ak, B. (2010). Hipotez testi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (73-82. ss.), Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Akdağ, F. ve Yüksel, M. (2010). İnsan kaynakları yönetimi açısından işkoliklik ve algılanan stres ilişkisinde kontrol odağının rolü. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 47-55.
• Akgemci, T. (2001). Örgütlerde stres ve yönetimi. İktisadi ve idari Bilimler Dergisi, 15(1-2), 301-309.
• Antaramian, S. (2017). The importance of very high life satisfaction for students academic success. Cogent Education, 4(1), 1-10.
• Argan, M., Argan, M. T. ve Dursun, M. T. (2018). Examining relationships among well-being, leisure satisfaction, life satisfaction, and happiness. International Journal of Medical Research & Health Sciences, 7(4), 49-59.
• Armutlu, İ. (2019). Belirsizliğe tahammülsüzlük, dürtüsellik, ruminasyon ve genel erteleme eğiliminin psikolojik belirtiler ile ilişkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Atar, A., Urgan, S., ve Erdoğan, P. (2020). Covid-19 pandemi dönemindeki iyimserlik-kötümserlik ve yaşam tatmininin demografik değişkenler açısından incelenmesi. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 7(7), 263-278.
• Baştuğ, G. (2021). Investigation of life satisfaction and work stress in employees doing office exercise. Progress in Nutrition, 23(1), 1-6.
• Baumeister, R. F., Vohs, K. D., Aaker, J. L. ve Garbinsky, E. N. (2013). Some key differences between a happy life and a meaningful life. The Journal of Positive Psychology,8(6), 505-516.
• Bayram, F., Özkamalı, E. ve Çiftçi, S. (2021). Tercih sürecindeki üniversite adaylarının belirsizliğe tahammülsüzlük ve bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(77), 98-120.
• Bekmezci, M. ve Mert, İ. S. (2018). Yaşam tatmini ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Toros Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 166-177.
• Belirsizlik. (t.y). Türk Dil Kurumu sözlükleri içinde. Erişim Adresi https://sozluk.gov.tr.
• Biçkes, D. M., Demirtaş, Ö. ve Yılmaz, C. (2018). Mesleki stres, tükenmişlik, iş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisi. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Scienves Studies, 4(9), 414-422.
• Bilge A., F Öğce., Genç R. E. ve Oran N. T. (2009). Algılanan stres ölçeği (ASÖ)’nin Türkçe versiyonunun psikometrik uygunluğu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,2(25), 61-72.
• Birrell, J., Meares, K., Wilkinson, A. ve Freeston, M. (2011). Toward a definition of intolerance of uncertainty: A review of factor analytical studies of the intolerance of uncertainty scale. Clinical Psychology Review, 31, 1198-1208.
• Boulter, C., Freeston, M., South, S ve Rodgers, J. (2014). Intolerance of uncertainty as a framework for understanding anxiety in children and adolescents with autism spectrum disorders. Journal of Autism Developmental Disorders, 44, 1391-1402.
• Carleton, R. N. (2012). The intolerance of uncertainty construct in the context of anxiety disorders: Theoretical and practical perspective. Expert review of neurotherapeutics, 12(8), 937–947.
• Carleton, R. N., Norton, M. A. P. J. ve Asmundson, G. J. G. (2007). Fearing the unknown: A short version of the intolerance of uncertainty scale. Journal of Anxiety Disorders, 21(1), 105–117. https://doi.org/10.1016/j.janxdis. 2006.03.014
• Christian O. E. ve Obiageli O. E. (2019). Overview of stres and stres management. ARC Journal of Nursing and Healthcare, 5(2), 12-18.
• Cohen, S., Kamarck, T. ve Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24(4), 385-396.
• Çınar, Ö. ve Özyılmaz, F. Z. (2019). İş tatmini ile yaşam tatmini arasındaki ilişki: Bayburt Üniversitesi’nde bir uygulama. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 533-556.
• Çam, Z., Kardaş, F., Z., Eşkisu, M. ve Gelibolu, S. (2019). Gratitude, hope, optimism and life satisfaction as predictors of psychological well-being. Eurasian Journal of Educational Research, 19(82), 81-100.
• Çırak, B. Y. (2021). Pandemi sürecinde bireylerin geleceğe karşı belirsizlik algıları, kaygı düzeyleri ve yaşam doyumlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Kent Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Çiftçi, G. E. ve Gürer, A. (2018). Mesleki stres ve yaşam doyumu ilişkisinde psikolojik güçlendirmenin aracılık rolü üzerine bir alan araştırması. 2018 III. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kongresi içinde (11-36. ss). 3-5 Mayıs, Çorum.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985).The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Diener, E., Inglehart, R. ve Tay, L. (2013). Theory and validity of life satisfaction scales. social indicators research: An international and interdisciplinary journal for quality-of-life measurement, Springer, 112(3), 497-527.
• Ercil, Y. ve Şener, İ. (2012). Örgüt çalışmalarında kaos ve karmaşıklık kuramları. H. C. Sözen ve H. N. Basım (Ed.), Örgüt kuramları içinde (327-350. ss.), İstanbul: Beta.
• Erdoğan, P. ve Ak, M. (2021). Örgütsel stres ve iş tatmini arasında psikolojik dayanıklılığın aracı rolü: Akademisyenler üzerine bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2) 433-442.
• Eren Gümüştekin, G. ve Öztemiz, A. B. (2004). Örgütsel stres yönetimi ve uçucu personel üzerinde bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 61-85.
• Fink, G. (2017). Stress: Concepts, definition and history. Reference module in neuroscience and biobehavioral psychology. Elsevier, 1-9.
• Geçgin, F. M. ve Sahranç, Ü. (2017). Belirsizliğe tahammülsüzlük ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education,7(4-özel sayı), 739-755.
• Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 91-109.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Felsefe Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin. Hagmaier, T., Abele, A. E. ve Goebel, K. (2018). How do career satisfaction and life satisfaction associate?. Journal of Managerial Psychology, 33(2), 142-160.
• Hobfoll, S. E., Halbesleben, Neveu, J-P. and Westman, M. (2018). Conservation of resources in the organizational context: The reality of resources and their consequences. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 5, 103-128.
• Hoogerbrugge, M. M. ve Burger, M. J. (2018). Neighborhood-Based social capital and life satisfaction: The case of Rotterdam, The Netherlands. Urban Geography, 39(10), 1484-1509.
• Işıtan, İ. ve Gökler, R.(2012). Modern çağın hastalığı; stres ve etkileri. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi,1(3), 154-168.
• Kasapoğlu, F. (2020). COVID-19 salgını sürecinde kaygı ile maneviyat, psikolojik sağlamlık ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Turkish Studies, 15(4), 599-614.
• Krohne, H. W. (2001). Stress and coping theories. The International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, 22, 15163-15170. https://doi.org/ 10.1016/B0-08-043076-7/03817-1.
• Lambert, E. G., Qureshi, H. ve Frank, J. (2021). The good life: Exploring the effects job stress, job involvement, job satisfaction and organizational commitment on the life satisfaction of police officers. International Journal of Police Science & Management, 23(3), 279-292.
• Lazarus, R. S. (1993). Coping theory and research: Past, present, and future. Psychosomatic Medicine, 55, 234-247.
• Luthans, F. (2011). Organizational behavior: An evidence-based approach. New York: McGraw-Hill Companies, Inc.
• Naseem, K. (2018). Job stress, happiness and life satisfaction: The moderating role of emotional intelligence empirical study in telecommunication sectör Pakistan. Journal of Social Sciences and Humanity Studies,4(1), 7-14.
• Polatçı, S., Irk, E., Gültekin, Z. ve Sobacı, F. (2017). Psikolojik dayanıklılık ve kişilik özellikleri tatmin düzeyini etkiler mi?. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,4(29), 553-578.
• Salihoğlu, H. N. (2021). Başa çıkma tutumları, belirsizliğe tahammülsüzlük ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişki: Covid-19 sürecine özgü bir çalışma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sarıçam, H. (2014). Belirsizliğe tahammülsüzlüğün mutluluğa etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 1-12.
• Sarıçam, H. Erguvan, F. M., Akın, A. ve Akça, M. Ş. (2014). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği (BTÖ-12) Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Route Educational and Social Science Journal, 1(3), 148-157.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A. ve Akgemci, T. (2019). Davranış bilimleri. Konya: Eğitim.
• Tozkoparan, G. (2021). Örgütsel stresin çalışanların yaşam doyumu ve bireysel performans algısına etkileri üzerine bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(2), 1881-1910.
• Urgan, S. ve Sevim, Ş. (2019). Uluslararası sağlık kuruluşlarında sosyal sermaye ve pozitif psikolojik sermaye etkileşiminde kültürel zekâ. Konya: Eğitim.
• Ülgen, H. ve Mirze, S. K. (2010). İşletmelerde stratejik yönetim. İstanbul: Beta.
• Yazgan, A. E. ve Topaloğlu, E. Ö. (2020). Örgütsel belirsizliğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde örgütsel stresin aracılık rolü. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(16), 1272-1295.
• Yığman, F. ve Fidan, S. (2021). Transdiagnostik faktör olarak belirsizliğe tahammülsüzlük. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(3), 573-587.
• Yöyen, E. G. ve Şan, R. (2021). Bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün yas süreci ile ilişkisi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi,7(Special Issue), 1-14.
• Zorlu, F. (2008). Planlamada belirsizlik sorunu: Ulaşım planlamasında yolculuk talebi. YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi, 3(1), 16-32.