Aslan-Boğa Mücadelesi Kompozisyonu

Yıl 2003, Cilt: 43 Sayı: 2, 1 - 18, 01.01.2003

Savaş Yıldırım

Öz

Bu çalışmamızda milattan önceki dönemlerden 18. yüzyıla kadar farklı coğrafyalarda karşılaşılan aslan-boğa tasvirlerinden oluşan kompozisyonlar stilistik ve biçimsel açıdan tanıtılmakta,ve ikonografik anlamı üzerinde durulmaktadır. Bu tür sahneler öncelikle taş olmak üzere maden, seramik, fildişi gibi değişik malzemelerde ve çeşitli varyasyonlarla uygulanmıştır. Anadolu'da Artuklu eserleri arasındaki çok sayıda başarılı örnekle, ustaca bir stil yansıtılarak esas gelişimi sağlamıştır. Gürcü mimarisinde özellikle 13. yüzyıl örnekleri ise Anadolu Selçuklu etkisini açıkça ortaya koymaktadır. Osmanlı döneminde de İznik üretimi bir seramik tabak ile aslan-boğa mücadelesine rastlanması, son derece ilgi çekici olduğu gibi bu kompozisyonun geç devirlere kadar süregeldiğini gösterir.

Kaynakça

• Akok, M., "Diyarbakır Ulu Camii Mimari Manzumesi",Vakıflar Dergisi, S.VIII, Ankara 1969, s.113-140.
• Baer, E., "A Group of Seljuq Figural Bas Reliefs", Oriens, Vol. 20, (1967), Leiden 1969, s.107-124.
• Baltusraitis, J., Etudes Sur L'Art Medieval En Georgie Et En Armenie, Paris 1929.
• Beridze, W., Dzveli Kartuli Hurotmodzgureba, Tbilisi 1974.
• Beysanoğlu, Ş., Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, Başlangıçtan Akkoyunlulara Kadar, C.I, Ankara 1998
• Cooper, J. C, An Illustrated Encyclopedia of Traditonal Symbols, Leipzig 1995.
• Diyarbekirli, N., Hun Sanatı, İstanbul 1972.
• Erginsoy, Ü., İslam Maden Sanatının Gelişmesi (Başlangıcından Anadolu Selçukluları'nın Sonuna Kadar), İstanbul 1978.
• Gierlichs, J. "Unterschiede und Gemeinsamekeiten Anatolisch.
• Seldschukischer und Artugidscher Baudekoration Anhand der Figürlichen Reliefs (Tierreliefs)", VII. Milli Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri (30 Nisan-2 Mayıs 1998), Konya 1998, s.345-354.
• Gündoğdu, H., Türk Mimarisinde Figürlü Taş Plastik, (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 1979.
• Hartner, W. - Ettinghausen, R., "The Conauering Lion, The Life Cycle of Symbor, Oriens, Vol. 17, Leiden 1964,161-171.
• Hartner, W., "The Earliest History ofthe Constellations in the Near East and the Motif of the Lion-Bull Combat", Journal of Near Eastern Studies, Vol. XXIV, No. 1-2, Chicago-Illinois 1965,s.l-16.
• İpşiroğlu, M. Ş., Die Kirche von Achtamar, Bauplastik im Leben Lichtes, Berlin und Mainz 1963.
• Migeon, G., L'Orient Musulman, Vol.l, Paris 1922. Otto-Dorn, K., "Türkisch-Islamisches Bildgut in den Figurenreliefs von Achtamar", Anadolu (Anatolia),VI, (1961/1962) Ankara 1963, s.1-69.
• Öney, G., "Anadolu Selçuklu Mimarisinde Boğa Kabartmaları", Belleten C.XXXIV/ S.133, Ankara 1970, s.83-100.
• Öney, G., "Anadolu Selçuklu Mimarisinde Arslan Figürü", Anadolu (Anatolial, XIII, (1969), Ankara 1971, s.1-41.
• Öney, G., Akdamar (Aght'amar) Kilisesi, Ankara 1989.
• Öney, G., Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları, Ankara 1992.
• Sarre, F.-Herzfeld, E., Archalogische Reise um Euphrat und Tigris Gebiet II, Berlin 1911.
• Sözen, M., Diyarbakır'da Türk Mimarisi, İstanbul 1971.
• Strzygowski, J.-Berchem, M. V., Amida, Hiedelberg 1910.
• Tekin, O., Antik Nümismatik ve Anadolu (Arkaik ve Klasik Çağlar), İstanbul 1992.
• wooley, C. L., The Development of Sumerian Art, London 1935.