İDEOLOJİNİN SONU TARTIŞMALARI ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 19, 159 - 175, 25.05.2020

Şeyhmus Demir , Mutlu Sesli

Öz

İdeoloji kavramı sosyal bilimlerin belirsiz kavramlarından biridir. Kavramın anlamı bireyden bireye değişmektedir. Dolayısıyla ideoloji kavramı üzerinde uzlaşılan bir tanım bulunmamaktadır.
İdeoloji kavramı esas itibariyle modern çağın bir ürünüdür. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ideoloji kavramı bir takım tartışmalara maruz kalmıştır. Savaş sonrası dönemde barış içinde birlikte yaşama ilkesinin hayatımıza girmesi ile liberalizm dışındaki diğer ideolojilerin artık yok olduğu, liberalizmin tek kalıcı ideoloji olacağı yönünde düşünceler gelişmiştir. Bu nedenlerle modernizm sonrası dönemle birlikte ideolojinin sonunun geldiği fikri ortaya çıkmıştır. Fakat gelişmiş Batı toplumlarına ait ideolojiyi sonlandırma durumu dünyanın diğer kesimlerinde herhangi bir etki oluşturmamıştır. Bu görüş daha çok refah yönelimli ekonomik temele sahip ülkeler için geçerliydi.
İdeolojiyi hayatta tutan ona değer ve kutsallık atfeden insandan başkası değildir. Dolayısıyla, ideolojinin yok olması için insana ilişkin serüvenin de dünyada son bulması gerekmektedir. Bu yüzden, günümüzde ideolojinin sonundan ziyade ideolojinin dönüşümünden söz edilmesi daha isabetli olacaktır. Dolayısıyla, bu çalışma günümüzde ideolojinin dolayısıyla ideolojilerin hem teorik hem de pratik yönden nasıl algılandığı üzerine bilgiler içermektedir.

Anahtar Kelimeler

İdeoloji, İdeolojinin Sonu

Kaynakça

• Althusser, L. (1989), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev: Yusuf Alp-Mahmut Özışık, Politika Dizisi: 83/9, İstanbul: İletişim. Anar, E. “Geleceğin Toplumu 6: Post-endūstriyel toplumda ideolojiler ölecek mi?” 10 Temmuz 2019 tarihinde http://www.yogadergisi.com/yasam/felsefe-penceresinden/2302-gelecegin-toplumu-6-post-endustriyel-toplumda-ideolojiler-olecek-mi adresinden alınmıştır. Bell, D. (1962) “The End of Ideology: On the Exhaustion of Political Ideas in the 1950s”. New York: Free Press. Destutt de Tracy, 22 Temmuz 2019 tarihinde https://tr.wikipedia.org/wiki/Destutt_de_Tracy adresinden alınmıştır. De Tracy, A., L., C. 19 Haziran 2019 tarihinde https://www.britannica.com/biography/Antoine-Louis-Claude-Comte-Destutt-de-Tracy adresinden alınmıştır. Eagleton, T. (1996), İdeoloji, Çev: Muttalip Özcan, İstanbul: Ayrıntı. Güneş, Ü. “İdeoloji-I: Tarihsel Arka Plan”,10 Temmuz 2019 tarihinde http://www.tuicakademi.org/ideoloji-i-tarihsel-arka-plan/#_edn1 adresinden alınmıştır. Ergil, D. (1983), İdeoloji Üzerine Düşünceler, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. Freeden, M. (2006), Ideology and political theory, Journal of Political Ideologies, 11:1, ss. 3-22. Fukuyama, F. (2012), Tarihin Sonu Ve Son İnsan Deneme -İnceleme Dizisi: 10, İstanbul: Simavi. İşeri, A. (2014), Türkiye’de Uygulanan Program Geliştirme Modellerinin Çatışmacı Kuram Açısından İdeoloji Üretim Sorunu, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi: 27 (1), (ss. 153-184). Head, B. W. (1985), Ideology And Social Science, Destutt de Tracy and French Liberalism, International Archives Of The History Of Ideas: 112, Martinus Nijhoff Publishers A Member Of The Kluwer Academic Publishers Group Dordrecht, Boston, Lancaster. Heywood, A. (2013), Siyasî ideolojiler: Bir Giriş, 5. Baskı, Çevirenler: Ahmet Kemal Bayram, Özgür Tüfekçi, Hüsamettin İnaç, Şeyma Akın, Buğra Kalkan, Ankara: Adres. Heywood, A. (2017), Siyaset, çev.: Bekir Berat Özipek, Bahattin Seçilmişoğlu, Atilla Yayla, Hasan Yücel Başdemir, 18. Baskı, Ankara: Adres Yayınları. Lipset, S. M. (1986) “Siyasi İnsan”. Çev. Mete Tunçay, İstanbul: Türk Siyasi İlimler Derneği. Jost, J. T. (2006), “The End of the End of Ideology”, Article in American Psychologist-November 2006 DOI: 10.1037/0003-066X.61.7.651 · Source: PubMed, (650-670), 26 Temmuz 2019 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/6763300_The_End_of_the_End_of_Ideology adresinden alınmıştır. Kazancı, M. (2003), Althusser ile İdeoloji Üzerine Yapılamamış Bir Söyleşi, 1(2): (37-54), İstanbul: İletişim Araştırmaları. Kayapınar, A. (2006), İbn Haldun’un Asabiyet Kavramı: Siyaset Teorisinde Yeni Bir Açılım, İslâm Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, (83-114), Köker, L. (2004), Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi, 8. Baskı, İstanbul: İletişim. Mclellan, D. (1999), İdeoloji, (Çev.: Ercüment Özkaya), Ankara: Doruk. Soysal, M. (1995), İdeoloji Öldü mü?, İstanbul: Bilgi. Türk, H. B. (2006), İdeoloji, “Siyaset” (Ed: Mümtaz’er Türköne), 4. Baskı, Ankara: Lotus. Oskay, Ü. (1980), “Popüler Kültür Açısından "İdeoloji" Kavramına İlişkin Yeni Yaklaşımlar”, ss. 197-253. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi , Cilt: XXXV, Sayı: 1-4, 10 Temmuz 2019 tarihinde http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ausbf/article/view/5000054096/5000051411 adresinden alınmıştır. Örs, H., B. (2009), “Postmodern Dünyada İdeolojinin Dönüşümü”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:40, ss. 1-12. 10 Temmuz 2019 tarihinde http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423905716.pdf adresinden alınmıştır. Özipek, B. B. (2006), Devlet, (Ed: Mümtaz’er Türköne), “Siyaset”, 4. Baskı, Ankara: Lotus. Özkiraz, A. (2007), Modernleşme Teorileri ve Postmodern Durum, Konya: Çizgi Kitabevi. Özkira, A., Arslanel M. N. (2011), Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 3, No 1, 2011, ss. 1-10, 19 Mart 2020 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/117248 adresinden alınmıştır. Sarı, M. A. (2010), Tarihin mi Sonu Yoksa İdeolojilerin mi?, Kaygı, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, Sayı: 14. Shils, E. A. (1968). The end of ideology? In C. Waxman (Ed.), The end of ideology debate (pp. 49-63). New York: Simon&Schuster, (Original work published 1955). Yaşar, B. “İdeoloji Kavramı Üzerine Kısa Bir Bakış”, 16 Temmuz 2019 tarihinde https://www.tesadernegi.org/ideoloji-kavrami-uzerine-kisa-bir-bakis.html adresinden alınmıştır.