DIŞ BORÇLANMANIN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 20, 382 - 395, 30.11.2020

Musa Bayır

Öz

Gelişmekte olan birçok ülke ekonomik büyüme için dış kaynaklara ihtiyaç duymaktadır. Bununla birlikte, COVID 19 salgını, Türkiye'de 2010'ların sonlarında ortaya çıkan ekonomik sorunları daha da derinleştirdi. Türkiye ekonomisinde iç tasarrufların yetersiz olması nedeniyle, özel ve kamu kesiminin dış borca bağlı bir toparlanma süreci yaşaması kaçınılmazdır. Buna göre, dış borç ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ortaya konulması politika yapıcılar için önemli ipuçları ve tavsiyeler sağlayacaktır. Bu çerçevede, çalışma Türkiye ekonomisinde dış borçlanmanın ekonomik büyüme üzerindeki etkisini ampirik olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Analiz sonuçları, dış borçlanmanın uzun dönemde ekonomik büyümeyi düşürdüğünü göstermektedir. Ancak dış borcun kısa dönemde ekonomik büyüme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi yoktur. Ayrıca, uzun dönemde dış borçlanmadan ekonomik büyümeye tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olsa da kısa dönemde ekonomik büyümeden dış borca doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi vardır.

Anahtar Kelimeler

Dış Borçlanma,, Ekonomik Büyüme, Johansen Eşbütünleşme Testi

Kaynakça

• Akan Y. ve Kanca O. (2015), “Türkiye’de Dış Borçlanma, Büyüme ve Enflasyon İlişkisi: Var Yaklaşımı (1980-2013)”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi; 33 (3): s.1-22, Doi: https://doi.org/10.17065/huniibf.103771.
• Balkanlı A. O. (2019), “External Debt and Growth Relationship in Turkey: An Econometric Analysis (1983-2017)”, Journal of Strategic Research in Social Science; 5 (1): s.29-46, Doi: https://doi.org/10.26579/josress-5.1.3.
• Benli M. (2020), “External Debt Burden-Economic Growth Nexus in Turkey”, Social Sciences Research Journal; 9 (1): s.107-116.
• Bilginoğlu M. A. ve Aysu A. (2008), “Dış Borçların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi; 31: s.1-23, Doi: https://doi.org/10.18070/euiibfd.86242.
• Çalışkan V. (2003), “Uluslararası Finansal Krizler”, Ekonomik Yaklaşım; 14 (49): s.225-240.
• Çapik E. ve Kösekahyaoğlu L. (2019), “Türkiye’de Dış Borç-Büyüme İlişkisi: 1985-2018 Dönemi Üzerine Bir İnceleme”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi; 11 (21): s.411-427.
• Çelik S. ve Başkonuş Direkçi T. (2013), “Türkiye’de 2001 Krizi Öncesi ve Sonrası Dönemler İçin Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi (1991–2010)”, Turkish Studies; 8 (3): s.111-135.
• Çevik N. K. ve Cural M. (2013), “İç Borçlanma, Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi : 1989-2012 Dönemi Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi; 165: s.115-139.
• Çiçek H., Gözegir S. ve Çevik E. (2010), “Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1990–2009)”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi; 11 (1): s.141-156.
• Çöğürcü İ. ve Çoban O. (2011), “Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1980-2009)”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi; 2011 (2): s.133-149.
• Çöğürcü İ. ve Tuna H. (2019), “Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Uygulama (1980-2017)”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi; Prof. Dr. Fuat Sezgin Özel Sayısı: s.309-321.
• Doǧan I. ve Bilgili F. (2014), “The Non-linear Impact of High and Growing Government External Debt on Economic Growth: A Markov Regime-switching Approach”, Economic Modelling; 39: s.213-220. Doi: https://doi.org/10.1016/j.econmod.2014.02.032.
• Domar E. D. (1947), “Expansion and Employment”, The American Economic Review; 37 (1): s.34-55.
• Doruk Ö. T. (2018), “Dış Borçlar ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Ekonomisinde 1970-2014 Dönemi İçin Ampirik Bir İnceleme”, Maliye Dergisi; 175: s.96-114.
• Efeoğlu R., Krendeleva M. ve Pehlivan C. (2017), “Türkiye’de Krizler Çerçevesinde Ekonomik Büyüme, Dış Borç ve Enflasyon İlişkisi (1980-2016)”, Social Sciences Studies Journal; 3 (10): s.1445-1454, Doi: https://doi.org/10.5005/jp/books/12822_33.
• Engle R. F. ve Granger L. W. J. (1987), “Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica; 55 (2): s.251-276.
• Gövdeli T. (2019), “External Debt and Economic Growth in Turkey: An Empirical Analysis”, Sosyoekonomi; 27 (40): s.119-130, Doi: https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2019.02.07.
• Gürdal T. ve Yavuz H. (2015), “Türkiye’de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi”, Maliye Dergisi; 168: s.154-169.
• Harrod R. (1939), “An Essay in Dynamic Theory”, The Economic Journal; 49 (193): s.14-33.
• Johansen S. ve Juselius K. (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Application to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics; 52: s.169-209.
• Johansen S. (1988), “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control; 12: s.231-254.
• Kara M. (2001), “Türkiye’nin Ekonomik Büyüme Sürecinde Dış Borç Çıkmazı” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi; 6 (1): s.95-110.
• Karaçor Z. Ö. ve Kartal M. (2016), “Gelir Gruplarına Göre Yurtiçi Tasarruflar ile Dış Borçlar Arasındaki İlişki : Panel Veri Yöntemi ile Bir Analiz”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi; 19 (1): s.139-165.
• Karagol E. (2002), “The Causality Analysis of External Debt Service and GNP : The Case of Turkey”, Central Bank Review; 2 (1): s.39-64.
• Korkmaz S. (2015), “The Relationship Between External Debt and Economic Growth in Turkey”, Proceedings of the Second European Academic Research Conference on Global Business, Economics, Finance and Banking, EAR15Swiss Conference.
• Krugman P. (1988), “Financing vs. Forgiving a Debt Overhang”, Journal of Development Economics; 29: s.253-268.
• Kutlu S. ve Yurttagüler İ. M. (2016), “Türkiye’de Dış Borç ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1998-2014 Dönemi İçin Bir Nedensellik Analizi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi; 38 (1): 248, Doi: https://doi.org/10.14780/iibd.69945.
• Öztürk S. ve Kılıç N. Ö. (2017), “Dynamical Relationship between Economic Growth and External Debt the Case of Turkey: (1987-2014)”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi; 10 (2): s.105-114.
• Saatçioğlu C. ve Karaca O. (2004), “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi; 5 (2): s.183-195.
• Saraç T. B. ve Yücel M. H. (2017), “Dış Borç ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”, TURAN-SAM: Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; 9 (35): s.15-20, Doi: https://doi.org/10.1017/CBO9781107415324.004.
• Solow R. M. (1956), “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, The Quarterly Journal of Economics; 70 (1): s.65-94.
• Tarı, R. (2015), Ekonometri, Onbirinci Baskı, Umuttepe Yayınları.
• Umutlu G., Ali̇zadeh N. ve Erkılıç A. Y. (2011), “Maliye Politikası Araçlarından Borçlanma ve Vergilerin Ekonomik Büyümeye Etkileri”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi; 1: s.75-93.
• Uysal D., Özer H. ve Mucuk M. (2009), “Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1965-2007)”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi; 4: s.161-178.
• Yaraşır Tülümce S. ve Yavuz E. (2017), “Türkiye’de Borçlanma ve Ekonomi̇k Büyüme Arasındaki İli̇şki̇”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi; ICMEB17 Özel Sayısı: s.1034-1048.
• Yıldız F. (2019), “Türki̇ye Ekonomi̇si̇nde Dış Borç, Ekonomi̇k Büyüme ve Cari̇ İşlemler Dengesi̇ İli̇şki̇si̇ni̇n Anali̇zi̇”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi; 8 (4): s.3416-3438.