Okul Öncesi Eğitimin Anne Dili Farklı Olan Çocukların Okuma Yazma Becerilerine Etkisinin Sınıf Öğretmeni Görüşlerine Göre İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 97 - 125, 28.03.2024

Nebi Altunova , Hayati Akyol

https://doi.org/10.54637/ebad.1421597

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, anne dili farklı olan çocukların okuma yazma becerilerine okul öncesi eğitimin etkisinin sınıf öğretmeni görüşlerine göre incelemektir. Çalışmada karma yöntem araştırmalarından açıklayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak Ana Dili Türkçe Olmayan Öğrencilerde Okul Öncesi Eğitimin Öğrencilerin İlk Okuma Yazma Öğrenme Sürecine Etkisine İlişkin Öğretmenlerin Eğilimleri Ölçeği (ADİLKÖ) ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Van ili İpekyolu ve Tuşba ilçelerinde görev yapan sınıf öğretmenlerinden oluşmaktadır. Çalışmanın nicel kısmında 308, nitel kısmında ise 9 sınıf öğretmeninden veri toplanmıştır. Araştırma sonunda sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitimi alan anne dili farklı çocukların okuma yazma becerilerine etkisine ilişkin görüşlerinin yüksek düzeyde olumlu yönde olduğu görülmüştür. Yine sınıf öğretmenleri ile yapılan görüşmeler sonucunda sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre anne dili farklı olan çocuklar için okul öncesi eğitimin önemli olduğu ve çocukların ilk okuma ve yazma sürecine hazırbulunuşluklarını artırdığı ancak Türkçe öğretiminin belli bir program dahilinde yapılmasının daha uygun olacağı sonucu ortaya çıkmıştır. Elde edilen sonuçlardan hareketle anne dili Türkçe olmayan çocukların ilkokula başlamadan önce temel düzeyde Türkçe öğrenmesi gerektiği bunu sağlamak için özel olarak bir dil öğretim programının oluşturulması gerektiği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, hazırbulunuşluk, temel düzey, okul öncesi eğitim, anne dili

Etik Beyan

“Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” çerçevesinde, birinci yazarın makaleye katkı oranı %50, ikinci yazarın makaleye katkı oranı da %50 oranında olmuştur.

Destekleyen Kurum

Destekleyen Kurum Yok

Teşekkür

Teşekkür edecek kimse yok

Investigation of the Effect of Preschool Education on the Literacy Skills of Children with Different Mother Tongue According to the Opinions of Classroom Teachers

Öz

The main purpose of this study is to examine the effect of pre-school education on the literacy skills of children whose mother tongue is different, according to the opinions of classroom teachers. In the study, explanatory sequential design from mixed method research was used. As data collection tools, Scale for Tendency of Teachers towards Effect of Pre-school Education on Learning Process of Initial Literacy for Non-Turkish Students (STTEPL) and a semi-structured interview form were used. The study group of the research consists of classroom teachers working in Ipekyolu and Tuşba districts of Van province. Data were collected from 308 classroom teachers in the quantitative part of the study and 9 classroom teachers in the qualitative part. At the end of the research, it was seen that the tendencies of classroom teachers regarding the effect of different mother tongues on the literacy skills of children with different mother tongues go on preschool education were at a high level. Again, as a result of the interviews with the classroom teachers, it was concluded that preschool education is important for children with different mother tongues and increases their readiness for the first reading and writing process, but it would be more appropriate to teach Turkish within a certain programme. Based on the results obtained, it is suggested that children whose mother tongue is not Turkish should learn Turkish at a basic level before starting primary school and a special language teaching programme should be created to ensure this.

Anahtar Kelimeler

Mother language, readiness, pre-school education, basic level, Turkish teaching

Kaynakça

• Aksan, D. (2020). Her yönüyle dil, ana çizgileriyle dil. Ankara: TDK Yayınları.
• Antoniou, M. (2019). The advantages of bilingualism debate. Annual Review of Linguistics, 5, 395-415.
• Aydın, E. (2022). Dijital hikâyelerin yabancı dil olarak Türkçe öğrenen lisans öğrencilerinin dinleme becerisine ve Türkçe öğrenme motivasyonlarına etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 247-268. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1075557
• Aydın, E., ve Kayman, F. (2021). Akademik tartışma modelinin 8. sınıf öğrencilerinin konuşma kaygılarına ve sözlü anlatım öz yeterlik algılarına etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 54, 267-294, https://doi.org/10.53568/yyusbed.1052561
• Bochner, S., & Jones, J. (2008). Child language development: Learning to talk. London, England: Whurr Publishers Ltd.
• Butler, Y.G. (2013). Bilingualism/multilingualism and second-language acquisition. In T.K. Bhatia & W.C. Ritchie (Eds.). The Handbook of Bilingualism and Multilingualism, Second Edition (pp. 109-136). Blackwell Publishing Ltd https://doi.org/10.1002/9781118332382.ch5
• Castellanos, D. (1983).The best of two worlds. Bilingual-bicultural education in the US. Trenton, NJ: New Jersey State Department of Education.
• Cattani, A., Abbot‐Smith, K., Farag, R., Krott, A., Arreckx, F., Dennis, I., & Floccia, C. (2014). How much exposure to English is necessary for a bilingual toddler to perform like a monolingual peer in language tests?. International journal of language & communication disorders, 49(6), 649-671. https://doi.org/10.1111/1460-6984.1208
• Costa, A., & Sebastián-Gallés, N. (2014). How does the bilingual experience sculpt the brain? Nature Reviews Neuroscience, 15(5), 336-345.
• Cresswell, J.W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş (M. Sözbilir, Çev.), Ankara: Pegem Akademi. Cummins, J. (1989). A theoretical framework for bilingual special education. Exceptional children, 56(2), 111-119.
• Çiftci, S. (2021). Okul öncesi eğitim programındaki etkinliklerin iki dilli çocukların Türkçe dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van, Türkiye. Dereli, E. (2012). Okulöncesi öğretmenleri ile ilköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin ilköğretime hazırlık süreci ile ilgili görüşlerinin karşılaştırılarak incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 30, 1-20.
• Dikici-Sığırtmaç, A., ve Yılmaz, E. (2008). İlköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların ilk okuma yazmaya geçiş sürelerinin okul öncesi eğitim alma durumuna göre incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 349, 30-36. Dönmezler, E. (2016). Okul öncesi dönemde uygulanan okuma yazmaya hazırlık çalışmalarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 1, 42-53.
• Düzen, N., ve Memduhoğlu, H. B. (2023). İki dilli çocukların yaşadığı bölgelerde çalışan ilkokul öğretmenlerinin karşılaştıkları zorluklar ve buna dair çözüm önerileri. Yaşadıkça Eğitim, 37(1), 65-87. https://doi.org/10.33308/26674874.202337153
• Epstein, N. (1977). Language, ethnicity and the schools: Policy alternatives for bilingual bicultural education. Washington, DC: Institute for Educational Leadership.
• Gözüküçük, M., ve Kıran, H. (2018). İkinci dili Türkçe olan ilkokul öğrencileriyle iletişim kurmada karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 225-236. https://doi.org/10.30794/pausbed.424365
• Güven, N., ve Bal, S.(2004). Dil gelişim. Epsilon Yayınları. İstanbul.
• Hakuta, K., & Garcia, E. E. (1989). Bilingualism and education. American Psychologist, 44(2), 374-379. Kavut, S. (2018). Bir iletişim edimi ve kişilerarası iletişim bileşeni olarak dinleme becerileri. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(17), 218-229.
• Kaya, M., Palas, R., ve Can, F. (2022). İki dillilik ve çok dillilik üzerine yapılan araştırmalara ilişkin kaynakça denemesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (31), 605-634.
• Kaya, M., ve Çiftçi, Ö. (2020). Teachers and students' evaluation of listening texts in Turkish textbooks. International Journal of Education and Literacy Studies, 8(1), 84-94.
• Kesmez, A. (2015). İki dillilik, Zazaca-Türkçe iki dilli akademisyenlerde dil kullanımı ve tercihler. Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, 1(1), 157-165.
• Kızıltaş, Y., ve Kozikoğlu, İ. (2020). İki dilli öğrencilerin okuduğunu anlamada yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri: Bir durum çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1568-1584.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde ailenin rolü. Sosyal Politika Çalışmaları, 7(29), 65-77.
• Oktay, A., ve Aktan, K. E. 2003. Okul öncesi dönem (5-6 yaş) çocuklarına yönelik okumaya hazırlık programı. OMEP Bildiri Kitabı içinde, Kuşadası: Ya-pa.
• Özpolat, M., ve Sağlam, M. (2020). Erken çocukluk döneminde iki dilliliğin çocukların alıcı ve ifade edici dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 788-814. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202043282
• Pelham, S. D., & Abrams, L. (2014). Cognitive advantages and disadvantages in early and late bilinguals. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 40(2), 313–325. https://doi.org/10.1037/a0035224
• Pilten, G. (2019). Dinleme eğitimi. H. Akyol ve A. Şahin (Ed.), Türkçe öğretimi öğretmen adayları ve öğretmenler için içinde (s. 81-101). Ankara: Pegem Akademi.
• Punch, K.F. & Oancea, A. (2014). Introduction to research methods in education. (2nd ed.). Thousands Oaks, California: Sage
• Roseberry-McKibbin, C., & Hegde, M. N. (2006). An advanced review of speech-language pathology: preparation for PRAXIS and comprehensive examination. PRO-ED, Inc. 8700 Shoal Creek Blvd, Austin, TX 78757.
• Sarı, M. (2002). İki dilli çocukların çözümleme yöntemiyle okuma yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9), 1-15.
• Saydı, T. (2013). Avrupa birliği vizyonuyla ikidillilik, çokdillilik ve eğitimi. Journal of International Social Research, 6(28), 269-284.
• Susar-Kırmızı, F., Boztaş, H., Salgut, E., Çağ-Adıgüzel, D., ve Koç, A. (2020). Ana dili Türkçe olmayan öğrencilerde okul öncesi eğitimin ilk okuma yazma sürecine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 105-129. https://doi.org/10.9779/pauefd.50981
• Tantekin, F. E., & Altun, D. (2014). An investigation of the opinions of primary school teachers' on preschool education and the transition process from preschool to primary school. Elementary Education Online, 13(2), 481‐502.
• Teddlie, C., & Tashakkori, A. (2009). Sage handbook of mixed methods in social & behavioral research (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Tunagür, M., Kardaş, N., & Kardaş, N. M. (2021). The effect of student-centered listening/speaking activities on Turkish listening speaking skills of bilingual students. International Journal of Education & Literacy Studies 9(1) 136-149.
• Uyanık, Ö., ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 118-134.
• Yapıcı, M., ve Ulu, F.B. (2010). İlköğretim 1. Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi öğretmenlerinden beklentileri. Kuramsal Eğitimbilim, 3(1), 43-55.
• Yazar, A., ve Köse, E. (2014). Okul öncesi eğitim programlarının ilkokula hazırlık açısından etkililiğinin birinci sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(28), 119-136. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunikkefd/issue/56467/784880
• Yazıcı, Z., ve İlter, B. G. (2008). Okul öncesi dönemdeki iki dilli/çok dilli çocukların dil kazanım süreci. Dil Araştırmaları, 3(3), 47-61.
• Yılmaz, F., ve Şekerci, H. (2016). Ana dil sorunsalı: Sınıf öğretmenlerinin deneyimlerine göre İlkokul öğrencilerinin yaşadıkları sorunlar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi Journal of Qualitative Research in Education, 4(1), 47-63. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c1s3m
• Yorgun, E., ve Sak, R. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının ilkokula hazırbulunuşluk düzeylerinin ana dil değişkeni açısından incelenmesi, Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 6(1), 11-32. http://dx.doi.org/10.37754/ 737103.2021.612