Satış personeline yönelik performans değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 2, 227 - 241, 01.10.2014

Şule Akalın , Nizamettin Koç

Öz

Bu araştırmanın amacı, mağazalarda çalışan satış personelinin iş performansını ölçmede kullanılabilecek performans değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi ve geliştirilen ölçeğin psikometrik özelliklerinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu 200 satış personeli oluşturmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliği için açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucuna göre ölçek, “Satışa Yönelik Bilgi, Beceri ve Kişisel Özellikler” ve “İş Yerine Uyum Özellikleri” olmak üzere iki alt boyuttan ve 31 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı .96, test tekrar test güvenirlik katsayısı ise .88 bulunmuştur. İki faktör tarafından açıklanan toplam varyans % 50.36’dır.Ölçek ve alt boyutlarının Cronbach Alfa ve test tekrar test güvenirliklerine bakılmış ve ilk analizde bulunan değerlerle aralarında manidar bir değişiklik görülmemiştir. Bu bulgulara dayanarak, geliştirilen performans değerlendirme ölçeğinin; satış personelinin performansını ölçmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir psikometrik araç olduğu sunucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

İnsan kaynakları, Ölçek geliştirme, Performans değerlendirme, Geçerlik, Güvenirlik

The study of the development of performance evaluation scale and psychometric qualities research towards sales personnel

Öz

Performance evaluation is an essential aspect of personnel practices. It is used in
decision making to determine the position of employees in the organization, on promotion
and relegation in rank, termination of employment, salary arrangements, and training
programs (Glueck, 1982). The main purpose of performance evaluation is to determine the
contribution of an individual in achieving the organizational objectives of the human
resources department (Aktan, 1999). Data collected from performance evaluations is
extremely important for the manager, the employees and the firm's overall efficiency. The
success of performance evaluation studies and the methods of evaluation used greatly
depend on reliability and validity. From an examination of relevant literature and a series of
interviews with employees in the sector, it is clear that effective performance evaluation of
sales personnel is greatly needed. The aim of this study is to develop a performance
evaluation scale for sales personnel working in locations which market non-food goods and
determine its psychometric qualities. In addition to the main objective, the types of studies
to be carried out to evaluate the performance of the sales personnel have also been
investigated.

Anahtar Kelimeler

Human resources, Scale development, Performance evaluation, Validity, Reliability

Kaynakça

• Akalın, Ş. (2005). Satış personeline yönelik performans değerlendirme ölçeği geliştirme ve psikometrik özelliklerini inceleme çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Akdoğan, T. (2003). Satışçıların kişilik özellikleri ve satış performansı ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana
• Aktan, C. C. (1999) 2000’li yıllarda yeni yönetim teknikleri: (3) İnsan Mühendisliği, İstanbul, TÜGİAD Yayınları
• Anagün, Ş. S. (2002). Eğitimde performans değerlendirme süreci ve insan kaynakları yönetiminde kullanılan performans değerlendirme yöntemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
• Arslan, F. (2002). Performans değerlendirme sonuçlarının hizmet içi eğitim faaliyetlerinde kullanılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (3.Baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Byars, L. L. & Rue L. W. (1997). Human resource management. Fift Edition IL, Irwin, Chicago: Times Mirror Higher Education Group.
• Cem, C. (1977). İşgörenin değerlendirilmesi. Sevk ve İdare Dergisi, 107, İstanbul.
• Cherrington, D. J. (1995). The management of human resources. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall.
• Dicle, Ü. (1982). Yönetsel başarının değerlendirilmesi ve Türkiye uygulaması. Ankara: ODTU
• Döverkaya, C. (2002). Performans yönetimi ve 360 derece değerlendirme sistemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Erdoğan, İ. (1991). İşletmelerde personel seçimi ve başarı değerleme teknikleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları
• Ergin, C. (2002). İnsan kaynakları yönetimi: Psikolojik bir yaklaşım. Ankara: Academyplus Yayınevi
• Flippo, E. B. (1966). Principles of personnel management. New York: McGraw- Hill Book Company
• Fındıkçı, İ. (2001). İnsan kaynakları yönetimi. 3. Baskı İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
• Fisher, C. D., Schoenfeldt, F. L. & Shaw, J. B. (1996). Human resource management. Boston: Houghton Mifflin Company.
• French, W. (1978). The personnel management process. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Jerome, P. J. (1997). Evaluating Employee performance: A practical guide to assessing performanc.e San Francisco: Richard Chang Associates. Inc.
• Glueck, W. F. (1982). Personnel. (Third Edition) Texas: Business Publications Inc.
• Graham, H. T. & Bennett, R. (1992). Human resources management (7th Edition). Singapore: The M and E Handbook Series.
• Horasan, G. (2001). Performans değerlendirme sürecinin etkinliği, gıda ve elektronik sektöründe iki uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hovardaoğlu, S. (2000). Davranış bilimleri için araştırma teknikleri. Ankara: VE-GA Basım Yayın Dağıtım.
• Kaynak, T. (1998). İnsan kaynakları yönetimi. (Birinci Basım) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ok, A. (2001). Öğretim elemanı performansı değerlendirilmesinde kullanılan davranış odaklı değerlendirme ölçeği, grafik değerlendirme ölçeği ve geliştirilmiş grafik değerlendirme ölçeklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Onat, B. (2002). İnsan kaynaklarının gelişimi açısından bankalarda performans değerlendirme uygulamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir
• Nunnally, J. C. & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3.ed.). New York: McGraw-Hill Inc.
• Schuler, R. (1995). Managing human resources. 5th ed. Mineapolis: West Pub. Co.
• Songur, H. M. (1995). Mahalli idarelerde performans ölçümü. Ankara:Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yayınları
• Şenol, E. (2002). Çalışanların performans değerlendirme süreci ile ilgili düşünce ve reaksiyonları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Uyargil, C. (1994). İşletmelerde performans yönetim sistemi İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (1996). Using multivariate statistics (3. Ed.) New York: Harper Collins College Publishers.
• Tanyaş, M. & Fığlalı A.(1999). Performans değerlendirme için yeni bir yöntem. İstanbul: Hava Harp Okulu Basımevi.
• Tarcan, E. (2001). İnsan kaynakları yönetiminde performans değerlemesi ve konaklama endüstrisine yönelik bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya
• Tepe, G. (2003). Yarı zamanlı çalışan personelin performansının değerlendirilmesi ve uygulamadan bir örnek. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Thurstone, L. L. (1947). Multiple factor analysis. Chicago: University of Chicago Press.
• Tutum, C. (1979). Personel yönetimi. Ankara: TODAİE Yayını.