İlkokul Öğrencilerine Uygulanan Özel Birey Farkındalık Etkinliklerinin Etkililiği ile İlgili Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 11, 28 - 46, 30.04.2021

Suleyman Arslantas , Bekir Bural , Ahmet Kurnaz

Öz

Engelli kavramı, bireyden ziyade toplum algısı ve yaklaşımları ile ilgilidir. Bireyin hastalık veya özre sahip olması engelinden dolayı zorluk yaşaması demek değildir. Bu hastalık veya özründen kaynaklanan sebeplerle, yaşamda erişemedikleridir bireyi engelli kılan. Yani engellilik, özel bireylerden çok herhangi bir hastalık veya özre sahip olmayan insanların tutumları ile ilgili bir durumdur. Engel ve engelliyi anlamak sadece engellenen bireyler için değil tüm insanlar için önemlidir. Engelli bireylerin yaşadığı zorlukları anlamak kadar, engelli olmayan bireylerin kendi potansiyellerini anlaması içinde farkındalık etkinlikleri büyük bir önem taşımaktadır. Aynı zamanda bireyleri engelsiz kılmak, insanların tutumlarını olumlu hale getirerek kolaylaşabilir. Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 3 Aralık Dünya Engelliler Farkındalık Gününde geleneksel hale gelen etkinlikler düzenlenmiştir.Etkinlikte farklı engel gruplarına yönelik farkındalık etkinlikleri ilkokul öğrencilerine uygulanmıştır.

Çalışmanın amacı, İlkokul öğrencilerine uygulanan özel birey farkındalık etkinliklerinin etkililiği ile ilgili öğretmen ve öğrenci görüşlerinin belirlenmesidir. Çalışma, nitel araştırma metodolojisinde gerçekleştirilmiş olup durum çalışması özelliği taşımaktadır. Çalışmanın katılımcıları, Konya merkez ve ilçelerinden 110 sınıf ve branş öğretmeni ile 670 ilkokul öğrencisinden oluşmuştur. Araştırma verileri sabit form anket görüşmesi ile elde edilmiştir. Sabit form anket görüşmesi ile elde edilen veriler, betimsel analiz ile çözümlenmiş, görüşler, yüzdelik ve frekans olarak sunulmaya çalışılmıştır.

Araştırma sonucunda, sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan öğretmenlerin çoğunluğunun özel eğitim dersi veya kursu almadıkları, yaklaşık %10 unun önceki yıllarda engelli farkındalık etkinliği yaptığı, yapılacak etkinliklerin faydalı olduğu ve olacağı görüşleri ortaya çıkmıştır. Ayrıca ilkokul öğrencilerinin fiziksel, zihinsel, görme ve işitme engelleri açısından farkındalık etkinliklerinin anekdot kayıtları, öz değerlendirmeleri ve metaforları bulguları ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

3 Aralık, Farkındalık, Engellilik, İlkokul, Öğretmen

Kaynakça

• Kaynakça Akçamete, G. (2009). Özel Gereksinimi Olan Çocuklar. (Editör: Gönül Akçamete) Genel Eğitim Okullarında Özel Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Altiparmak, S., & Sari, H. Y. (2012).Manisa İlinde Engelli Bireylere Karşı Toplumsal Tutum. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(2).
• Arslantaş, S. (2015).5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde İşe Koşulan Kendini İzleme Stratejilerinin, Kendini İzleme, Özdüzenleme ve Akademik Başarı Düzeylerine Etkisi. Konya: NEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Babaoğlan, E., & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimindeki Yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354.
• Baykan, Z., Naçar, M., Şenol, V., & Çetinkaya, F. (2018). Erciyes Üniversitesi Akademik Personelinde Engellilik Farkındalığı. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 50-61.
• Birleşmiş Milletler. (1992). http://adaram.meb.k12.tr/tema/gorme_engelli_ detay.php?KATEGORINO=1497309 Birleşmiş Milletler 'in, 10 Kasım 2011 tarihli kararı.http://www.milliyet.com.tr/21-mart-dunya-down-sendromu-gunu-pembenar-yazardetay-aile-1682565
• Çitil, M. (2012).Yasalar ve Özel Eğitim. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Dillenburger, K., Jordan, J.A. & McKerr, L. (2013). Autism Spectrum Disorder: Public awareness and attitudes. Research Update. Belfast: Access, Research, Knowledge (ARK)
• Gliner, J. A., Morgan, G. A., & Leech, N. L. (2015).Uygulamada Araştırma Yöntemleri Desen ve Analizi Bütünleştiren Yaklaşım.(Çev. Ed: Selahattin Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• https://www.bolgegundem.com/down-sendromu-gunu-neden-21-mart-tarihinde-kutlaniyor-782226h.htm (Erişim Tarihi: 07.12.2019).
• Küçükali, A. (2014). Engellilere Uygulanan Sosyal Politikaların Değerlendirilmesi: Atatürk Üniversitesi Örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 59-86.
• Mamatoğlu, N., & Tasa, H. (2018).Engelliye Yönelik Ayrımcılık ve İş Yerinde Engelli. Turkiye Klinikleri Psychology-Special Topics, 3(1), 1-10.
• MEB. (2016). http://orgm.meb.gov.tr/www/2-nisan-dunya-otizm-farkindalik-gunu/icerik/197
• Nalbant, S. (2018). Spor Yoluyla Farkındalık Gelişimi Etkinliğinin Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutuma Etkisi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 24-36.
• Olcay Gül, S. (2012). Engellilere Yönelik Tutumlar. (Editör: İbrahim Halil Diken). Engellilere Yönelik Tutumlar. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Öztabak, M. Ü. (2017). Engelli Bireylerin Yaşamdan Beklentilerinin İncelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (9), 355-375.
• Öztuna Kaplan, A. (2013). Durum Çalışması. (Editör: Savaş Baştürk). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, B. (2013). Bilimsel Araştırmanın Temelleri. (Editör: Savaş Baştürk). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Vize Yayıncılık.