Güncel Sayı

Cilt: 1 Sayı: 1, 10.10.2024

Yıl: 2024

Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi (EBYÜSBED); akademik, bilimsel ve toplumun öncelikli sorunlarını ele alan araştırmalara dayalı, yayın etiği ilkeleri çerçevesinde sağlık bilimleri alanındaki araştırmaların niteliğinin geliştirilmesi ile yeni yöntem/uygulamaların literatüre kazandırılmasını amaçlamaktadır.

Dergi; Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık, Veterinerlik, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Beslenme ve Diyetetik, Hemşirelik, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Fakülteleri ile diğer sağlık alanı araştırmacılarının özgün araştırma/orjinal makale/araştırma makalesi, olgu sunumu, derleme ve editöre mektup yazılarına yer vermektedir.


EBYÜSBED Telif Hakkı Sözleşmesi ve Yazarlık Onay Formu

EBYÜSBED Makale Yazım Şablonu

Araştırmacı, çalışmasında hangi kaynaktan faydalandığını belirtilmek zorundadır. Patenti olan kaynakları göstermek için ayrıca izin alınmalıdır. Sözlü olarak yapılan şahsi görüşmelere kaynaklar bölümünde yer verilmemelidir. Bu tür bilgilerin kullanılması zorunlu ise, metin içinde yazılmalı ve mutlaka dipnot olarak verilmelidir. Metin içi kaynakların yazımı ve kaynak sayfasının yazımında uluslararası biomedical dergilerin kabul ettiği “American Psychological Association (APA) 6 Style” sistemi esas alınmalıdır. Şekil veya tablo benzeri anlatım araçları bir kaynaktan alınmış ise şekil alt yazısı veya tablo üst yazısında kaynak verilmeden, metin içinde ilgili yerde kaynağa atıf yapılmalıdır.
Metin içinde iki yazarlı bir kaynağa atıfta bulunulurken ikisinin de soyadı “&” ayıracı ile birlikte yazılmalı [örnek; (Klug & Cummings, 2003) veya Klug & Cummings (2003)], kaynak ikiden çok yazarlı ise, ilk yazarın soyadı yazılmalı, öteki yazarlar “ve ark.,” kısaltması ile belirtilmelidir [örnek; (Yiğit ve ark., 2008) veya Yiğit ve ark. (2008)].
Metin içinde, bir önerme ile ilgili olarak parantez içinde birkaç kaynağa birden fazla atıfta bulunuluyor ise bu kaynaklar noktalı virgül “;” işareti ile birbirinden ayrılmalı ve bu kaynaklar aynı yazar ismi ile başlıyorsa tarih sırasına, farklı yazar ismi ile başlıyorsa alfabetik sıraya göre dizilmiş olmalıdır [(örnek; Yiğit ve ark., 2008; Yiğit ve ark., 2009; Greeven ve ark., 2007; Ross, 2006)]. Tez metni içinde aynı yazar veya yazarlar grubunun aynı yılda yayınlanmış birkaç kaynağına atıfta bulunuluyor ise kaynak bölümündeki sıralama esas alınarak, kaynak tarihine bitişik olarak “a, b vb.” şeklinde işaretler konulmalı ve atıfta bulunulmalıdır (örnek; Yiğit ve ark., 2008a; Yiğit ve ark., 2008b).
Metinde gösterilen kaynakların tamamı kaynaklar bölümünde alfabetik sıraya göre verilmelidir. Listede sunulan kaynaklar da metin içinde kullanılmış olmalıdır. Aynı kaynak listede birden fazla yazılmamalıdır. Her kaynağın yazar adı, başlığı, türü, sayfası ve yayımlandığı yıl belirtilmelidir. Makale metninde ve kaynaklar bölümünde atıf yapılan yazarların unvanları yazılmamalıdır. Dergi kitap vb. gibi kaynakların adları kısaltılmadan açık olarak italik yazılmalıdır. Kaynaklar sayfası yazar soyadlarının alfabetik sırasına göre düzenlenmelidir. Kaynaklar bölümünde birden fazla yazarlı kaynaklarda yazarlar arasında “&” kullanılmalıdır. Kaynaklar listesi bir kaynağa ait ilk satır sola dayalı, diğer satırlar 1,25 cm içeriden yazılmalıdır.
Kaynak bölümünün oluşturulmasında yardımcı olabilecek bazı örnekler:
1. Kitaplar
Yazar. (Yayın yılı). Kitap adı. Yayın yeri: Yayınevi. Kitap çeviri ise; kitap adından sonra parantez içinde çeviren/çeviri editörü, yayınevinden sonra kaynak kitabın yayın yılı belirtilmelidir. Tüzel kişi tarafından hazırlanmış kitaplar için, yazar yerine hazırlayan kurumun adı yazılmalıdır.
Lehninger, A. L. (1982). Principles of Biochemistry. New York: Worth Publishers.
Klug, W. S., & Cummings, M. R. (2003). Genetik Kavramlar (C. Öner, Çev.). Ankara: Palme Yayıncılık.
Institute of Medicine (US). (1992). Looking at the Future of the Medicaid Program. Washington: The Institute.
Kejanlıoğlu, B. (2005). Medya Çalışmalarında Kamusal Alan Kavramı. Meral Özbek (Ed.), Kamusal Alan İçinde (s. 689-713). İstanbul: Hil.
Klug, W. S., & Cummings, M. R. (2003). Genetik Kavramlar (C. Öner, Çev.). Ankara: Palme Yayıncılık.
2. Dergi makaleleri
Yazar. (Yayın yılı). Makale adı. Dergi Adı (Her sözcüğün baş harfi büyük), cilt(sayı), sayfa numaraları.
Ross, B. M. (2006). w – 3 Fatty Acid Deficiency in Major Depressive Disorder is Caused by The Interaction Between Diet and a Genetically Determined Abnormality in Phospholipit Metabolism. Medical Hypotheses, 68(3), 515–524.
Greeven, A., van Balkom, A. J., Visser, S., Merkelbach. J. W., van Rood, Y. R., & van Dyck, R. (2007). Cognitive Behavior Therapy and Paroxetine in The Treatment of Hypochondriasis: A Randomized Controlled Trial. American Journal of Psychiatry, 164(91–99).
Yiğit, D., Mavi, A., & Aktaş, M. (2008). Kara Dutun (Morus nigra) Antioksidan Aktivitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(2), 223 – 232.
3. Tezler
Yazar. (yıl). Tezin Başlığı. Yüksek Lisans/Doktora Tezi (Her sözcüğün baş harfi büyük). Üniversite adı, Yer.
Aktaş, M. (1996). Diyetle Alınan Margarinin Eritrosit Membranı Fosfolipit Bileşimi Üzerine Olan Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
4. Bildiriler
Yazar. (Yayın yılı). Bildiri Adı (Her sözcüğün baş harfi büyük). Editörün adının baş harfi, Soyadı (Ed.). Kitap Adı (s. sayfa numaraları). Yayın Yeri: Yayınevi. Bildiri yayımlanmamışsa şu şekilde düzenlenmelidir: Konuşmacının Soyadı, Adının baş harfi. (Ay Yıl). Bildiri adı [Bildiri]. Toplantı adı, Toplantı yeri.
Yılmaz, N., Elmastaş, M., & Aktaş, M. (2001). Tereyağı ve Zeytinyağınca Zengin Diyetin Eritrosit Membran Kolesterolü Üzerine Etkisi. S, Küsefoğlu (Ed.). XV. Ulusal Kimya Kongresi: 4 – 7 Eylül 2001 – İstanbul: Kimya 2001 Bildiri Özetleri (s. PK-P15). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Elmastaş, M. (Eylü 2001). Tereyağı ve Zeytinyağınca Zengin Diyetin Eritrosit Membran Kolesterolü Üzerine Etkisi [Bildiri]. XV. Ulusal Kimya Kongresi. İstanbul.
5. Poster
Yazar. (Ay Yıl). Poster Adı [Poster] (Her sözcüğün baş harfi büyük). Toplantı Adı, Toplantı Yeri.
Çankaya, M., Aktaş, M., Kuzucu, M., Gül, İ., & Çoban, T. A., (Haziran 2011). İnsan Kordon Kanı Eritrositlerinden Saflaştırılan Karbonik Anhidraz I ve II İzoenzimleri Üzerine Bazı İlaç Etken Maddelerinin Etkilerinin İn vitro Olarak İncelenmesi [Poster]. 25. Ulusal Kimya Kongresi, Erzurum.
6. Patent
Patenti bulan. (Yayın yılı). Patentin Adı (Her sözcüğün baş harfi büyük), Ülke. Patent No. Yayın Yeri: Yayınevi.
Kavur, K. H. (2006). Heart Flowerpot, U.S. Patent No. D518,755. Washington, DC: Trademark Office.
Jenkins, A. W. (1992). Transdermal Device. U.K. Patent No. GB2,249,956A.
7. Elektronik Kaynaklar
Elektronik kaynaklar da diğer kaynaklar gibi gösterilirler. Ancak bu tip kaynaklarda erişim tarihi ve erişim adresi de belirtilmelidir. Erişim tarihi gün, ay, yıl olarak verilmelidir. Adresin altı çizilmemeli ve sonuna nokta konulmamalıdır.
Yayıncı kuruluşun ya da yazarın adı. (Yayın yılı). Kaynağın Adı (Her sözcüğün baş harfi büyük). Erişim Adresi: https://ağ adresi Erişim Tarihi: Gün.Ay.Yıl.
World Health Organization (2023). Hypertension. Erişim Adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension Erişim: 13.06.3024.
8. Anonim Ağ Sayfası
Kaynağın Adı (Her sözcüğün baş harfi büyük). (Yayın yılı) Erişim Adresi: https://ağ adresi (Erişim Tarihi: Gün.Ay.Yıl).

Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Committee on Publication Ethics (COPE) kılavuz ilkeleri, ve ICMJE'nin Tıbbi Dergilerde Bilimsel Çalışmanın Yürütülmesi, Raporlanması, Düzenlenmesi ve Yayınlanmasına ilişkin Önerileri de dahil olmak üzere çeşitli kuruluşlar tarafından hazırlanan kılavuz ilke ve temel uygulamalar doğrultusunda yayın yapmayı amaçlamaktadır. Dergi, bu standartlara bağlı kalarak yayınladığı araştırmaların şeffaflık ve dürüstlük çerçevesinde yüksek kalitenin yanında etik standartlara uygun olarak literature kazandırılmasını amaçlamaktadır.
İnsan denekleriyle yapılan tıbbi araştırmalar, tanınabilir insan materyali ve veriler üzerinde yapılan araştırmalar, katılımcılardan bilgilendirilmiş onam almak, gizliliklerini ve mahremiyetlerini korumak ve çalışma katılımcılarına zarar vermemek gibi konularda rehberlik sağlamak için en son 2013 yılında değiştirilen Helsinki Bildirgesi’ne uymalıdır.
TR Dizin Etik İlkeleri (2020) gereğince; 2024 yılından itibaren Dergiye yapılan başvurularda klinik ve deneysel insan ve hayvanlar üzerindeki çalışmalar için ayrı ayrı etik kurul kararı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir. Buna göre aşağıdaki araştırmalar için etik kurul izni gerekmektedir:
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırma,
• İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanıldığı araştırmalar,
• İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
• Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
• Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar.
Ayrıca;
• Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış Onam Formu”nun alındığının makalede içerisinde belirtilmesi,
• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulması ve uyulduğunun makalede içerisinde belirtilmesi,
• Kullanılan ölçek, anket, fotoğraf ve benzerinin kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve makalede belirtilmesi gerekmektedir.
• Etik kurul izni ile ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca makalenin kaynaklar bölümünden önce belirtilmelidir.
• Makalelerde, araştırma kapsamında katılımcıların bilgilendirildiğine ve katılımcılara bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye yer verilmesi gereklidir.
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi’ne gönderilen makaleler, Araştırma ve Yayın Etiğine uygun olmalıdır.
Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne göre;
MADDE 4 - (1) Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:
a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri
kullanmak,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
(2) Diğer etik ihlal türleri şunlardır:
a) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
b) Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
c) İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek,
ç) İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,
d) İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
e) Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
f) Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,
g) Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
h) Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek,
ı) Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak,
i) Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.
j) Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,
k) Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,
l) Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.

Değerlendirilmek üzere dergimize gönderilen makalelerin hiç birinden herhangi bir başvuru, değerlendirme ve/veya yayın ücreti alınmamaktadır.