Çocukların Gözünden Doğa

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 34 - 53, 30.07.2023

Seda Eskidemir Meral Fatma Tutkun Yaşar Leyla Şebnem Gül Yıldırımoğlu

https://doi.org/10.58650/educatione.1277089

Cited By: 1

Öz

Çocukların doğayı nasıl gördüklerini belirlemek amacıyla yapılan bu çalışmada temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Antalya ilinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir anaokuluna devam eden 54-77 aylık 45 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla çocuklar tarafından çekilen doğa fotoğrafları ve yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Araştırmanın verileri içerik analizi ve doküman analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Çocukların fotoğraflarında en fazla canlı unsurlara yer vererek ağaç, çiçek ve yaprak fotoğrafı çektikleri görülmüştür. Çocukların en fazla ailesi istediği için /ailesi çektiği için ve güzel olduğu için fotoğrafı çekmeyi tercih ettiği bulunmuştur. Çocukların en fazla deniz/göl kenarında ve evlerinin önünde/bahçesinde fotoğraf çektikleri görülmüştür. Çalışma grubundaki çocukların doğa tanımlamaları; canlı unsurlara yer verilerek, olumlu benzetmelere yer verilerek, zarar vermeme ile ilişkilendirilerek, yaşam alanı/yer olarak yapılan tanımlamalar olmak üzere dört kategoride ele alınmıştır. Çocukların doğayı en fazla canlı unsurlara yer vererek hayvanlar, ağaçlar, yaşam/nefes/can ve çiçekler olarak tanımladıkları görülmüştür. Çalışma grubundaki çocukların doğada neler olduğuna yönelik görüşleri canlı unsurlar ve cansız unsurlar olmak üzere iki kategoride ele alınmıştır. Çocukların en fazla canlı unsurlar kategorisinde görüşleri olduğu görülmüştür. Çocukların doğada en fazla hayvanlar, ağaçlar ve çiçekler olduğunu ifade ettikleri bulunmuştur. Çalışma grubundaki çocuklar doğada en fazla; piknik yapabileceklerini, oyun/ oyuncak oynayabileceklerini, koşabileceklerini/yürüyebileceklerini/gezebileceklerini ve çiçek/ağaç dikebileceklerini/koklayabileceklerini/inceleyebileceklerini ifade etmişlerdir. Ayrıca çocukların doğada ağaçlara/çiçeklere zarar veremeyeceklerini, ateş/mangal yakamayacaklarını, hayvanlara zarar veremeyeceklerini ifade ettikleri görülmüştür. Ailelerin çocuklarıyla doğada daha fazla zaman geçirmeleri, okul öncesi öğretmenlerinin çocuklarla beraber doğa gezileri yapması ve çocuklarla doğada oyunlar oynaması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Doğa, Okul öncesi

Nature through Children's Eyes

Öz

A fundamental qualitative research pattern was used in this study to determine how children view nature. The study group consists of 45 children, 54-77 months, attending a kindergarten in Antalya Province that is affiliated with the Ministry of National Education. The research uses nature photos taken by children and semi-structured interview forms to collect data. The research's data has been analyzed through content analysis and document analysis. Children are found taking pictures of trees, flowers and leaves with the most vivid elements in their photographs. Children are found to prefer taking pictures because their parents want them most, and because their parents are taking them and because they are beautiful. Children are most often seen taking photos at the seaside/lake and in the front/yard of their home. The nature descriptions of the children in the study group are addressed in four categories, including description of habitat/space, by incorporating live elements and incorporating positive analogies in relation to non-harm. Children are found to characterize nature as being most vibrant, with animals, trees, life/breath/life, and flowers. The group's views on what happens in nature are addressed in two categories: vivid elements and inanimate elements. Children are found to have views in the most vibrant categories of subjects. Children have been found to express the greatest number of animals, trees and flowers in nature. Children in the study group have been found to convey that they can have picnics, play/ toys, run/hike and plant/smell/plant flowers while expressing their inability to damage trees/flowers, ignite fire/barbecues. It is recommended that families spend more time in nature with their children, pre-school teachers take nature trips with children, and play games with children in the wild.

Anahtar Kelimeler

Nature, Child, Preschool

Kaynakça

• Ahmetoglu, E. (2019). The contributions of familial and environmental factors to children’s connection with nature and outdoor activities. Early Child Dev. Care 189 (2), 233–243. https://doi.org/10.1080/03004430.2017.1314273
• Almeida, A., Rato,V. & Dabaja , Z. F. (2021). Outdoor activities and contact with nature in the Portuguese context: a comparative study between children’s and their parents’ experiences, Children's Geographies. https://doi.org/10.1080/14733285.2021.1998368
• Bento, G. & Dias, G.(2017). The importance of outdoor play for young children’s healthy development. Porto Biomed. J. 2 (5), 157–160. https://doi.org/10.1016/j.pbj.2017.03.003
• Berman, M.G., Jonides, J., & Kaplan, S. (2008). The cognitive benefits of interacting with nature. Psychol. Sci. 19 (12), 1207–1212. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2008.02225.x
• Burdette, H.L.,& Whitaker, R.C. ( 2005). Resurrecting free play in young children. Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 159 (1), 46. https://doi.org/10.1001/archpedi.159.1.46
• Ceylan, M. (2019). Doğa etkinliklerine katılan çocukların “doğa” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 38-48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inubesyo/issue/49412/548578
• Cheng, J.C.H., & Monroe, M. C. (2012). Connection to nature: children’s affective attitude toward nature.Environ. Behav. 44 (1), 31–49. https://doi.org/10.1177/0013916510385082
• Cui, W.,& Yang, Z. (2022). Association between connection to nature and children’s happiness in China: children’s negative affectivity and gender as moderators. Journal of Happiness Studies,23, 47– 63. https://doi.org/10.1007/s10902-021-00386-1
• Çabuk, M., & Uçar Çabuk, F. (2017). “Yeşil Kimya ile Çevreyi Koruyorum” isimli projenin okul öncesi dönem çocuklarının çevreye yönelik bilgi düzeyi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (1) , 64-74. https://dergipark.org.tr/en/pub/debder/issue/31123/280641
• Deniş Çeliker, H., & Akar, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin doğaya ilişkin metaforları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (2), 101-119. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/59450/854104
• Engin, K., & Demiriz, S. (2022). 60-72 aylık çocuklar için doğayla bağlantı kurmaya eğilim ölçeği’nin (DOBKEÖ) geliştirilmesi ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 55 (55), 106-130. https://doi.org/10.15285/maruaebd.982253
• Frost, J.L. (2012). The changing culture of play. Int. J. Play. 1 (2), 117–130.
• Kahyaoğlu, M. (2015). İlköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin algılarının metafor yoluyla incelenmesi [Investigation of primary students 'perceptions on nature concept by methods]. Turkish StudiesInternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 10 (11) 831-846. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8526
• Kahyaoğlu, M., & Yetişir, M. (2016). Doğa kavramı ve çocukların doğadan uzaklaşmasına ilişkin fenomenografik bir çalışma. Eğitim ve Bilim, 40 (182). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.4899
• Kalvaitis, D. & Monhardt, R. (2015). Children voice biophilia; the phenomenology of being in love with nature. Journal of Sustainability Education, 9. http://www.susted.com/wordpress/content/children-voicebiophilia-the-phenomenology-of- being-in-love-with-nature_2015_03/
• Karakaya, F., Avgın, S. S., Gömlek, E., & Balık, M. (2017). Nature relatedness of pre-service teachers. Turkish Journal of Education, 6(2), 79-87. https://doi.org/10.19128/turje.291015
• Keliher, V. (1997) Children's perceptions of nature. International Research in Geographical and Environmental Education, 6(3), 240-243, https://doi.org/10.1080/10382046.1997.9965051 Koran, N.(2012). Okul öncesi öğretmenlerinin çocukların katılım hakkı konusundaki uygulamalarının öğretmen adayı gözlemlerine göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Girne Amerikan Üniversitesi.
• Köşker, N. (2019). Okulöncesi çocuklarında doğa algısı. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,19(1), 294-308.https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217
• Louv, R. (2019). Doğadaki son çocuk(7. Basım) (C. Temürcü, çev.). TÜBİTAK Yayınları.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, çev.). Nobel Yayıncılık.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Sage, Thousand Oaks.
• Mol, S. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların doğa algılarının resimler yoluyla incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Özdemir, O., & Uzun, N. (2006). Yeşil sınıf modeline göre yürütülen fen ve doğa etkinliklerinin anasınıfı öğrencilerinin çevre algılarına etkisi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1(2), 12- 20.http://acikerisim.mu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12809/7508/%c3%b6zdemir.pdf? sequence=1&isAllowed=y
• Özgün, B. B., & Özgün, V. (2019). Doğayla ilişkinin önemi: Sınıf ve okul öncesi öğretmen adayları örneği. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 37-56. https://dergipark.org.tr/en/pub/kebd/issue/67223/1049149
• Özkan, B. (2018). Erken çocukluk döneminde sürdürülebilirlik ve çevre eğitimi. M.S. Topçu ve B. Özkan (Ed). Erken Çocuklukta Fen Eğitimi içinde (ss.139-153). Efe Akademi Yayınları.
• Rice, C. S., & Torquati, J. C. (2013). Assessing connections between young children’s affinity for nature and their experiences in natural outdoor settings in preschools. Children, Youth andEnvironments, 23(2), 78- 102, doi:10.7721/chilyoutenvi.23.2.0078
• Rousseau, J. J. (2008). Emile: Bir çocuk büyüyor (7.baskı). SelisYayınları.
• Soga, M., & Gaston, K.J., (2016). Extinction of experience: the loss of human-nature interactions. Front. Ecol. Environ. 14 (2), 94–101. https://doi.org/10.1002/fee.1225
• Soga, M., Gaston, K.J.,& Kubo, T. (2018). Cross-generational decline in childhood experiences of neighborhood flowering plants in Japan. Landsc. Urban Plan 174 (August 2017), 55–62.
• Taşkın, Ö., & Şahin, B. (2008). " Çevre" kavramı ve altı yaş okul öncesi çocuklar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-12. https://dergipark.org.tr/en/download/article- file/114996
• Tuğrul, B. (2018) Oyunun gücü. A. B. Aksoy (Ed), Okul Öncesi Eğitimde Oyun içinde (ss.10-30), HedefCS Yayın.
• Usanmaz, N. (2020). Formal ve informal eğitim veren okullardaki 4-6 yaş arası çocukların doğaya ait bakış açılarının resimleri aracılığıyla incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Yardımcı, E., & Kılıç, G. B. (2010). Children's views of environment and environmental problems. Elementary Education Online, 9(3), 1122-1136.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S., & Olgan, R. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının doğaya yakınlık (biyofili) seviyelerinin araştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1106-1129. https://doi.org/10.17860/mersinefd.328340
• Zhang, W., Goodale, E., & Chen, J.,(2014). How contact with nature affects children’s biophilia, biophobia and conservation attitude in China. Biol. Conserv. 177, 109–116. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2014.06.011
• Zubari, D. (2019). Yetişkin çevre gönüllülerinin çocukluk dönemlerindeki doğa deneyimleri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.