Danaburnu Novel Of Oktay Rifat As An Example Of A Novel Without A Main Character

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 127 - 138, 24.03.2022

Selda Uygur Gürbüz

https://doi.org/10.31465/eeder.1051880

Öz

n literary texts, the people in action and their behaviors are the main factors that determine the subject. The similarity of the fictional world with life is provided by people and their behaviors. Other elements are created and put together by the novelist to describe the person. In the traditional novel, the focal point of the narrative is the main protagonist. Other people are positioned in relation to the protagonist in order to illuminate various aspects and add multidimensionality to her (or him). In other words, the focus of attention is the protagonist and the people closest to her (or him). This perception changes with the pluralistic and multi-layered structure of 20th century aesthetics. Under the influence of the New Novel movement, people become indistinct. Then again, novels are written in which the characters are prominent; but it is the inner world, not the apparent behavior. Apart from this, in some novels written after the proclamation of the Republic in our literature, it is seen that social issues and situation narratives come to the fore, not the main characters. Danaburnu, one of Oktay Rifat's three novels, is one of the novels written in the same line without a main protagonist. When these examples in our literature are examined, it is seen that the purpose of the authors is not to describe the focal people, but to reveal the social issues and the negative unequal living conditions of the period. At this point, it can be said that Rifat's aim is not to make an avant- garde experiment, but to describe various people and their dilemmas without determining a focal point or even connecting them. In the review, Oktay Rifat's Danaburnu novel will be discussed with these aspects as an example of a novel without a main protagonist.

Anahtar Kelimeler

Oktay Rifat, Danaburnu, novel, protagonist, main character

Baş Kişisi Olmayan Roman Örneği Olarak Oktay Rifat’ın Danaburnu Romanı

Öz

Edebi metinlerde eylem halindeki kişiler, onların davranış biçimleri konuyu belirleyen ana etmenlerdir. Kurmaca dünyanın yaşamla benzerliği kişiler ve onların davranışlarıyla sağlanır. Diğer ögeler kişiyi anlatmak için romancı tarafından oluşturulup bir araya getirilirler. Geleneksel romanda anlatının odak noktası ana kahramandır. Diğer kişiler ana kahramanın çeşitli yönlerini aydınlatmak ona çok boyutluluk katmak için onunla bağlantılı olarak konumlandırılırlar. Yani ilgi odağı ana kahraman ve ona en yakın kişilerdir. Bu algı 20. yüzyıl estetiğinin çoğulcu, çok katmanlı yapısıyla birlikte değişir. Yeni Roman akımının etkisiyle kişiler silikleşir. Ardından yine kişilerin belirgin olduğu romanlar yazılır; ancak görünürde olan davranışlar değil iç dünyadır. Bunun dışında edebiyatımızda Cumhuriyet’in ilanından sonra kaleme alınan kimi romanlarda ana kişilerin değil sosyal meselelerin ve durum anlatılarının ön plâna çıktığı görülür. Oktay Rifat’ın üç romanından biri olan Danaburnu da aynı çizgide yazılmış ana kahramanı olmayan romanlardan biridir. Edebiyatımızdaki bu örnekler incelendiğinde yazarların amacının odak kişileri anlatmak değil, toplumsal meseleleri, dönemin olumsuz eşitliksiz yaşam koşullarını ortaya koymak olduğu görülür. Bu noktada Rifat’ın da amacının avangard bir deneme yapmak olmadığı, çeşitli kişileri ve onların içinde bulundukları açmazları bir odak noktası belirlemeden hatta birbirine bağlamadan anlatmak olduğu söylenebilir. İncelemede, Oktay Rifat’ın Danaburnu romanı ana kahramanı olmayan roman örneği olarak bu yönleriyle ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Oktay Rifat, Danaburnu, roman, kahraman, başkişi

Kaynakça

• Antakyalıoğlu, Zekiye (2013). Roman Kuramına Giriş, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bahtin, Mihail (2020), Karnavaldan Romana, çev. Sibel Irzık, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Batur, Enis (2014). Oktay Rifat’a Doğru, İstanbul: Sel Yayınları.
• Forster, E.M. (2019), Roman Sanatı, çev. Ünal Aytür, İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Frye, Northrop (2015), Eleştirinin Anatomisi, çev. Hande Koçak, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kolcu, Prof. Dr. Ali İhsan (2010), Oktay Rifat’ın Poetikası, Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Kundera, Milan (2005), Roman Sanatı, çev. Aysel Bora, İstanbul: Can Yayınları.
• Moran, Berna (Ekim 1982). “Roman Tip Olgusu ve Tipin İşlevi” (Soruşturma: Z. Karabay), Yazko Edebiyat, 24.
• Özcan, Tarık (1999), Oktay Rifat’in Şiirlerinin ve Romanlarının İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Elâzığ.
• Rifat, Oktay (1992). “Danaburnu’nun Temel Olayını Hürriyet’te Okumuştum”, Şiir Konuşması, İstanbul: Adam Yayınları.
• Rifat, Oktay. “Tanin”, Şiir Konuşması, İstanbul: Adam Yayınları.
• Rifat, Oktay (1992). Danaburnu, İstanbul: Adam Yayınları.
• Stevick, Philip (2021), Roman Teorisi, çev. Prof. Dr. Sevim Kantarcıoğlu, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tekin, Mehmet (2018). Roman Sanatı Romanın Unsurları 1, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Vermelue, Blakey (2012), Edebi Karaktere Neden Önem Veririz?, çev. Müge Sözen, İstanbul: Alfa Yayınları.