MÖ II. Binyılda Eminler Höyük ve Karaman Ovası

Yıl 2022, , 327 - 345, 30.12.2022

Yalçın Kamış , Emine Taşkıran

https://doi.org/10.47948/efad.1204356

Öz

Karaman Ovası, Orta Anadolu’yu Akdeniz’e bağlayan bir kavşak noktasında yer almaktadır. Neolitik Çağ’dan itibaren yerleşim izlerine rastlanan ova, MÖ III. ve II. binyıllarda dikkat çekici bir kültürel gelişim sergilemiştir. Söz konusu kültürel gelişimin daha detaylı bir şekilde kavranabilmesi amacıyla ovada 2016-2022 yılları arasında arkeolojik yüzey araştırmaları yürütülmüştür. Bu araştırmaların ilk etabını Karaman Ovası’nın kuzeyinde, Karadağ’ın eteklerinde yer alan Eminler Höyük’te gerçekleştirilen yoğun yüzey araştırmaları oluşturmuştur. Eminler Höyük’te 2016-2019 yılları arasında gerçekleştirilen araştırmalar, höyüğün Erken Tunç Çağı’ndan başlayarak Demir Çağı sonuna kadar kesintisiz bir şekilde iskân edildiğini ortaya koymuştur. Bölgenin anahtar yerleşimlerinden biri olan Eminler Höyük, MÖ II. binyılın farklı evrelerine tarihlenen arkeolojik tabakalar barındırmasıyla dikkati çekmiştir. Bu çalışmada öncelikle Karaman Ovası genel özellikleriyle tanımlanmış ve Eminler Höyük yüzey araştırmaları hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın devamında yüzey araştırmalarından elde edilen çanak çömleklere ilişkin veriler ana hatlarıyla değerlendirilmiştir. Çalışmanın son bölümünde, Karaman Ovası’nda tespit edilen MÖ II. binyıl yerleşimleri kısaca değerlendirilmiş ve Eminler Höyük’ün söz konusu yerleşimler içindeki konumu tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eminler Höyük, MÖ II. Binyıl, Karaman Ovası, Yüzey Araştırması

Eminler Höyük and Karaman Plain in the 2nd Millennium BC

Öz

Karaman Plain is located at a crossroad connecting Central Anatolia to the Mediterranean. The plain was occupied since the Neolithic Period, indicated a striking cultural development during the 3rd and 2nd millennium BC. Archaeological surveys aiming to understand this development in a detailed way have been conducted in the plain between 2016-2022. The first stage of the research project was an intensive survey at Eminler Höyük, located on the northern edge of the Karaman Plain at the foot of the Karadağ Mountain. Intensive archaeological surveys held between 2016 and 2019 at Eminler Höyük revealed that the site was continuously occupied from the beginning of the Early Bronze Age to the end of the Iron Age. Eminler Höyük is one of the key sites on the plain, has also received attention because of the significant potential indicating archaeological layers dated to different periods of the 2nd millennium BC. Firstly, general characteristics of the Karaman Plain and Eminler Höyük surveys are briefly defined in this study. The pottery assemblage collected during the surveys is discussed briefly in the following section. The last part of this study included the 2nd millennium BC settlements of the Karaman Plain and a brief discussion about the role of the Eminler Höyük in the settlement hierarchy.

Anahtar Kelimeler

2nd Millennium BC, Karaman Plain, Survey.

Kaynakça

• Bikoulis, P. (2012). Revisiting Prehistoric Sites in the Göksu Valley: A GIS and Social Network Approach. Anatolian Studies, 58, 35-59.
• Cohen, H. R. (1970). The Palaeoecology of South Central Anatolia at the End of the Pleistocene and the Beginning of the Holocene. Anatolian Studies. 20, 119-137.
• de Meester, T. (1970). Soils of the Great Konya Basin, Türkiye. Wageningen, Centre for Agricultural Publication and Documentation.
• Dupré, S. (1983). Porsuk I: La cremique de L'age du Bronze et de L'age du Fer. Paris, Editions Recherche sur les civilisations.
• Emre, K. (1989). Pottery of Levels III and IV at the Karum of Kanesh. K. Emre, B. Hrouda, M. Mellink & N. Özgüç (Ed.) Anatolia and the Ancient Near East, Studies in Honour of Tahsin Özgüç içinde (ss. 111-128). Ankara, TTK.
• Fontugne, M., Kuzucuoğlu C., Karabıyıkoğlu, M., Hatte, C. & Pastre, J.-F. (1999). From Pleniglacial to Holocene: a 14C chronostratigraphy of Environmental Changes in the Konya Plain, Turkey. Quaternary Science Reviews, 18 (4), 573-592.
• Forlanini, M. (2017). South Central: The Lower Land and Tarḫuntašša. M. Weeden & L. Z. Ullmann (Ed.), Hittite Landscape and Geography içinde (ss. 239-252). Leiden, Brill.
• Glatz, S. (2009). Empire as Network: Spheres of Material Interaction in the Late Bronze Age Anatolia. Journal of Anthropological Archaeology, 28, 127-141.
• Glatz, S. (2020). The Making of Empire in Bronze Age Anatolia: Hittite Sovereign Practice, Resistance, and Negotiation. Cambridge, Cambridge University Press.
• Gümüşçü, O. (2001). XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerleşme ve Nüfus. Ankara, TTK.
• Güneri, S. (1989). Orta Anadolu Höyükleri, Karaman-Ereğli Araştırmaları. Türk Arkeoloji Dergisi, 28, 97-114.
• Hansen, C. & Postgate, N. (2007). Pottery from Level III. N. Postgate & D. Thomas, (Ed.). Excavations at Kilisetepe 1994-98, From Bronze Age to Byzantine in Western Cilicia içinde (ss. 329-341). Cambridge, McDonald Institute.
• Kamış, Y. (2018). Karaman Eminler Höyük Yüzey Araştırmaları: İlk sonuçlar. ANMED, 16, 200-207.
• Kamış, Y. (2019a). Karaman Eminler Höyük Archaeological Survey Project: Preliminary Results of 2016-2018 Seasons. S. R. Steadman & G. McMahon (Ed.). The Archaeology of Anadolia Volume III içinde (ss. 231-245). Newcastle upon Tyne, Cambridge Scholars Press.
• Kamış, Y. (2019b). Eminler Höyük ve Karaman Ovası Yüzey Araştırmaları 2018 Yılı Çalışmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 36 (3), 511-519.
• Kamış, Y. (2021). Nevşehir Çakıltepe Yüzey Araştırması Erken Tunç Çağı Seramikleri. Seramik Araştırmaları Dergisi, 3, 27-57.
• Kuzucuoğlu, C. (2012). The Rise and Fall of The Hittite State in Central Anatolia: How, When, Where Did Climate Intervene?. A. Tibet, O. Henry & D. Beyer (Ed.). La Cappadoce Méridionale de la Préhistoire À L'époque Byzantine içinde (ss. 17-41). İstanbul, Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü.
• Kuzucuoğlu, C. (2019). Geomorphological Landscapes in the Konya Plain and Surroundings. C. Kuzucuoğlu, A. Çiner & N. Kazancı (Ed.). Landscapes and Landforms of Turkey içinde (ss. 353-368). Paris, Springer.
• Massa, M., Bachhuber, C., Şahin, F., Erpehlivan, H., Osborne, J. & Lauricella, J. (2020). A landscape-oriented approach to urbanisation and early state formation on the Konya and Karaman plains, Turkey. Anatolian Studies, 70, 45-75.
• Matessi, A. (2017). The Making of Hittite Imperial Landscapes: Territoriality and Balance of Power in South-Central Anatolia during the Late Bronze Age. Journal of Ancient Near Eastern History, 3 (2), 117-162.
• Mellaart, J. (1958). Second Millennium Pottery from the Konya Plain and Neighborhood, Belleten, 22, 311-345.
• Melllaart, J. & Ann M. (1995). Beycesultan Vol. III, Part II: Late Bronze Age and Phrygian Pottery. Ankara, British Institute.
• Mielke, D. P. (2017). From “Anatolian” to “Hittite”. The Development of Pottery in Central Anatolia in the 2nd Millennium BC. A. Schachner (Ed.). Innovation versus Beharrung: Was macht den Unterschied des hethitischen Reichs im Anatolien des 2. Jahrtausends v. Chr? içinde (ss. 121-144). İstanbul, Ege Yayınları.
• Müller-Karpe, A. (1988). Hethitische Töpferei der Oberstadt von Hattuša: ein Beitrag zur Kenntnis spät-grossreichszeitlicher Keramik und Töperferbetriebe unter Zugrundelegung der Grabungsergebnisse von 1978-82 in Boğazköy. Marburg, Hitzeroth Verlag.
• Newhard, J. M. L., Levine, N. & Rutherford, A. (2008). Least-cost Pathway Analysis and İnter-regional Interaction in the Göksu Valley, Turkey. Anatolian Studies, 62, 87-102.
• Özgüç, T. (1999). Kültepe-Kaniš/Neša Sarayları ve Mabetleri. Ankara, TTK.
• Roberts, N., Eastwood, J. W., Kuzucuoğlu, C., Fiorentino, G. & Caracuta, V. (2011). Climatic, Vegetation and Cultural Change in the Eastern Mediterranean During the Mid-Holocene Environmental Transition. Holocene, 21, 147–162.
• Schoop, U-D. (2006). Dating the Hittites with Statistics: Ten Pottery Assemblages from Boğazköy-Hattuša. D. P. Mielke, U.-D. Schoop & J. Seeher (Ed.). Structuring and Dating in Hittite Archaeology. Requirements – Problems – New Approaches içinde (s. 215-239). İstanbul, Ege Yayınları.
• Schoop, U-D. (2009). Indications of Structural Change in the Hittite Pottery Inventory at Bogazkoy-Hattusa. F. P. Daddi (Ed.). Central-North Anatolia in the Hittite Period: New Perspectives in Light of Recent Research Acts of the International Conference held at the University of Florence içinde (ss. 145-167). Herder&Rome, Studia Asiana.
• Schoop, U-D. (2011). Hittite Pottery: A Summary. H. Genz & D. P. Mielke (Ed.). Insights into Hittite History and Archaeology içinde (ss. 241-274). Leuven, Peeters.
• Tapur, T. (2009). Karaman Şehir Coğrafyası. Konya, Çizgi Kitabevi.
• Türkeş, M. (1996). Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey. International Journal of Climatology, 16, 1057-1076.