Milli Mücadele Döneminde Mustafa Kemal Paşa-Vahdettin İlişkisinin Türk Siyasetine Yansımaları (1961-2005)

Yıl 2021, , 128 - 145, 15.06.2021

Çağhan Uyar , Esen Ertuğrul

https://doi.org/10.47948/efad.875442

Öz

Millî Mücadele döneminde, Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa ile Padişah Vahdettin (VI. Mehmed), arasında birtakım olaylar cereyan etmiştir. Söz konusu hadiseler ileriki dönemlerde Türk siyasetini ve ülke gündemini meşgul eden büyük bir mesele haline gelmiştir. Konu etrafında birbirine zıt görüş ortaya çıkmıştır: Bunlardan biri Vahdettin’in bir “hain” olduğu yönünde iken; diğeri tam tersini iddia etmektedir. Türk siyasetinin önemli isimlerinin görüşleri bu konuda belirleyici olmuştur. Bülent Ecevit ve Süleyman Demirel gibi belirgin siyasi figürlerin de bu polemiğe dâhil olduğu görülmektedir. Bu çalışmada Millî Mücadele döneminin olağanüstü koşulları etrafında Mustafa Kemal Paşa ile Padişah Vahdettin arasında vuku bulan olayların siyasi ortama, topluma ve basına yansımaları ile bunların çevresinde ortaya çıkan akisler merkeze alınmıştır. Araştırma sonucunda, mevzu hakkında beyan edilen görüşlerin bir kısmının ideolojik temelli, tarihsel gerçeklikten hayli uzak ve anakronik olduğu ortaya çıkmaktadır. Ayrıca Türk siyasetinin, Mustafa Kemal Paşa ile Padişah Vahdettin meselesine politik saiklerle yaklaşması, ötekileştirmeyi ve ayrışmaları da beraberinde getirmiştir. Münhasıran kamuoyunda politik kimliğiyle bilinen kimselerin siyasi tabanlarında kitle konsolidasyonu sağlamak maksadıyla meseleye dâhil olması popülizme, siyasi kutuplaşmaya ve görüş çatışmalarına sebebiyet vermiştir. Çalışmanın temel sorunsalını da Millî Mücadele sürecinde Mustafa Kemal Paşa ile Padişah Vahdettin arasındaki meselelerin ileriki dönemlerde doğurduğu görüş ayrılıkları ve bu konuda gereken ayrımın yapılabilmesi için ortaya atılan çıkarsamalar oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

mustafa kemal, vahdettin, milli mücadele, bülent ecevit, süleyman demirel

Kaynakça

• 1. Kitaplar ve Makaleler Akarsu, B., (1997), Atatürk Devrimi ve Temelleri, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Akşin, S., (2010), İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, “Mutlakıyete Dönüş 1918-1919”, C. I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Akşin, S., (2017), Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İmge Kitabevi, Ankara.
• Akşin, S., (2015), Kısa Türkiye Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Arı, K., (2009), Atatürk ve Aydınlanma, “Düşünsel Temelleri ve Gelişimi”, Yakın Kitabevi Yayınları, İzmir.
• Arpacı, I., (2017), Türk Siyasetinde Erbakan, Kopernik Kitap, İstanbul.
• Atalay, O., (2018), Türk’e Tapmak, “Seküler Din ve İki Savaş Arası Kemalizm”, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Atatürk, M. K., (1969), Nutuk, Cilt: III, “Vesikalar”, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Atatürk’ün Bütün Eserleri, (1999), C. III, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Avcıoğlu, D., (1998), Milli Kurtuluş Tarihi, “1838’den 1995’e”, C. I, Tekin Yayınları, Ankara.
• Bardakçı, M., (2015a), Enver, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Bardakçı, ., (2015b), Şahbaba, Everest Yayınları, İstanbul.
• Başbuğ, İ., (2012), 20. Yüzyılın En Büyük Lideri Mustafa Kemal,”1881’den 1923’e”, C. 1, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Başkaya, F. ve Kaynar, M. K. (Ed.), (2010), Resmi Tarih Tartışmaları 5, “Nutuk”, Özgür Üniversite Kitaplığı, İstanbul.
• Baydur, R., (2011), Küllerinden Doğan Ülke ve Mustafa Kemal, Truva Yayınları, İstanbul.
• Bayur, H., (1963), Atatürk Hayatı ve Eseri, “Doğumundan Samsun’a Çıkışına Kadar”, C. I, Güven Basımevi, Ankara.
• Bulut, S., (Mayıs 2009), “27 Mayıs 1960’tan Günümüze Paylaşılamayan Demokrat Parti Mirası”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 19, ss. 79-81.
• Ceylan, H. H., (Basım tarihi belirtilmemiş), Cumhuriyet Dönemi Din/Devlet İlişkileri, C. I, Rehber Yayınları, Ankara.
• Coşkun, A., (2013), Samsun’dan Önce Bilinmeyen Altı Ay, “İşgal, Hüzün, Hazırlık”, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul.
• Çekiç, O., (2014), 1938 Son Yıl, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Çekiç, O., (2014) Mondros’tan İstanbul’a, “İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e”, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Çelik, S. ve Başkonuş Direkçi, T., (Winter 2013), “Türkiye’de 2001 Krizi Öncesi ve Sonrası Dönemler İçin Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi (1991–2010)”, Turkish Studies, Volume 8/3, ss. 113.