Bitkilerin Adlandırılmasında Benzetmenin Rolü

Yıl 2021, , 176 - 187, 15.06.2021

Yasemin Yıldız

https://doi.org/10.47948/efad.894695

Öz

İnsanoğlu, yaratıldığından beri bitkilerle etkileşim halinde olmuştur. Bitkileri, kimi zaman besin olarak kullanmış, kimi zaman da ilaç olarak kullanarak dertlerine deva aramışlardır. İki temel ihtiyaca da cevap veren bitkiler, zamanla cevap verdikleri ihtiyaç doğrultusunda ya da şekil açısından benzerlikler neticesinde çeşitli adlar almaya başlamıştır. Adlandırma kısmındaki niteliklerde zamanla bir artış olmuştur. Bu artışta, insanoğlunun gün geçtikçe zenginleşmeye başlayan söz varlığının etkisi oldukça fazladır. Bitkiler pek çok yönden incelenmiş ve bu incelemeler doğrultusunda çeşitli adlar verilmeye başlanmıştır. Özellikle benzerlik sebebiyle ad verme eğilimi, ad verme konusunun temelini teşkil etmeye başlamıştır. Bu duruma bir kanıt olarak etkileşim içerisinde olmayan birbirinden uzak iki bölgede de aynı bitkiye aynı adın verilmiş olmasını gösterebiliriz. Görüldüğü üzere bitkilerin adlandırılması kısmı, dil açısından ele alınabileceği gibi sosyal ve kültürel açıdan da incelenmesi gereken geniş çaplı bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Benzetme, hemen hemen her alanda yer alan, anlatımı zenginleştirmek ve güçlendirmek için kullanılan bir edebî sanat olarak karşımıza çıkar. Herhangi bir yönden birbirine benzeyen iki kavram arasında benzerlik ilgisi kurularak yapılan bu sanat, konuşma dilinde de kendisine oldukça geniş bir yer bulmuştur. Bu çalışmada bitkilerin adlandırılması konusunda benzetmenin önemine vurgu yapılmaktadır. Şekil, renk gibi benzerlikler neticesinde adlandırılan bitkilerin sayısı oldukça fazladır. Bir kısmını ortaya koyma amacıyla yapılan bu çalışmada yirmi üç eser taranmıştır. Ulaşılan bazı bitki adlarının yanında anlamlarına ve benzerlik yönlerine de yer verilmiştir. Bitki adları, anlamları ve benzerlik yönleri verildikten sonra, hangi çalışmalardan alındıkları ve bulundukları sayfa sayısı da aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dil bilimi, Anlam bilimi, Bitki adları, Benzetme, Adlandırma

Kaynakça

• Referans 1: Önler, Z. (2004). XIV-XV. Yüzyıl Tıp Metinlerinde Türkçe Bitki Adları. Kebikeç S. 18, 2004.
• Referans 2: Uçar, İ. (2013). Kavram-Çağrışım-Kelime Bağlamında Bitki Adlarına Anlam Bilimsel Bir Yaklaşım. Turkish Studies, Volume 8/1, p. 2671-2683.
• Referans 3: Duran, A. (1998). Türkçede Bazı Bitki Adlarının Veriliş Sebepleri. Türk Dili Dergisi, 1998/I, Sayı: 555.