A Precursor in Turkish Gothic: Canvermezler Tekkesi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 365 - 368, 15.12.2021

Ercan Gürova

https://doi.org/10.47948/efad.993937

Öz

The novel Canvermezler Tekkesi by Selim Nüzhet Gerçek, the brother of the well-known novelist Abdülhak Şinasi Hisar, which was first serialized in İleri newspaper in 1921, and published in 1922, reunites with today’s readers under the name of “The First Turkish Gothic Novel”and under the category of “Kayıp kitaplıklar kütüphanesi” in 2020 by the Karakarga publishing. The work has been simplified and translated into today’s Turkish by Merve Köken. Selim Nüzhet Gerçek adapted his novel from the French writer Claude Farrere’s work titled La Maison des Hommes Vivants (The House of the Undead Men) published in 1911, which was translated into English as The House of Secret. The novel is set in a dervish lodge in a desolate and unknown area, is accompanied by mysterious events, characters with supernatural powers. It contains several gothic elements along with an increasing thrill and suspense and detailed psychological descriptions of the main character. The elements of uncertainty and fear/horror are used effectively throughout the novel. The common motifs such as “a character losing his way”, “ghosts”, “desolate places”, “secrets”, “murders” can be seen in the novel. Although it is an adaptation of a French novel, Canvermezler Tekkesi is an important milestone for the one-hundred year-old Turkish Gothic Literature. The work should be accepted as one of the pioneers of the gothic novels written in Turkish with its high content of gothic elements and the fact that it benefits from the local culture. Being one of the founding elements of the Turkish gothic novel tradition and incorporating conventional gothic elements make this novel worth examining.

Anahtar Kelimeler

Canvermezler Tekkesi, Turkish Gothic, Novel

Türkçe Gotikte Bir Öncü: Canvermezler Tekkesi

Öz

Ünlü romancı Abdülhak Şinasi Hisar’ın kardeşi Selim Nüzhet Gerçek tarafından 1921’de önce İleri gazetesinde tefrika edilen, ardından 1922 yılında basılan Canvermezler Tekkesi adlı eseri “İlk Türkçe Gotik Roman” adı altında 2020 yılında Karakarga Yayınevinin “Kayıp kitaplıklar kütüphanesi” kategorisinde günümüz okuruyla yeniden buluşmuştur. Eser, günümüz Türkçesine Merve Köken tarafında sadeleştirilerek çevrilmiştir. Selim Nüzhet Gerçek romanını Fransız yazar Claude Farrere’in 1911’de yayınlanan La Maison des Hommes Vivants (Ölmez Adamların Evi) adlı İngilizce’ye de Sır Evi (The House of Secret) diye tercüme edilen eserinden uyarlamıştır. Canvermezler Tekkesi mekân olarak ıssız, adı bilinmeyen bir yerdeki tekkede geçen esrarengiz olaylar, doğaüstü güçlere sahip karakterler, sürekli yükselen bir heyecan ve gerilim ve anlatıcının ayrıntılı ruhsal tahlili ile pek çok gotik unsuru bünyesinde barındırmaktadır. Belirsizlik ve korku/dehşet öğeleri romanın ilk sayfasından son sayfasına kadar etkili bir şekilde kullanılmıştır. “Yolunu kaybetmiş karakter”, “hayalet”, “ıssız yer”, “sır”, “cinayet” gibi yaygın motifler kendine yer bulmuştur. Her ne kadar bir Fransız romanından uyarlama olsa da Canvermezler Tekkesi adlı çalışma yaklaşık yüz yıllık geçmişi olan Türk Gotik Edebiyatı için önemli bir mihenk taşıdır. Yüksek oranda gotik unsurlar içermesiyle ve yerel kültürden beslenen tarafıyla Türkçe yazılan gotik romanların öncülerinden kabul edilmelidir. Türk gotik roman geleneğinin kurucu unsurlarından olması ve geleneksel gotik öğeleri bünyesinde barındırması bu eseri incelemeye değer kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Canvermezler Tekkesi, Türkçe, Gotik Roman

Kaynakça

• Gerçek, S. N. (2020). Canvermezler Tekkesi. İstanbul, Karakarga Yayınları.
• Hogle, J. E. (2002). The Cambridge Companion to Gothic Fiction. Cambridge, Cambridge University Press.
• Scognamillo, G. (1997). Dehşetin Kapıları. İstanbul, Kamer Yayınları.