Tripolis’te Bulunan Açık Kırmızı Astarlı Seramikler

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 29, 181 - 195, 31.10.2022

Mehmet Ok

https://doi.org/10.51493/egearkeoloji.1126272

Cited By: 1

Öz

Lydia Bölgesi sınırları içerisinde yer alan Tripolis’te yapılan kazı çalışmalarında, Geç Antik Çağ’a tarihlenen kırmızı astarlı mal gruplarına ait çok sayıda ve formda yerel/ithal seramikler bulunmuştur. Bu çalışmada ise kil, astar ve süsleme yönüyle farklı bir grup seramik incelenmiştir. Tripolis’te, kırmızı astarlı seramikler içerisinde en az buluntu gruplarından birini oluşturan Açık Kırmızı Astarlı seramiklerden 2012-2019 yıllarında toplam 11 adet ele geçmiştir.
Geç Antik Çağ’da Tripolis seramik ticaretinde, Anadolu (Sagalassos, Phokaia, vd.) ile sınırlı kalmayıp Doğu Akdeniz’in kıyı kesimindeki yerleşimlerle de ticareti bilinmektedir. Kentte her ne kadar ithal seramik kullanımı var olsa da yerel atölyelerce üretilen seramiklere ait farklı form gruplarına ait örneklerin sayısı her geçen yıl artmaktadır.
Bu çalışmada Tripolis’in Geç Antik Çağ’da ithal (Açık Kırmızı Astarlı Seramikler) seramik ticaretindeki rolü de açıklanmaktadır. Tripolis’te az sayıda ele geçen ve araştırmacılar tarafından üretimleriyle ilgili farklı görüşler önerilen bir grup seramik üzerinde durulmaktadır. Tripolis’te bulunan Açık Kırmızı Astarlı seramikler, kil ve astar yapısı dikkate alınarak daha önceki çalışmalar da dikkate alınarak, Kuzeybatı Anadolu çevresinden ithal edildiği düşünülmekte olup, MS 5- 7. yüzyılın başlarına tarihlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Lydia, Tripolis, Geç Antik Çağ, Açık Kırmızı Astarlı Seramik.

Late Roman Light Coloured Wares From Tripolis

Öz

During the excavations carried out in the Ancient City of Tripolis, located within the borders of the Lydia Region, a large number of local/imported ceramics belonging to the red slipped ware groups dating to the Late Antiquity were found. One of these groups is the Late Roman Light Coloured Wares, which differ in clay, slip and decoration style. Light Coloured Wares, with a total of 11 samples identified between 2012 and 2019, constitute one of the least number of finds among the red slipped wares recovered from Tripolis. The main subject of this study is to make a typological analysis of the Light Coloured Ceramic samples found in Tripolis and to help determine the distribution area of this material group, whose production center is controversial. In addition, although the number of ceramics produced by local workshops in the city is quite high, the city’s Late Antique It is known that it had a wide ceramic trade network, including the Eastern Mediterranean. In this context, another subject to be discussed in the article is to illuminate the role of Tripolis in the imported the Light Coloured Ware trade in Late Antiquity.
Considering both the similarities observed in clay and slip properties and similar studies, the Tripolis Light Colored Wares examined in this context are thought to have been imported from the Northwest Anatolian region, which is suggested to be the production area of this type of ceramics. It is suggested that Tripolis Light Coloured Ceramics belong to the period between the 5th century AD and the beginning of the 7th century AD, based on the found context of similar samples and material recovered from other cities.

Anahtar Kelimeler

Lydia, Tripolis, Late Antiquity, Light Coloured Ware

Kaynakça

• Referans 1: ASAL ve KIZILTAN 2014: R. Asal—Z. Kızıltan, “MÖ 7-MS 12. Yüzyıllar Theodosius Limanı’nın 1900 Yılı”, Ed. A. Ladstatter, F. Pirson, T. Schmidts, Byzas, 19, Band 1, 377-398.
• Referans 2: AYDIN 2019: S. Aydın, Olba Geç Roma Dönemi Seramik Buluntuları, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara.
• Referans 3: BIEG vd. 2006: G. Bieg, B. Tekkok, R. Aslan, “Die spatromische Besiedlung der Troas. Ein Uberblick”, Studia Troica 16, 147–169.
• Referans 4: BIERS 1985: J. C. Biers, Corinth, The Great Bath on the Lechaion Road, Vol. XVII, Princeton, New Jersey.
• Referans 5: CONRAD 2000: S. Conrad, “Stempelverzierte Keramik aus dem Kastell Iatrus (Moesia secunda)”, RCRF Acta 36, 217–224.
• Referans 6: CRAWFORD 1990: J. S. Crawford, The Byzantine Shops at Sardis, England, 1990.
• Referans 7: DOĞER 2005: L. Doğer, Byzantine Ceramics: Excavation at Smyrna Agora, B. Böhlendorf- Arslan, A.O. Uysal, J. Witte- Orr (eds.), Çanak, Akdeniz ve Çevresindeki Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik ve Ortaçağ Seramiği ve Mimari Seramiği, Byzas 7, 97- 121.
• Referans 8: DUMAN 2013: B. Duman, "Son Arkeolojik Araştırmalar ve Yeni Bulgular Işığında Tripolis ad Maeandrum, Cedrus I, 179-200.
• Referans 9: DUMAN 2014: B. Duman, “A Group of local production Middle Byzantine Period Pottery from Tripolis: Micaceous White Painted Ware”, Anatolia Antiqua XXII, 225-234.
• Referans 10: DUMAN 2017a: B. Duman, “Tripolis’in Yeri, Önemi ve Kısa Tarihi”, (Ed. B. Duman), Tripolis ad Maeandrum I, Tripolis Araştırmaları, , İstanbul, 1-16.
• Referans 11: DUMAN 2017b: B. Duman, “Tripolis 2016 Yılı Kazı, Koruma ve Onarım Çalışmaları”, KST, 39-1, 261-284.
• Referans 12: DUMAN 2018: B. Duman, “Geç Antik Çağ’da Lydia Tripolis’i (MS 4. yy’dan Sasanı Tahribatı’na Kadar) Lydian Tripolis During Late Antiquity (From The Fourth Century To The Sassanian Destruction”, Geç Antik Çağ’da Lykos Vadisi ve Çevresi, (Eds. C. Şimşek-T. Kaçar), Laodikeia Çalışmaları Ek Yayın Dizisi 1, İstanbul, 343-368.
• Referans 13: DUMAN ve KOÇYIĞIT 2019: B. Duman—O. Koçyiğit, Geç Antik Dönem Konut Kalıntıları ve Buluntuları, Tripolis Araştırmaları II, İstanbul.
• Referans 14: ERDOĞAN 2011: A. Erdoğan, Tripolis 2008-2009 Yılı Kazıları, KST 32/3, Ankara, 328-347.
• Referans 15: ERDOĞAN VE DOĞANALP 2022: A. Erdoğan- D. Doğanalp, “Tripolis 2007-2009 Kazılarından Ele Geçen Unguentariumlar Üzerine Bir Değerlendirme”, Arkeoloji Dergisi 2022/1, XXVIII, 79-100.
• Referans 16: ERGÜRER 2013: H. E. Ergürer, “Seramikler”, Antik Troas’ın Parlayan Kenti Parion, 137-150.
• Referans 17: ERGÜRER 2014: H. E. Ergürer, “Late Roman Light Coloured Ware From Parion”, Late Hellenıstic To Mediaeval Fine Wares Of The Aegean Coast Of Anatolia Theır Production, Imitation And Use, Varsovie, 175-192.
• Referans 18: ERGÜRER 2015: H. Ertuğ Ergürer, “Parion, Agora ve Dükkânlarında Ele Geçen Sigillatalar ve Kırmızı Astarlı Seramikler”, (Eds. C. Başaran- V. Keleş), Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı, 49- 86.
• Referans 19: FRENCH 1988: D. French, “Pre-and Early-Roman Roads of Asia Minor, The Persian Royal Road”, Iran, Vol. 36, 15-43.
• Referans 20: Greenewalt 1988 C. H. Greenewalt, “Sardis: Archaeological Research in 1987”, KST, X/2, Ankara, 11-28.
• Referans 21: GÜNEŞ 2008: F. Güneş, Kyzikos Antik Kenti 2006-2007 Kazı Dönemi Seramik Buluntuları, (Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Referans 22: GREATREX 2018: G. Greatrex, The Impact on Asia Minor of the Persian Invasions in the Early Seventh Century, Erken VII. Yüzyılda Sasani İşgallerinin Anadolu’ya Etkileri”, (Eds. C. Şimşek-T. Kaçar), Geç Antik Çağ’da Lykos Vadisi ve Çevresi, Laodikeia Çalışmaları Ek Yayın Dizisi 1, İstanbul, 13-26.
• Referans 23: HAYES 1968: J. W. Hayes, R. Martin Harrison, N. Fıratlı, “Excavations at Saraçhane in Istanbul Fifth Preliminary Report, with a Contribution on A Seventh-Century Pottery Group”, Dumbarton Oaks Papers, 22, 195-216.
• Referans 24: HAYES 1972: J. W. Hayes, Late Roman Pottery, British School at Rome, London.
• Referans 25: HAYES 1992: J. W. Hayes, Excavations at Saraçhane in Istanbul, Vol. 2, The Pottery, Princeton University Press, Oxford.
• Referans 26: HAYES 2008: J. W. Hayes, Roman Pottery, Fine Ware Imports, Athenian Agora XXXII, Princeton- New Jersey.
• Referans 27: HEATH ve TEKKÖK 2007-2008: S. Heath, B. Tekkök, Greek, Roman and Byzantine pottery at Ilion (Troia), 2007–2008 Project Troia (http://classics.uc.edu/troy/grbpottery/).
• Referans 28: JAPP 2014: S. Japp, “Sigillata of Pergamon – Eastern Sigillata C. Problems of classifi cation and chronology”, Late Hellenistic to Mediaeval Fine Wares of The Aegean Coast Of Anatolia, Ed. H. Meyza, Varsovie, 11-22.
• Referans 29: KAVAZ ve KINDIĞILI 2017: B. Kavaz Kındığılı, “Zeytinliada Light Colored (Açık Renkli) Geç Roma Seramikleri”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 38, 151-176.
• Referans 30: KONAKÇI 2017: E. Konakçı, “Prehistorik Tripolis: Akkaya (Yenice) ve Hamambükü Höyük”, (Ed. B. Duman), Tripolis Araştırmaları 1, 23-46.
• Referans 31: OK 2018a: M. Ok, “Tripolis’te Bulunan Sagalassos Kırmızı Astarlı Seramikleri”, Arkhaia Anatolika 1, 31-51.
• Referans 32: OK 2018b: M. Ok, Tripolis Hellenistik ve Roma Dönemi Seramiği, (Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Denizli.
• Referans 33: OPAIT 2004: A. Opaiţ, Local and imported ceramics in the Roman province of Scythia (4th-6th centuries AD), BAR-IS1274, Oxford.
• Referans 34: ÖZTÜRK 2009: N.Ö. Öztürk, “Perintos Bazilikası 2007 Yılı Kazısı”, MKKS, 17, 29–40.
• Referans 35: QUERCIA vd. 2011: A. Quercia, A. Johnston, A. Bevan, J. Conolly and A. Tsaravopoulos, “Roman pottery from an intensive survey of Antikythera, Greece”, ABSA 106, 47–98.
• Referans 36: RAUTMAN 1995: M. L. Rautman 1995, “Two Late Roman wells at Sardis”, American Schools of Oriental Research, Annual 53, 37–84.
• Referans 37: ROBİNSON 1959: H. S. Robinson, Pottery of the Roman Period, The Athenian Agora V, Princeton, New Jersey.
• Referans 38: ROSE vd. 2007: B. Rose, B. Tekkök, R. Körpe, “Granicus River Valley Survey Project, 2004-2005”, Studia Troica 17, 65–150.
• Referans 39: SEMİZ ve DUMAN 2017: B. Semiz, B. Duman, “Tripolis’te Bulunan Geç Antik Çağ Unguentariumları’nın Arkeometrik Yönden Değerlendirilmesi”, Tripolis ad Maeandrum I: Tripolis Araştırmaları, 165-180.
• Referans 40: SEMİZ vd. 2018: Semiz, B. – Duman, B. – Ok, M., 2018. “Analytical study of Roman red slip ware from ancient Tripolis (Denizli, Turkey)”, Measurement, 129, 530 – 541.
• Referans 41: SEMİZ 2021: Petrographic and geochemical investigations of the late antiquity unguentaria from the archaeological site of Tripolis, Denizli (southwestern Turkey), Journal of Archaeological Science: Reports 35, 1-11.
• Referans 42: ŞİMŞEK 2003: C. Şimşek, “Laodikeia Antik Kentinden Haç Baskılı Tabaklar/ Cross Stamped Plates From Laodiceia”, III. Uluslararası Eskişehir Pişmiş Toprak Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Eskişehir, 411-422.
• Referans 43: ŞİMŞEK 2008: C. Şimşek 2008, “Laodikeia’dan Kazıma-Kabartılı Tabaklar”, Arkeoloji Dergisi, XI, 129-146.
• Referans 44: ŞİMŞEK ve BİLGİN 2018: C. Şimşek—M. Bilgin “Laodikeia Geç Antik Çağ Seramikleri/ Late Antique Pottery of Laodikeia”, Geç Antik Çağ’da Lykos Vadisi ve Çevresi, 2018, 175-199.
• Referans 45: TEKKÖK 1996: B. Tekkök, The Hellenistic and Roman Pottery from Troia: The Second Century B. C. To the Sixth Century A.D., (Yayınlanmamış Doktora Tezi), University of Missouri, Columbia.
• Referans 46: WAAGE 1948: F. O. Waage, “Hellenistic and Roman Tableware of North Syria”, Ed. F. O. Waage, Antioch on the Orontes IV. I, Ceramics and Islamic Coins, Menasha, Wisconsin, 1-60.
• Referans 47: WILLIAMS 1989: C. Williams, Anemurium. The Roman and Early Byzantine pottery, Toronto, 1989.
• Referans 48: YEŞİLOVA 2007: H. Yeşilova, Allianoi Antik Ilıcası Erken Bizans Dönemi Seramikleri (Kırmızı Astarlı Kaplar ve Günlük Kullanım Kapları, 1999–2005), (Hacettepe Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.