Okul Müdürlerinin Yönetsel Güçlülükleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2018, , 83 - 115, 31.07.2018

Yeliz Özkan Hıdıroğlu , Çağlar Hıdıroğlu , Abdurrahman Tanrıöğen

https://doi.org/10.12984/egeefd.344911

Cited By: 1

Öz

Çalışmada, öğretmenlerin algılarına göre müdürlerin
yönetsel güçlülüklerinin, bunun hangi değişkenlere bağlı olduğunun ve örgütsel
bağlılıklarıyla arasındaki ilişkinin açıklanması amaçlanmıştır. Araştırma nicel
araştırmalardan ilişkisel tarama modeli çalışmasıdır. Araştırmanın örneklemi,
2016-2017 eğitim-öğretim yılında Denizli’nin merkez ilçelerindeki devlet
ortaokullarında çalışan 341 öğretmendir. Veriler, “Yönetsel Güçlülük Ölçeği” ve
“Örgütsel Bağlılık Ölçeği” aracılığıyla elde edilmiştir. Verilerin
çözümlenmesinde betimsel, vardamsal, korelasyon, basit ve çoklu regresyon analizi
kullanılmıştır. Okul müdürlerinin yönetsel güçlülük düzeyleriyle bilişsel,
duyuşsal ve davranışsal boyutlardaki güçlülük düzeyleri yüksektir. Okul
müdürleri planlı çalışan, problemlerle baş edebilen, iyi dinleyiciler olarak
algılanmaktadır. Müdürlerin nadiren zor-belirgin hedefler belirledikleri,
başarısız olmaktan korkmadıkları ve işlerin bitirilmesini zamandan daha fazla
önemsedikleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin algıları; cinsiyet, kıdem ve branş
değişkenlerine göre değişmemekte; okuldaki öğretmen, öğrenci, müdür yardımcısı
sayısı ve müdürün okuldaki görev yılına göre değişmektedir. Okul müdürlerinin örgütsel
bağlılıkları ile yönetsel güçlülükleri arasında pozitif yönde yüksek düzeyde ilişki
varken; örgütsel bağlılık yönetsel güçlülüğün %64’ünü yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yönetsel güçlülük, örgütsel bağlılık

Kaynakça

• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, contunuance and normative commitment to the organizations. Journal of Occupational Pyschology, 63, 1-18.
• Asar, R. (2014). Eğitim kurumlarında kadın yöneticilere karşı tutumların değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Aslan, H. (2006). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin öğrenilmiş güçlülük düzeyleri ve cinsiyetlerine göre mizah tarzlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Balay, R. (2000). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baransel, A. (1979). Çağdaş yönetim düşüncesinin evrimi: Klasik ve neo-klasik yönetim ve örgüt teorileri - Cilt 1. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Bass, B. M. ve B. Avolio, (1995). MLQ-Multifactor leadership questionnaire. Mind Garden, Palo Alto, California 94306.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Dağ, İ. (1991). Rosenbaum’un Öğrenilmiş güçlülük ölçeğinin üniversite öğrencileri için güvenilirliği ve geçerliliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 2(4), 269-274.
• Dağlı, A. (2000). İlköğretim öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim müdürlerinin etkili müdürlük davranışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demircan, A. (2001). İlköğretim okulu müdürleri yöneticilik yeterliklerine ne derece sahiptirler?. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Doğan, S. ve Şahin, F. (2011). Yönetsel güçlülük ve etkililik: Kavramsal bir çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 73.
• Drucker, Peter F. (1974). Management: Tasks, responsibilities, practices. New York, USA: Harper & Row Publishers, Inc.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Etzioni, A. A. (1961). Comparative analysis of complex organization. NY: Free Press.
• Frese, M., Stewart, J. ve Hannover, B. (1987). Goal orientation and planfulness: Action styles as personality concepts. Journal of Personality and Social Psychology, 52(6), 1182-1194.
• Gay, L. R. ve Airasian, P. (1996). Educational research: Competencies for analysis and application (6th edition). Upper Saddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall.
• Getzels, J. W. ve Guba, E. G. (1957). Social behavior and the administrative process. School Review, 65, 423-41.
• Goleman, D. (1998). İşbaşında duygusal zekâ, 3. Baskı, (Çev. Handan Balkara). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Goleman, D. (2005). Duygusal zekâ, 29. Baskı, (Çev. Banu Seçkin Yüksel). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Göl, E. ve Bülbül, T. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin yenilik yönetimi yeterliklerine ilişkin öğretmen algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 97-109.
• Heppner, P. P. (1978). A review of the problem solving literature and ıts relationships to the counseling process. Journal of Counseling Psychology, 25(5), 366-375 . Heppner, P. P. ve Krauskopf, C. J. (1987). An infromation processing apporach to personal problem solving. The Counseling Psychologist, 15, 371-447.
• Kanungo, R. N. ve Menon, S. T. (2004). Managerial resourcefulness: The construct and its measurement. The Journal of Entrepreneurship, 13(2), 129-152.
• Kanungo, R. N. ve Menon, S. T. (2005). Managerial resourcefulness: Measuring a critical component of leadership effectiveness. The Journal of Entrepreneurship, 14(1), 39-55.
• Kanungo, R. N. ve Misra, S. (1992). Managerial resourcefulness: A reconceptualization of management skills. Human Relations, 45(2), 1311-1332.
• Karaman, F. (2008). Ortaöğretim okullarında görev yapan okul müdürlerinin göstermiş olduğu liderlik ve etkili yöneticilik davranışları. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, S. (2008). Okul müdürlerinin etkililiği ve okul iklimi (İstanbul Fatih ve Eminönü ilçeleri örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, A., Balay, R. ve Tınaz, S. (2014). Yönetici ve öğretmenlerin yönetsel etkililik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(2), 79-97.
• Korkmaz, M. (2006). Okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 46, 199-226.
• Mayer, J. D., DiPaolo, M. ve Salovey, P. (1990). Perceiving affective content in ambiguous visual stimuli: A component of emotional intelligence. Journal of Personality Assessment, 54(3&4), 772-781.
• Morton, K.L., Barling, J. Rhodes, R. E. Mâsse, L. C., Zumbo, B. D. ve Beauchamp, M.R. (2011). The application of transformational leadership theory to parenting: questionnaire development and ımplications for adolescent selfregulatory efficacy and life satisfaction. Journal of Sport and Exercise Psychology, 33, 688-709.
• O’Reilly, C. A. ve Chatman, J. (1986). Organizational commitment and pyschological attachment: the effects of compliance, identification and internalization on prosocial bahavior. Journal of Applied Psychology, 71(3), 492-499.
• Özdere, Z. (2015). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin yeterlilik düzeyleri ile örgütsel güven düzeyi arasindaki ilişkinin incelenmesi (Beykoz ilçesi örneği). Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Parker, S. K., Williams H. M. ve Turner N. (2006). Modeling the antecedents of proactive behavior at work. Journal of Applied Psychology, Vol. 91 No. 3, pp. 636–652.
• Rosenbaum, M. (1980). Individual differences in self-control behaviors and tolerance of painful stimulation. Journal of Abnormal Psychology, 89(4), 581-590. Sacır, S. (1978). Kız meslek lisesi müdürlerinin yeterlilikleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Sakallı, N. (2001). Sosyal etkiler: Kim kimi nasıl etkiler?. İmge Kitabevi, Ankara.
• Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9, 185-211.
• Savaşır, I. ve Şahin, N. H. (1997). Bilişsel-Davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.
• Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J. ve Dornheim, L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 25(2), 167-177.
• Schwarzer, R., Bäßler, J., Kwiatek, P., Schröder, K. ve Zhang, J. Xin (1997). The assessment of optimistic self-beliefs: Comparison of the German, Spanish, and Chinese version of the General Self-Efficacy Scale. Applied Psychology: An International Review, Vol. 46 Issue 1, pp. 69–88.
• Schyns, B. ve Collani, G. (2002). A new occupational self-efficacy scale and its relation to personality constructs and organizational variables. European Journal of Work and Organizational Psychology, 11(2), 219-241.
• Siva, A. (1991). İnfertile’de stresle başetme, öğrenilmiş güçlülük ve depresyonun incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Nörolojik ve Psikiyatrik Bilimler Enstitüsü.
• Staw, B. ve Salancik, G. (1977). New directions in organisational behavior. Chicago, IL: St Clair Press.
• Şahin, F. (2009). Yönetsel güçlülük: Etkili liderlik ve yönetim bileşeni olarak kavramsallaştırılması ve ölçülebilmesine ilişkin bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Şimşek, Y. ve Altınkurt, Y. (2009). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin okul müdürlerinin iletişim becerilerine ilişkin görüşleri. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi-Akademik Bakış, 17, 1-16.
• Terci, F. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetici yeterlik davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Treviño L. K., Brown, M., ve Hartman, L. P. (2003) A qualitative ınvestigation of perceived executive ethical leadership: Perceptions from inside and outside the executive suite. Human Relations, 56(1), 5–37.
• Urbanski, J. C. (2000). The relationship of personality constructs to the effects of vie theory judgments on delay of gratification behavior. Unpublished Doctoral Dissertation, South Carolina: University of South Carolina.
• Van Brekelen, Q. H. (1996). Facts on factories: In search of manufacturing excelence (Doctoral thesis). Erasmus University, Rotterdam.
• Wiener, Y. (1982). Commitment in organization a normative view. Academy of Management Review, 7(3), 418-428.
• Yavuz, M. (2010). Adaptation of the leadership practices inventory (LPI) to Turkish. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(158), 143-157.
• Yukl, G.A. (1981). Leadership in organizations. U.S.A: Prentice-Hall Inc.