Okul Öncesi Düzeyde Eğitim Alan İşitme Engelli Öğrencilerin Eğitim Süreçlerinde Kullanılan İletişim Modlarına/Yaklaşımlarına İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 2, 296 - 332, 21.12.2016

Pelin Piştav Akmeşe , Nilay Kayhan

https://doi.org/10.12984/egeefd.280747

Cited By: 6

Öz

Doğuştan veya ilerleyen dönemde herhangi bir nedene bağlı işitme kaybı, erken dönemde dil gelişimi başta olmak üzere bilişsel, sosyal ve akademik gelişim alanlarını etkilediğinden, eğitim ortamlarında uygulamalar ve destek hizmetlerin niteliği önemlidir. Bu çalışmada koklear implantlı ya da işitme cihazlı öğrencilerin devam ettiği tersine kaynaştırma uygulamasının yürütüldüğü iki ayrı okul öncesi eğitim kurumunda görevli öğretmenlerin, işitme engelli öğrencilerin eğitimi, işitsel sözel eğitim, işaret dili, iletişim ve dil gelişimi konularındaki görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel olaral desenlenen çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonunda, öğretmenlerin görüşleri ''işitme engelli öğrenciler için kaynaştırma'', ''görev ve sorumluluklar'', ''işitme engelli öğrenciler için etkili öğretim'', ''aile katılımı'', ''yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri'', ''öğretmen yeterlikleri'' olmak üzere toplam altı tema şeklinde betimlenmiştir. Sonuç olarak, işitme engelli öğrencilerin kaynaştırma ortamlarında daha nitelikli bir eğitim alabilmesi öğretmenlerin işitme engelli çocukların eğitimlerine yönelik yeterlikleri ile ilişkilidir. Gerek sözel işitsel yaklaşım gerekse işaret dilinin öğretmenler tarafından bilinmesi, doğru bir biçimde uygulanması öğretimsel düzenlemelerin niteliğini olumlu anlamda etkileyerek, işitme engelli öğrencilerin akademik başarılarına, yaşadıkları toplumla etkileşim kurmalarına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tersine kaynaştırma, işitme engelli, okul öncesi eğitim, iletişim yaklaşımları

Kaynakça

• Bogdan, C. R. ve Biklen, S. K. (2007). Qualitative reseach for education. Boston: MA: Allyn ve Bacon, Inc.
• Boons T., Raeve L. D., Langereis, M., Peeraer, L.,Wouters, J. ve Wieringen, A.(2013). Expressive vocabulary, morphology, syntax and narrative skills in profoundly deaf children after early cochlear implantation. Research in Developmental Disabilities, 34(6), 2008-2022.
• Creswell, J. (2005). Educational research, planning, conducting and evaluating quantitative and qualtitative research. New Jersey: Pearson Merrill Prentice Hall.
• Dornan D. , Hickson L. Murdoch, B. ve Houston T. (2009). Longitudinal study of speech perception, speech and language for children with hearing loss in an Auditory therapy program. The Volta Review, 109(2-3), 61–85.
• Dornan D., Hickson L., Murdoch, B., Houston T. ve Constantinescu, G. (2010). Is auditoryverbal therapy effective for children with hearing loss? The Volta Review,
• (3), 361–387.
• Elo, S. ve Kyngas, H. (2008). The qualitative content analysis process, Journal of Advanced Nursing, 62 (1), 107-115.
• Ergenekon, Y. (2007). Nitel araştırmalarda görüşme. Ankara Üniversitesi Eğitim Semineri Sunumu, Ankara.
• Estabrooks, W. (2006). Auditory-verbal Therapy and Practice. Washington. AGB. Association
• for the Deaf and Hard of Hearing.
• Fairgray, E., Pudy, S. ve Smart, J. (2010). Effects of auditory verbal therapy for School aged children with hearing loss: An exploratory study, The Volta Rewiew, 110(3), 407-433.
• Friend, M., Reising, M. ve Cook, L. (1993). Co teaching: An overview of the past, a glimpse at the present, and considerations for the future. Preventing School Failure, 37(4), 6-10.
• Geers, A. E., Brenner, C. ve Davidson, L. (2003). Factors associated with development of speech perception skills in children implanted by age five. Ear and Heaing, 24, 24-35.
• Geers, A. E., Moog, J. S., Biedenstein, J., Brenner, C. ve Hayes, H. (2009). Spoken language scores of children using cochlear implants compared to hearing age-mates at school entry. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 14(3), 371-385.
• Göl-Güven, M. (2016). İşitme engelli olan çocukların Türk İşaret Dili (TİD) edinimini destekleyici eğitim malzemeleri geliştirme çalışması. İçinde E. Arık (Ed.), Ellerle Konuşmak Türk İşaret Dili Araştırmaları (s. 445-469). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Hayes, H., Geers, A., Treiman, R. ve Moog, J. S. (2009). Receptive vocabulary development in deaf children with cochlear ımplants: achievement in an ıntensive auditory-oral educational setting. Ear Hearing, 30(1), 128-135.
• İlkbaşaran, D. (2016). Türkiye’deki sağır gençlerin iletişim alışkanlıkları ve Türk İşaret Dili’nin toplumsal dilbilimi açısından incelenmesi. İçinde E. Arık (Ed.), Ellerle Konuşmak Türk İşaret Dili Araştırmaları (s.411-443). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Jackson, C.W. ve Schatschneider, C. (2014). Rate of language growth in children with hearing loss in an auditory-verbal early ıntervention program. American Annals of the Deaf, 158(5), 539-554.
• Kayhan, N. (2016). 'Birlikte öğretim yaklaşımlarından bir öğretim yapan bir gözlemci modelinin kaynaştırma ortamlarındaki sınıf öğretmenlerinin etkili öğretim becerilerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Ankara.
• Kırcaali-İftar, G. (1992). Özel eğitimde kaynaştırma, Eğitim ve Bilim, 16, 45-50.
• Kunisue, K., Fukushima, K., Kawasaki, A., Maeda, Y., Nagayasu, R., Kataoka, Y., Kariya, S., Fukutomi, Y., Takami, H. ve Nishizaki, K. (2007). Comprehension of abstract words among hearing impaired children. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 71, 1671-1679.
• Kyle, J. (2006). Language education of the deaf. İçinde K. Brown (Ed.), Encyclopedia of language and linguistics: Cilt 11. Sign Languages (s.411-414). Oxford:Elsevier.
• Lim, S. ve Goldberg, D. M. (2001). Auditory-verbal graduates: Rationales for choosing cochlear implants or hearing aids and their listening abilities. Unpublished master's thesis, The College of Wooster, Wooster, OH.
• Miles, M. B. ve Huberman. M. (1994). Qualittative data analysis: An expanded sourcebook. (2. Baskı). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Pan, B. (2005). Semantic development: Learning the meaning of words. İçinde J. Berko Gleason(Ed.), The development of Language (6.Baskı), (s.39-61). Boston, MA:Pearson.
• Perry, B. D. (2002). Childhood experience and the expression of genetic potential: What childhood neglect tells us about nature and nuture. Brain and Mind, 3, 79-100.
• Petitto, L. A. ve Marentette, P. F.(1991). Babbling in the manuel mode:evidence for he ontogeny of language. Science, 251(5000), 1493-1496.
• Piştav-Akmeşe, P. (2015). Doğuştan ileri/çok ileri derecede işitme kayıplı çocukların dil becerilerine ilişkin araştırmaların incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 392-407.
• Piştav-Akmeşe, P. ve Acarlar, F. (2016). Using narrative to investigate language skills of children who are deaf and with hard of hearing. Educational Research and Reviews, 11(15), 1367-1381.
• Sachs, J. (2005).Communication development in infancy. İçinde J. Berko Gleason (Ed.), The development of Language (6.Baskı), (s.39-61). Boston, MA:Pearson.
• Salend, J. J. ve Duhaney, L. M. G. (1999).The impact of inclusion on students with and without disabilities and their educators. Remedial and Special Education, 20(2), 114- 126.
• Tager- Flusberg, H. (2005). Putting words together: Morphologh and syntax in the preschool years. İçinde J. Berko Gleason (Ed.), The development of Language (6.Baskı), (s.39-61). Boston, MA:Pearson.
• Tüfekçioğlu, U. (1998). İÇEM’de uygulandığı şekli ile doğal işitsel-sözel yaklaşım nedir? Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 8(1-2), 113-123.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.