Öğretmenlerin Dijital Yeterliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi ve Dijital Yeterlik Gereksinimleri

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 150 - 170, 31.07.2022

Mustafa Fidan , Hatice Cura Yeleğen

https://doi.org/10.12984/egeefd.1075367

Cited By: 7

Öz

Bu araştırmada öğretmenlerin dijital yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve söz konusu yeterliklere yönelik bireysel gereksinimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Dijital yeterliklere yönelik bireysel gereksinimlerin belirlenmesi için ayrıca öğretmen görüşleri de alınmıştır. Araştırmaya Batı Karadeniz’de yer alan bir ilde bulunan devlet okullarında görev yapan 158 öğretmen katılmıştır. Araştırma verileri Eğitimciler için Dijital Yeterlikler Ölçeği ve Eğitimcilerin Dijital Yeterliklerine İlişkin Bireysel Gereksinim Formu ile toplanmıştır. Elde edilen nicel veriler bağımsız örneklemler t Testi ve tek yönlü ANOVA Testi kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel verilerin çözümlenmesinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin dijital yeterlik düzeylerine yönelik cinsiyet, kıdem, branş, internet kullanım süresi ve Web 2.0 araçlarını kullanım değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar bulunmuş, eğitim durumları değişkeni açısından ise anlamlı farklılığın olmadığı görülmüştür. Araştırmanın nitel boyutunda ise öğretmenler dijital gereksinimlerine ilişkin en fazla uygulama ve pratik eksikliğine yönelik görüş bildirmişler, yazılım ve programların kullanımı açısından yetersiz olduklarını da ifade etmişlerdir. Araştırmada ayrıca eğitsel çıkarımlara ve gelecekte yapılacak çalışmalara ilişkin önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijital yeterlik, Dijital okuryazarlık, 21. yüzyıl becerileri, Öğretmen yeterlikleri

An investigation of Teachers’ Digital Competencies in Terms of Various Variables and Their Needs for Digital Competence

Öz

This study aims to examine the digital competencies of teachers in terms of various variables and to determine their individual needs for these competencies. In this study, the convergent parallel design as one of the mixed research methods was used. In the quantitative dimension of the study, survey method was used. Teachers’ opinions were also taken to determine individual needs for digital competencies. A total of 158 teachers working in public schools from a province located in Black Sea region participated. Data were collected by using Digital Competency Scale for Educators and Requirements Form for Educators’ Digital Competencies. The quantitative data obtained were analysed using the independent samples t test and one-way ANOVA test. Descriptive analysis was used to analyse qualitative data. The results showed that there are significant differences in the teachers’ digital competence in terms of the gender, seniority, department, internet usage time, and Web 2.0 usage. Hovewer, there is no significant difference in terms of educational status. In the qualitative dimension of this study, teachers mainly stated that they have operational and practical lacks regarding their digital needs and they are inadequate in using software and programs. The study also includes educational implications and suggestions for future studies.

Anahtar Kelimeler

Digital competence, Digital literacy, 21st century skills, Teacher competencies

Kaynakça

• Altunışık, M. ve Aktürk, A. O. (2021). Türkiye’de Web 2.0 araçlarının eğitim-öğretim ortamlarında kullanımına bir bakış: 2010-2020 dönemi tezlerinin incelenmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi, 5(2), 205-227.
• Arslan, M. (2021). Covid-19 salgını sürecinde hizmet içi eğitim etkinliklerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(3), 1601-1619.
• Arslan, S. (2019). İlkokullarda ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi. Sakarya.
• Arslangilay, A. S. (2017). Hizmet içi eğitime katılan lise öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenmeye yönelik yeterlik algıları. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 7(14), 163-178.
• Ata, R. ve Yıldırım, K. (2019). Exploring Turkish pre-service teachers’ perceptions and views of digital literacy. Education Sciences, 9(1), 40. doi: 10.3390/educsci9010040
• Avcı, B. ve Güven, M. (2021). Öğretmenlerin çevrim içi eğitime ilişkin hizmet içi eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 345-367.
• Borowski, P. F. (2021). Digitization, digital twins, blockchain, and industry 4.0 as elements of management process in enterprises in the energy sector. Energies, 14, 1885. doi: 10.3390/en14071885
• Bugawa, A. M., & Mirzal, A. (2018). The impact of Web 2.0 technologies on the learning experience of students in higher education: A review. International Journal of Web-Based Learning and Teaching Technologies, 13(3), 1-17. doi: 10.4018/IJWLTT.2018070101
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (28. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cabezas-Gonzalez, M., Casillas-Martín, S., Sanches-Ferreira, M., & Teixeira Diogo, F. L. (2017). Do gender and age affect the level of digital competence? A study with university students. Fonseca Journal of Communication, 15, 109-125.
• Carretero, S., Vuorikari, R., & Punie, Y. (2017). DigComp 2.1: The digital competence framework for citizens with eight proficiency levels and examples of use. EUR 28558 EN. doi: 10.2760/38842
• Cemaloğlu, N., Kukul, V., Üstündağ, M. T., Güneş, E. ve Arslangilay, A. S. (2018). Eğiticilerin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi: Bilecik ili örneği. Turkish Studies, 13(11), 399-420.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Creswell, J. W. ve Plano Clark, V. L. (2011). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. (Y. Dede ve S. B. Beşir, çev. ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çalışkan, E., Çetin, O. ve Menzi, N. (2012). Öğretmen adaylarının teknoloji yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(1), 1-18.
• Demirdağ, M. (2021). Öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri ile araştırma okuryazarlık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• European Commission [EC]. (2006). Recommendation of the european parliament and the council of 18 December 2006 on key competencies for lifelong learning. Bruss. Off. J. Eur. Un. Retrieved from https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:394:0010:0018:en:PDF
• European Commission [EC]. (2017). Digital competence framework for citizens (DigComp 2.1). Publications Office of the European Union. Retrieved from http://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC83167/lb-na-26035-enn.pdf
• Falloon, G. (2020). From digital literacy to digital competence: The teacher digital competency (TDC) framework. Educational Technology Research Development, 68, 2449-2472 doi: 10.1007/s11423-020-09767-4
• Ferrari, A. (2012). Digital competence in practice: an analysis of frameworks. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.). London: Sage.
• Garcia-Vandewalle Garcia, J. M., Garcia‑Carmona, M., Torres, J. M. T., & Fernandez, P. M. (2021). Analysis of digital competence of educators (digcompedu) in teacher trainees: The context of Melilla, Spain. Technology, Knowledge and Learning. doi: 10.1007/s10758-021-09546-x
• Gilster, P. (1977). Digital literacy. New York, NY: Wiley Computer Pub.
• Godhe, A. L. (2019). Digital literacies or digital competence: Conceptualizations in nordic curricula. Media and Communication, 7(2), 25-35. doi: 10.17645/mac.v7i2.1888
• Gökbulut, B. (2021). Öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri ile hayat boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(3), 469-479.
• Gökbulut, B., Keserci, G. ve Akyüz, A. (2021). Eğitim fakültesinde görev yapan akademisyen ve öğretmenlerin dijital materyal tasarım yeterlikleri. Journal of Social Sciences and Education, 4(1), 11-24. doi: 10.53047/josse.917536
• Gür Erdoğan, D., Güngören, Ö. C., Hamutoğlu, N. B., Kaya Uyanık, G., & Demirtaş Tolaman, T. (2019). The relationship between lifelong learning trends, digital literacy levels and usage of Web 2.0 tools with social entrepreneurship characteristics. Croatian Journal of Education, 21(1), 45-76. doi: 10.15516/cje.v21i1.2989
• Hilbert, M., & Lopez, P. (2011). The world’s technological capacity to store, communicate, and compute information. Science, 332(6025), 60-65.
• International Society for Technology in Education [ISTE]. (2008). NETS for teachers. Retrived from https://people.umass.edu/pelliott/reflections/netst.html
• International Society for Technology in Education [ISTE]. (2017). ISTE standards for educators. Retrived from https://cdn.iste.org/www-root/Libraries/Images/Standards/Download/ISTE%20Standards%20for%20Educators%20(Permitted%20Educational%20Use).pdf
• Janssen, J., Stoyanov, S., Ferrari, A., Punie, Y., Pannekeet, K., & Sloep, P. (2013). Experts’ views on digital competence: Commonalities and differences. Computers & Education, 68, 473-481. doi: 10.1016/j.compedu.2013.06.008
• Kabaran, G. G. (2020). Dijital materyal tasarımına yönelik bir hizmet içi eğitim programının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Muğla.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler (31. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174.
• Law , N, Woo, D, de la Torre, J., & Wong, G. (2018). A global framework of reference on digital literacy skills for indicator 4.4.2. Report number: UIS/2018/ICT/IP/51. Affiliation: UNESCO Institute for Statistics (UIS).
• Lucas, M., Bem-Haja, P., Siddiq, F., Moreira, A., & Redecker, C. (2021). The relation between in-service teachers’ digital competence and personal and contextual factors: What matters most? Computers & Education, 160, 104052. doi: 10.1016/j.compedu.2020.104052.
• Millî Eğitim Bakanlığı. [MEB]. (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. http://web.deu.edu.tr/ilyas/ftp/ogretmenlik_meslegi_genel_yeterlilikleri_2006.pdf adresinden elde edildi.
• Millî Eğitim Bakanlığı. [MEB]. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. http://oygm.meb.gov.tr/ adresinden elde edildi.
• Millî Eğitim Bakanlığı. [MEB]. (2018). Vizyon 2023. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/ adresinden elde edildi.
• Miguel-Revilla, D., Martínez-Ferreira, J. M., & Sánchez-Agustí, M. (2020). Assessing the digital competence of educators in social studies: An analysis in initial teacher training using the TPACK-21 model. Australasian Journal of Educational Technology, 36(2), 1-12. doi: 10.14742/ajet.5281
• Mishra, P., & Koehler, M. J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A framework for teacher knowledge. Teachers College Record, 108(6), 1017-1054.
• Napal Fraile, M., Penalva-Velez, A., & Mendioroz Lacambra, A. M. (2018). Development of digital competence in secondary education teachers’ training. Education Sciences, 8, 104. doi: 10.3390/educsci8030104
• Ocak, G. ve Karakuş, G. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterlilik becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 129-147. doi: 10.32709/akusosbil.466549
• Ortega-Sanchez, D., Gomez-Trigueros, I. M. M., Trestini, M., & Perez-Gonzalez, C. (2020). Self-perception and training perceptions on teacher digital competence (TDC) in Spanish and French university students. Multimodal Technologies and Interaction, 4(4), 74. doi: 10.3390/mti4040074
• Özçelik, H. ve Kurt, A. A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar özyeterlikleri: Balıkesir ili örneği. İlköğretim Online, 6(3), 441-451.
• Partnership for 21th Century Skills. (2009, Dec.). P21 framework definitions. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED519462.pdf
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(5), 1-6. doi: 10.1108/10748120110424816
• Puentedura, R. (2006). Transformatiom, technology, and education. Presentation given August 18, 2006 as part of the strengthening your district through technology workshops, Maine, US. Retrieved from http://hippasus.com/resources/tte/part1.html
• Redecker, C. (2017). European framework for the digital competence of educators: DigCompEdu. In Y. Punie, (Ed). EUR 28775 EN. Publications Office of the European Union, Luxembourg. doi: 10.2760/159770
• Reisoğlu, I., & Cebi, A. (2020). How can the digital competences of pre-service teachers be developed? Examining a case study through the lens of DigComp and DigCompEdu. Computers & Education, 156, 103940. doi: 10.1016/j.compedu.2020.103940
• Resmî Gazete (2016, Ocak 2). Türkiye yeterlilikler çerçevesine dair tebliğ. https://www.myk.gov.tr/images/articles/editor/130116/TYC_teblig_2.pdf adresinden elde edildi.
• Sarıkaya, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık durumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 12(62), 1098-1107. doi: 10.17719/jisr.2019.3122
• Sarıtepeci, M., Durak, H. ve Seferoğlu, S. S. (2016). Öğretmenlerin öğretim teknolojileri alanında hizmet-içi eğitim gereksinimlerinin FATİH Projesi kapsamında incelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 7(3), 601-620.
• Spante, M., Sofkova Hashemi, S., Lundin, M., & Algers, A. (2018). Digital competence and digital literacy in higher education research: Systematic review of concept use. Cogent Education, 5(1), 1-21. doi: 10.1080/2331186X.2018.1519143
• Stewart, K. D. (2013). Factors contributing to engagement during the initial stages of treatment for psychosis. Qualitative Health Research, 23(3), 336-347. doi: 10.1177/1049732312468337.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston, MA Pearson.
• Toker, T., Akgün, E., Cömert, Z. ve Edip, S. (2021). Eğitimciler için Dijital Yeterlilik Ölçeği: Uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 301-328.
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (2021). Güncel Türkçe Sözlük içinde. https://sozluk.gov.tr adresinden elde edildi.
• Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği [TÜBİSAD]. (2021). Türkiye’nin dijital dönüşüm endeksi raporu. https://www.tubisad.org.tr/tr/images/pdf/tubisad-2021-dde-raporu.pdf adresinden elde edildi.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization [UNESCO]. (2018). UNESCO ICT competency framework for teachers. Retrieved from https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000265721
• We Are Social. (2022). Digital 2022 global overview report. Retrieved from https://datareportal.com/reports/digital-2022-global-overview-report
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824. doi: 10.16916/aded.593579
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2016). Yükseköğretim kurumları bilimsel araştırma ve yayın etiği yönergesi. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/mevzuat/bilimsel-arastirma-ve-etik-yonetmeligi.aspx adresinden elde edildi.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2019, Şubat 18). YÖK’ün “yükseköğretimde dijital dönüşüm projesi”nde imzalar atıldı. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/agri-dijital-donusum-tanitim-toplantisi.aspx adresinden elde edildi.