Öğretmenlerin Problem Çözme Becerilerinin ve Davranışlarının Yaratıcı Düşünmenin Gelişimine Katkısının Yordanmasında STEM Farkındalıklarının Rolü

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 77 - 89, 16.04.2020

Dilber Acar

Öz

Bilimsel ve teknolojik gelişmeler eğitimi de etkilemektedir. Eğitimde yaşanan değişimler sonucu da öğrencilerden 21.yy becerilerini kazanmış ve geliştirmiş bir şekilde okullardan mezun olmaları beklenmektedir. Öğrencilere bu becerileri kazandıracak olan öğretmenlerdir. STEM eğitimi de bu becerileri kazandırmanın etkili yollarından biridir. Bu bağlamda, araştırmada farklı kademelerde ve farklı branşlarda görev yapan STEM eğitimi almış öğretmenlerin STEM farkındalıklarının problem çözme becerilerini ve davranışlarının öğrencilerin yaratıcı düşünme becerisinin gelişimine katkısının yordanması amaçlanmıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli olarak tasarlanmıştır. Çalışma grubunun oluşturulmasında amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Bu amaçla, STEM eğitimi almış farklı kademelerde görev yapan farklı branşlardan 64 öğretmen çalışma grubunu oluşturmaktadır. Verilerin elde edilmesi sürecinde, öğretmenlerin STEM farkındalıklarının belirlenmesi amacıyla “FeTeMM Farkındalık Ölçeği”, öğretmenlerin problem çözme beceri düzeylerinin belirlenmesi amacıyla “Problem Çözme Envanteri” ve öğretmenlerin davranışlarının öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısının belirlenmesi amacıyla “Öğretmen Davranışlarının Yaratıcı Düşünme Becerilerinin Gelişimine Katkısı Anketi” kullanılmıştır. Verilerin analizinde aşamalı regresyon analizi kullanılmıştır. Verilerin analizine göre, öğretmenlerin STEM farkındalıklarının problem çözme becerilerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu, fakat öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerisinin gelişimine katkısının anlamlı yordayıcısı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

STEM farkındalığı, problem çözme becerisi, yaratıcı düşünme becerisi, aşamalı regresyon

Kaynakça

• Acar, D. (2018). FeTeMM eğitiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin akademik başarı, eleştirel düşünme ve problem çözme becerisi üzerine etkisi. Unpublished Doctoral Dissertation, Gazi University, Ankara.
• Akkaya, N. & Susar, K. F. (2012). Sınıf öğretmenlerinin yaratıcı yazma ürünlerini değerlendirme çalışmalarına ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 171-187. Bakırcı, H. & Kutlu, E. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin FeTeMM yaklaşımı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(2), 367- 389.
• Beers, S. Z. (2013). 21st century skills: Preparing students for their future. https://cosee.umaine.edu/files/coseeos/21st_century_skills.pdf adresinden alınmıştır.
• Brookhart, S. M. (2010). Assess higher-order thinking skills in your classroom. Alexandria, VA: ASCD.
• Bryan, L.A., Moore, T.J., Johnson, C.C. & Roehrig, G.H. (2016). Integrated STEM education. Johnson, C.c., Peters- Burton, E.e., Moore, T.J. (Ed) STEM Road Map a Framework for ıntegrated STEM education içinde (s. 23- 37). New York: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Deneysel desenler. (4.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. & Köklü, N. (2014). Sosyal bilimler için istatistik (15th ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Ceylan, S. (2014). Ortaokul fen bilimleri dersindeki asitler ve bazlar konusunda fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) yaklaşımı ile öğretim tasarımı hazırlanmasına yönelik bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Ceylan, R., Yıldız Bıçakçı, M., Aral, N. & Gürsoy, F. (2012). Okul öncesi eğitim kurumunda çalışan öğretmenlerin problem çözme becerilerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 85-98.
• Craft, A. (2003). Creative thinking in the early years of education. Early Years: An International Journal of Research and Development, 23(2), 143-154.
• Çevik, M. (2017). Ortaöğretim öğretmenlerine yönelik FeTeMM farkındalık ölçeği (FFÖ) geliştirme çalışması. International Journal of Human Sciences, 14(3), 2436- 2452.
• Çorlu, M. S., Capraro, R. M. & Capraro, M. M. (2014). Introducing STEM education: Implications for educating our teachers for the age of innovation. Education and Science, 39(171), 74- 85.
• Demirel, Ö. (2007). Eğitimde yeni yönelimler. Ankara: Pegem A.
• Eroğlu, S., & Bektaş, O. (2016). STEM eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin stem temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi Journal of Qualitative Research in Education, 4(3), 43-67.
• Güven, Z. A. (2014). Ortaokul türkçe derslerinde yaratıcı düşünme becerisinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 1-22.
• Gonzalez, H.B. & Kuenzi, J.J. (2012). Science, Technology, Engineering and Mathematics (STEM) Education: A Primer. https://www.stem.org/cm/dpl/downloads/content/69/R42642.pdf adresinden erişilmiştir.
• Gwon- Suk, K. & Sun Young, C. (2012). The effects of the creative problem solving ability and scientific attitude through the science- based STEAM program in the elementary gifted students. Journal of Korean Elementary Science Education, 31(2), 216- 226.
• Jorgenson, O., Vanosdall, R., Massey, V., & Cleveland, J. (2014). Doing good science in middle school: a practical STEM guide. (Expanded 2nd Edition). Virginia: National Science Teachers Association.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (7th ed.). Ankara: Asil.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kwon, S-B., Nam, D- S. & Lee, T- W. (2012). The effects of STEAM- based integrated subject study on elementary school students’ creative personality. The Korea Society of Computer and Information, 17(2), 79- 86.
• Larson, L.C. & Miller, T.N. (2011). 21st century skills: Prepare Students for the future. Kappa Delta Pi Record, 47(3), 121- 123.
• Lou, S-J., Shih, R-C., Diez, C. R. & Tseng, K- H. (2011). The impact of problem- based learning strategies on STEM knowledge integration and attitudes: An exploratory study among female Taiwanese senior high school students. International Journal of Technology and Design Education, 21(2), 195- 215.
• Meyrick, K.M. (2011). How STEM education improves student learning. Meridian K-12 School Computer Technologies Journal, 14(1), 1-6.
• Miller, M., Nunn, G. D. (2001). Using Group Discussion to Improve Social Problem Solving And Le-arning. Education, 121 (3): 470–475.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018b). Matematik dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201813017165445-MATEMAT%C4%B0K%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%202018v.pdf adresinden erişilmiştir.
• Morrison, J. S. (2006). Attributes of STEM education: The student, the academy, the classroom. http://www.healthcarepsea.org/uploadedFiles/TeachingandLearning/Career_and_Technical_Education adresinden erişilmiştir.
• Özel, A. & Bayındır, N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğrencilerde yaratıcılığı geliştirmeye yönelik öğretimsel davranışları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(5), 348- 358.
• Özsoy, G. (2007). İlköğretim beşinci sınıfta üstbiliş stratejileri öğretiminin problem çözme başarısına etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Partnership for 21st Century Learning, (2015). P21 framework definitions. http://www.p21.org/storage/documents/docs/P21_Framework_Definitions_New_Logo_2015.pdf adresinden erişilmiştir.
• Ricks, M.M. (2006). A study of an impact of an informal science education program on middle school students’ science knowledge, science attitude, STEM high school and college course selections, and career decisions, Doctoral Thesis. The University of Texas, Austin.
• Sarı, H., Bozgeyikli, H. (2003) Öğretmen Adaylarının Özel Eğitime Yöne-lik Tutumlarının İncelenmesi: Karşılaştırmalı bir araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 9, s:183-204
• Silva, E. (2009). Measuring skills for 21st- century learning. Phi Delta Kappan. 90(9), 630- 634.
• Sungur, N. (1997) Yaratıcı Düşünce. İstanbul: Evrim.
• Şahin, A., Ayar, M.C. & Adıgüzel, T. (2014). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik içerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 1-26.
• Şahin, N., Şahin, N. H. ve Heppner, P. P.(1993). Psychometric proporties of the Problem Solving Inventory in group of Turkish University Students, Cognitive Therapy and Research,17(4), 379-396
• Tabachnick and Fidell. (2013). B.G. Tabachnick, L.S. Fidell Using Multivariate Statistics (6th ed.) Boston: Pearson.
• Tarkın Çelikkıran, A. & Aydın Günbatar, S. (2017). Kimya öğretmen adaylarının FeTeMM uygulamaları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1624- 1656.
• Torrance, E. P. (1997). Creativity in the classroom: What research says to teacher. http://eric.ed.gov/?id=ED132593 adresinden erişilmiştir.
• Wagner, T. (2008). The seven survival skills for careers, college and citizenship. http://www.hosa.org/emag/articles/advisors_corner_oct08_pg2_5.pdf adresinden erişilmiştir.
• Wang, H. H. (2012). A new era of science education: Science teachers’ perceptions and classroom practices of science, technology, engineering and mathematics (STEM) integration. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Minnesota, Minneapolis.
• Wang, H.H., Moore, T.J., Roehrig, G. H. & Park, M. S. (2011). STEM integration: Teacher perceptions and practice. Journal of Pre- College Engineering Education Research, 1(2), 1-13.
• Wosu, S. N. (2013). Impact of academic performance improvement (API) skills on math and science achievement gains. American Society for Engineering Education Annual Conference & Exposition’da sunulmuş bildiri, Atlanta.
• Yaman, S. & Yalçın, N. (2005 ). Fen Bilgisi Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Yaratıcı Düşünme Becerisine Etkisi, İlköğretim-Online, 4(1), 42-52. Yenilmez, K. & Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 95-105.