Ortaokul Öğrencilerinin Dinleme/İzleme Stratejileri Kullanım Sıklıklarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 46 - 58, 19.04.2021

Bünyamin Sarıkaya

Öz

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme stratejileri kullanım sıklıklarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme stratejileri kullanım sıklıklarının ne düzeyde olduğu, öğrenim gördükleri sınıf düzeylerine, okul türüne ve cinsiyete göre anlamlı değişiklik gösterip göstermediği sorularına cevap aranmıştır. Araştırmada var olan bir durumu ortaya çıkarmayı amaçlayan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Muş il merkezinde bulunan devlet okullarında ve özel okullarda öğrenimine devam eden toplam 403 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veriler 2018-2019 eğitim öğretim yılı bahar döneminde araştırmacının katılımıyla toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak Doğan ve Erdem (2017) tarafından geliştirilen “Ortaokul Öğrencilerinin Dinleme/İzleme Stratejileri Kullanım Sıklığı Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler bir istatistik programı (SPSS for Windows 22.0) kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme stratejileri kullanım sıklıkları öğrenim gördükleri sınıf düzeyleri ve cinsiyet değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterirken öğrenim gördükleri okul türü değişkenine göre ise anlamlı farklılık göstermemiştir. Ulaşılan sonuçlar alan yazın doğrultusunda tartışılmış ve çalışmayla ilgili öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

dinleme/izleme stratejileri, eleştirel dinleme, değişken

Evaluation of Usage Frequencies of Secondary School Students’ Listening/Monitoring Strategies in Terms of Various Variables

Öz

In this study, it was aimed to evaluate the usage frequencies of listening/monitoring strategies of secondary school students in terms of various variables. For this purpose, answers were sought to the questions at what level the frequencies of listening/monitoring strategies of secondary school students are, whether they differ significantly depending on the grade level, school type and gender. The scanning model that aims to reveal an existing situation was used in the study. The study group consists of 403 secondary school students who continue their education in public and private schools in the city center of Muş. The data were collected in the spring term of 2018-2019 academic year with the participation of the researcher. "Secondary School Students’ Listening/Monitoring Strategies Usage Frequency Scale", developed by Doğan and Erdem (2017), was used as the data collection tool. Data were analyzed by using a statistical program (SPSS for Windows 22.0). In the study, while the frequency of using listening/monitoring strategies of middle school students differed significantly according to the variables of their grade level and gender, it did not differ significantly according to the variable of the type of school they were educated. The results obtained were discussed in line with the literature and suggestions were about presented.

Anahtar Kelimeler

Listening/monitoring strategies, critical listening, variable

Kaynakça

• Aytan, T. (2011). Aktif Öğrenme Tekniklerinin Dinleme Becerisi Üzerindeki Etkileri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. London: Routhledge.
• Çelikbaş, K. A. (2010). Anlama/Dinleme Stratejilerinin Kullanımı ile Dinlediğini Anlama Düzeyi Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van:Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Çetin, Ö. ve Bulut, K. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin dinlediği ve okuduğu bilgilendirici metinleri özetleme becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40 (2), 665-697.
• Doğan, B. (2017). Strateji Temelli Dinleme Etkinliklerinin Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerisiyle Strateji Kullanma Düzeyine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Malatya:İnönü Üniversitesi.
• Doğan, B. ve Erdem, İ. (2017). Ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme stratejileri kullanım sıklığı ölçeğinin geçerlik-güvenirlik çalışması. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 64-81.
• Doğan, B. (2006). Strateji öğretiminin, işbirlikli ve geleneksel sınıflarda okuduğunu anlama becerileri üzerindeki etkileri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(23), 82-93.
• Elemen, B. (2014). Türkçeyi İkinci Dil Olarak Öğrenen Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Lisans Düzeyinde Kullandıkları Dinleme Stratejileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi.
• Fidan, M. (2012). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Türkçe Dersinde Kullandıkları Dinleme Stratejilerinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Güneş, F. (2013). Türkçe Öğretimi Yaklaşımlar ve Modeller. (1. basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Johnson, B. & Christensen, L. (2000). Educational Research Quantitative and Qualitativ eApproaches. Boston: Allynand Bacon.
• Kılınç, A., Keskin, H. ve Yalanız, T. (2016). Dokuzuncu sınıf öğrencilerinde dinleme stratejileri öğretiminin dinlediğini anlama becerilerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 38-50.
• Kingen, S. (2000). Teaching Language Arts in Middle Schools. New Jersey: Lawrence ErlbaumAss. Mahwah.
• Kurudayıoğlu, M. ve Kiraz, B. (2020). Dinleme stratejileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 386-409.
• Özbay, M. (2006). Türkçe Özel Özel Yöntemleri I. Ankara: Öncü Kitap.
• Rost, M. W., J. J. (2013). Active Listening. Pearson Education.
• Sarıkaya, B. (2020). Dinleme Eğitimi (Kardaş, M. N. Ed.). Dinleme Süreçleri/Stratejileri (s. 163-172 içinde) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Şakiroğlu, Y., ve Kılıç, Y. (2019). Mizah Temelli Etkinliklerin 7 Sınıf Öğrencilerinin Yazma Becerilerine Etkisi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 43–66.
• Taşer, S. (2000). Konuşma Eğitimi. (1. basım). İstanbul: Papirüs Yayınevi.
• Temur, T. (2001). Dinleme Becerisi - Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Türkçe 1-8. Ankara: Nobel Yayınları.
• Ülper, H. (2009). The effect of visual strategies on textual structures in listening process to comprehension level of the listeners. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 568-574.
• Ungan, S. (2007). İlköğretimde Türkçe Öğretimi (Kırkkılıç, A. ve Akyol. H. Ed.). Dinleme Eğitimi (s.135-161 içinde) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Vandergrift, L. (2008). Learning Strategies for Listening Comprehension. Language Learning Strategies in Independent Settings.ed. Stella Hurd ve Tim Lewis.Bristol: Multilingual Matters. 84-102.
• Yıldız, N. (2015). Dinleme Stratejileri Öğretiminin Beşinci Sınıf Öğrencilerinde Dinlediğini Anlama Becerilerine Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale: On Sekiz Mart Üniversitesi.