Ölçme Değerlendirme Yönetmeliği Çerçevesinde Ortak Yazılı Sınavlar: Öğretmen Görüşleri ve Uygulama Deneyimleri

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 71 - 83, 26.10.2025

Servet Baysal , Tuncay Akçadağ

https://doi.org/10.53506/egitim.1671255

Öz

Bu çalışma, Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Yönetmeliği doğrultusunda uygulanan ortak yazılı sınavlara ilişkin öğretmen görüşlerini ortaya koymayı amaçlamıştır. Fenomenoloji deseniyle yürütülen araştırmada, 2024-2025 eğitim öğretim yılında Siirt ilinde farklı branşlardan seçilen 10 öğretmenle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler içerik analiziyle incelenmiş ve öğretmenlerin açık uçlu soru yazma, dereceli puanlama anahtarı hazırlama, öğrenci motivasyonu ve zaman yönetimi konularında çeşitli zorluklar yaşadıkları tespit edilmiştir. Öte yandan, açık uçlu soruların öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini ölçmede avantajlı olduğu ve sınav sonrası geribildirimin daha etkili yapılabildiği vurgulanmıştır. İl ve ülke geneli ortak sınavlarda kullanılan merkezi sorular ve dereceli puanlama anahtarlarının, objektifliği artırmakla birlikte sınav uygulama ve puanlama süreçlerinde öğretmenlere hız ve kolaylık sağladığı görülmektedir. Bulgular, açık uçlu sınavların uygulanmasında ölçme-değerlendirme yeterliklerinin geliştirilmesine, ortak sınav hazırlık sürecine yönelik rehberlik sağlanmasına ve öğretmenler arası iş birliğinin güçlendirilmesine ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, yeni yönetmelik ve yönergeler kapsamında açık uçlu sınav anlayışı öğretmenlerin rolünü dönüştürmekte, ancak mesleki gelişime dair destek mekanizmalarının yapılandırılmasına gereksinim olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ortak yazılı sınav , açık uçlu soru , ölçme ve değerlendirme , dereceli puanlama anahtarı

Common Written Exams within the Measurement and Evaluation Regulation Framework: Teacher Views and Implementation Experiences

Öz

This study aims to present teacher perspectives on common written exams administered in line with the Ministry of National Education Measurement and Evaluation Regulation. Employing a phenomenological design, the research involved semi-structured interviews with 10 teachers from various subject areas in Siirt Province during the 2024–2025 academic year. The data obtained were analyzed using content analysis, revealing that teachers experience a range of challenges in writing open-ended questions, developing scoring rubrics, managing student motivation, and organizing time effectively. On the other hand, open-ended questions were noted to be advantageous for assessing students’ higher-order thinking skills and providing more effective post-exam feedback. It was also observed that centralized questions and scoring guides used in provincial- and nationwide common exams enhance objectivity while offering speed and convenience to teachers in exam administration and scoring processes. The findings suggest the need to improve assessment competencies, provide guidance in preparing common exams, and strengthen collaboration among teachers when implementing open-ended exams. In conclusion, under the new regulation and directives, open-ended exam practices are transforming teachers’ roles, yet there remains a need to establish supportive mechanisms for professional development.

Anahtar Kelimeler

Common written exam , open-ended questions , measurements and evaluation , rubric

Kaynakça

• Annells, M. (2006). Triangulation of qualitative approaches: Hermeneutical phenomenology and grounded theory. Journal of Advanced Nursing, 56(1), 55–61. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2006.03979.x
• Arduç, M. A. (2024). MEB ortak yazılı sınavı ile öğretmen yazılı sınavının karşılaştırılması ve öğretmen görüşleri. EKEV Akademi Dergisi, (99), 234–249. https://doi.org/10.17753/sosekev.1483026
• Bakırcı, H., & Koçak, B. (2024). İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin ortak sınavlar hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Journal of History School, LXXI(17), 2253–2276. https://doi.org/10.29228/joh.75275
• Bakırcı, H., Şevgin Uçar, E., & Genel, Y. (2024). Fen Bilimleri dersi değerlendirmelerinde açık uçlu soruların uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Eğitimde Mükemmellik Arayışı Dergisi, 4(1), 1–12.
• Baki, A., & Gökçek, T. (2008). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 1–23. https://doi.org/10.1016/j.npls.2016.01.001
• Bengtsson, M. (2016). How to plan and perform a qualitative study using content analysis. NursingPlus Open, 2, 8–14. https://doi.org/10.1016/j.npls.2016.01.001
• Black, P., & Wiliam, D. (1998). Assessment and classroom learning. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 5(1), 7–74. https://doi.org/10.1080/0969595980050102
• Brookhart, S. M. (2010). Formative assessment strategies for every classroom: An ASCD action tool. Alexandria, VA: ASCD.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme–II. Ankara: Pegem Akademi. ISBN 9786053648768. Gelbal, S., & Duyan, M. (2010). Türkiye’de ölçme ve değerlendirme alanındaki gelişmeler. Eğitim ve Bilim, 35(155), 21–28.
• Guskey, T. R. (2003). How classroom assessments improve learning. Educational Leadership, 60(5), 6–11.
• Hamarat, E. (2019). 21. yüzyıl becerileri odağında Türkiye’nin eğitim politikaları. Seta Yayınları.
• Harlen, W. (2007). The quality of learning: Assessment alternatives for primary education. London: SAGE. ISBN 9781849202210.
• İnceçam, B., Demir, E., & Demir, E. (2018). Ortaokul Öğretmenlerinin Sınıf İçi Ölçme ve Değerlendirmelerde Yazılı Yoklamalarda Kullandıkları Açık Uçlu Maddeleri Hazırlama Yeterlikleri. İlköğretim Online, 17(4). https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.506900
• Jonsson, A., & Svingby, G. (2007). The use of scoring rubrics: Reliability, validity, and educational consequences. Educational Research Review, 2(2), 130–144. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2007.05.002
• Kana, F., Geçgel, H., & Yavşan, F. (2025). Ortaokullarda değişen sınav sistemiyle ilgili öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 63, 847–862.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi (31. baskı). Ankara: Nobel. ISBN 9786053204889.
• Levent, A. F., & Aydın, M. (2025). Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan ortak sınav uygulamasına ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. EKEV Akademi Dergisi, 102, 244–264.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (2019). ABİDE (Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi) Raporu. Ankara: MEB.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (2023). Yazılı ve Uygulamalı Sınavlar Yönergesi. Ankara: MEB. Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods. Thousand Oaks, CA: Sage. ISBN 9780803957992. Mullis, I. V. S., & Martin, M. O. (Eds.). (2017). TIMSS 2019 assessment frameworks. Chestnut Hill, MA: Boston College.
• OECD. (2019). PISA 2018 results (Volume I): What students know and can do. Paris: OECD. ISBN 9789264311608.
• Ravitch, S. M., & Carl, N. M. (2019). Qualitative research: Bridging the conceptual, theoretical, and methodological. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Ravitch, D. (2010). The Death and Life of the Great American School System: How Testing and Choice Are Undermining Education. New York: Basic Books.
• Reddy, Y. M., & Andrade, H. (2010). A review of rubric use in higher education. Assessment & Evaluation in Higher Education, 35(4), 435–448. https://doi.org/10.1080/02602930902862859
• Şahin, M. (2011). Ölçme ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. ISBN 9786053645156.
• Stiggins, R. J. (2008). An introduction to student‑involved assessment for learning (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson. ISBN 9780136015673.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. ISBN 9789750247921.
• Yüceer, D. (2024). Türkçe öğretmeni adaylarının soru hazırlamaya dair deneyim ve görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12(1), 69–86.