Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rol Algıları ile Liderlik Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 84 - 95, 26.10.2025

Ebru Dereceli , Sude Alcan

https://doi.org/10.53506/egitim.1702043

Öz

Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rol algıları ile liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmaya Aydın Adnan Menderes Üniversitesinde eğitim gören öğrenciler katılmıştır. Katılımcılara dijital yöntemler kullanılarak oluşturulan anket formları ulaştırılmış, 415 anket formu değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde kişisel bilgiler formu, ikinci bölümünde Zeyneloğlu ve Terzioğlu (2011) tarafından geliştirilen ‘’Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği,” üçüncü bölümünde ise Dursun vd., (2019) tarafından geliştirilen “Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise, betimsel analizler, Cronbach Alpha güvenilirlik katsayısı, t-testi, ANOVA analizi ve pearson korelasyon testi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rol algıları ile liderlik yönelimlerinin cinsiyet, yaş ve bölüm gibi faktörlere bağlı olarak farklılık gösterdiğini, kadınların daha eşitlikçi ve insan odaklı, erkeklerin ise geleneksel liderlik tarzlarına eğilimli olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Üniversite öğrencileri , Toplumsal cinsiyet algısı , Liderlik

Examining the Relationship Between University Students’ Gender Role Perceptions and Leadership Behaviors

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between university students' gender role perceptions and leadership behaviors. Students studying at Aydın Adnan Menderes University participated in the study. Survey forms created using digital methods were delivered to the participants, and 415 survey forms were evaluated. A personal information form was used in the first part of the study; the "Gender Roles Attitude Scale" developed by Zeyneloğlu and Terzioğlu (2011) was used in the second part; and the "Multifaceted Leadership Orientations Scale" developed by Dursun et al. (2019) was used in the third part.Data analysis included descriptive analyses, Cronbach's alpha reliability coefficient, t-test, ANOVA analysis, and Pearson correlation test. Research results indicate that university students' gender role perceptions and leadership orientations vary depending on factors such as gender, age, and department, with women tending to adopt more egalitarian and people-oriented leadership styles. At the same time, men are inclined towards traditional leadership styles.

Anahtar Kelimeler

University students , Gender perception , Leadership

Kaynakça

• Ağralı Ermiş, S., ve Dereceli, E. (2023). Leadership tendencies of basketball players playing in different leagues (example of Aegean Region). The Journal of Turkish Sport Sciences, 6(1), 11-20.
• Akçadağ, S. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin liderlik davranışları ve kişili özellikleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Altınışık, Ü., ve Çelik, A. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin liderlik yönelimleri ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 225-236.
• Atasoy, M., ve Çimen, Z. (2016). Beden eğitimi spor yüksekokulu öğrencilerinin toplumsallaşma fırsatı faktörüne bağlı futbol müsabakalarına katılım kararları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 363-375.
• Beltekin, E., ve Kuyulu, İ. (2019). Spor Bilimleri Fakültelerinde öğrenim gören öğrencilerin liderlik yönelim düzeylerinin incelenmesi (Erciyes Üniversitesi örneği). Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 1(1), 26-29.
• Boehnke, M. (2011). Gender role attitudes in OECD countries. Asian Journal of Social Science, 39(1), 57-74. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (27. baskı). Pegem Yayıncılık.
• Çelik , A.S., Pasinlioğlu, T., Tan, G., Koyuncu, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin cinsiyet eşitliği tutumlarının belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21 (3): 181-186.
• Çetintaş, Y. (2019). Karate antrenörlerinin liderlik yönelimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Ana Bilim Dalı, Bartın.
• Dalkiliç, R.A. (2019). Farklı yaş gruplarında toplumsal cinsiyet rolleri algısının yansıması: Denizli örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dayıcan, Y., ve Demiray, E., (2021). Masa tenisi liglerinde oynayan sporcuların liderlik yönelimleri ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 257-268.
• Dereceli, Ç., Dereceli, E., ve Yıldız, T. (2023). Spor Yapan ve Spor Yapmayan Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Kişisel Uyum Düzeyleri ile Liderlik Yönelimlerinin Karşılaştırılması. Uluslararası Dağcılık Ve Tırmanış Dergisi, 6(2), 38-51.
• Derya, S. (2010). Liderlik tarzları ve liderlerin astlarını etkileme taktikleri arasındaki ilişki: Antalya ili 5 yıldızlı otel yöneticileri üzerine bir araştırma Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durmuşçelebi, M. (2013). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğrenci başarısını etkileyen bazı değişkenlerin incelenmesi (Erciyes Üniversitesi Örneği). Eğitim ve Bilim, 38(168).
• Eagly, A.H., & Wood, W. (2012). Social role theory. In P. A. M. Van Lange, A. W. Kruglanski, & E. T. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology (pp. 458-476). Sage.
• Eagly, A. H., & Carli, L. L. (2003). The female leadership advantage: An evaluation of the evidence. The leadership quarterly, 14(6), 807-834.
• Eklund, K.E., Barry, E.S. & Grunberg, N.E. (2017). Cinsiyet ve Liderlik. InTech.
• Esen, E., Siyez, D.M., Soylu, Y., Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8 (1): 46-63.
• Feenstra, S., Stoker, J. I., Lammers, J., & Garretsen, H. (2023). Managerial stereotypes over time: the rise of feminine leadership. Gender in Management: An International Journal, 38(6), 770-783.
• García-González, J., Forcén, P., & Jimenez-Sanchez, M. (2019). Men and women differ in their perception of gender bias in research institutions. PloS one, 14(12), e0225763.
• Güler, B., Dursun, M., ve Gunay, M. (2020). Spor lisesi öğrencilerinin liderlik yönelimlerinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 576-587.
• Güngör, G. (2022). Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin toplumsal cinsiyet rol algıları ile liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master's thesis, Bursa Uludag University (Turkey)).
• Koca, M. (2021). "Üniversitede Öğrenim Gören Öğrencilerin Toplumsal Cinsiyet Rol Tutumlarının Yaşam Doyumu ve Saldırganlıkla İlişkisi" Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 42, Denizli, s. 123-140.
• Kurtyemez, H. (2021). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Liderlik Özellikleri ile Başarı Yönelimleri Arasındaki İlişki: Samsun İli Örneği. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Lopez, A., & Santelices, O., (2012). Personality characteristics of elite table tennis athletes of the philippines: Basis for a proposed recruitment program. International Journal of Table Tennis Sciences, 7, 1-4.
• Naktiyok, A. (2006). E-Liderlik: E- Liderlik Özelliklerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1), 19-40.
• Northouse, .P.G. (2016). Leadership: Theory and practice (7th ed.). Sage.
• O’Meara, K, Stromquist, N.P. (2015). Faculty Peer Networks: Role and Relevance in Advancing Agency and Gender Equity. Gender and Education.27(3):338–58.
• Offringa, S., & Groeneveld, S. (2024). Are leadership preferences gendered? A conjoint analysis of employee preferences for manager characteristics in male-and female-dominated public sub-sectors in the Netherlands. Review of Public Personnel Administration, 44(4), 740-767.
• Özdemir, Y., Buyruk, H., ve Güngör, S. (2018). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi ile Liderlik Yönelimleri Arasındaki İlişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 548-571.
• Özdenk, S. (2015). Bireysel ve takım sporuyla uğraşan sporcular ile spor yapmayan bireylerin duygusal zekâ ve liderlik özelliklerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
• Sportiello, L., & Capuano, A. (2024). Sex and gender differences and pharmacovigilance: a knot still to be untied. Frontiers in Pharmacology, 15, 1397291.
• Vefikuluçay, D., Demirel, S., Taşkın, L., Eroğlu, K. (2007). Kafkas Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 14 (2): 12–27.
• Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K., ve Taşkın, L. (2000). Kafkas Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, (26), 26–38.
• Wenham, C., & Davies, S. E. (2022). WHO runs the world–(not) girls: gender neglect during global health emergencies. International Feminist Journal of Politics, 24(3), 415-438.
• World Health Organization (2024). Gender and health. Available at: https://www.who.int/health-topics/gender#tab=tab_1 (Accessed February 21, 2024).
• Yaşar, Z.E., ve Zorluoğlu, E. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 1-17.
• Yılmaz, D. V., Zeyneloğlu, S., Kocaöz, S., Kısa, S., Taşkın, L., ve Eroğlu, K. (2009). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 775-792.