Coğrafya Öğretmenlerinin Profesyonelleşme Süreçlerine Dair Bir İnceleme

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 18, 1 - 24, 26.12.2018

Mustafa Öztürk Hasan Gönülaçar

Öz

Profesyonellik mesleğe başlar başlamaz elde edilebilen bir durum değildir. Öğretmenler,
verimli bir kariyer süreci geçirerek, mesleki gelişimlerini önemseyerek ve motivasyonlarını
sürdürerek profesyonelleşirler. Öğretmenleri profesyonellik sürecinde motive eden unsurlardan bazıları; öğrencilerin gelişimlerinde kendi katkılarını görmeleri, mesleki bilgiyi etkin
şekilde kullanmaları, zümreleriyle ve meslektaşlarıyla işbirliği içinde çalışmaları ve mesleğe
nispeten rahat bir başlangıç yapmaları şeklinde sıralanabilir. Buna göre çalışmanın amacı katılımcıların çeşitli motivasyon unsurlarından hareketle profesyonel yeterliklerinin gelişimini
onların gözünden yorumlamaktır. Türkiye’nin değişik illerinde çalışan ve mesleki tecrübeleri
15 yıl ve üzeri olan 25 coğrafya öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilen çalışmada, nitel
araştırma yaklaşımı benimsenmiş ve veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme
kullanılmıştır. Elde edilen veriler nitel analiz programı QDA Miner Lite ile içerik analizine
tabi tutulmuştur. Bulgulara göre literatürde belirtilen birçok faktör bakımından katılımcıların
profesyonellik gelişimlerinin sınırlı; mesleğe karşı temel motivasyon kaynaklarının ise meslekleri ve branşlarına karşı duydukları sevgi olduğu ortaya çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Coğrafya öğretmenleri, profesyonellik, motivasyon

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2013). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Argyris, C., & Schön, D. (1978). Organizational Learning: A Theory of Action Perspective, Reading, Mass: Addison Wesley.
• Ayress, L. (2008). Semi-structured interview, The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods (Ed. Lisa M. Given), California: The Sage.
• Darling-Hammond, L. (2008). Teaching and the change wars: the professionalism hypothesis. In Hargreaves, A. & Fullan, M. (Eds.) Change wars. Bloomington: Solution Tree, 45-68.
• Day, C. (1999). Developing Teachers: The Challenges of Lifelong Learning, London: Falmer Press.
• Dean, J. ( 1991). Professional Development in School, Buckingham: Open University Press.
• Demirkasımoğlu, N. (2010) Defining “Teacher Professionalism” from different perspectives. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9: 2047–2051.
• Eraut, (2000), “Non-formal Learning and Tacit Knowledge in Professional Work.” British Journal of Educational Psychology, 70 (1): 113–136.
• Fessler, R. (1995). Dynamics of Teacher Career Stages, Professional Development In Education (Ed. Thomas R. Guskey and Michael Huberman), New York: Teachers Collage Press.
• Fessler, R. and E. Rice. (2010). Teachers career stages and professional development. In International Encyclopedia of Education, edited by P. Peterson, E. Baker, and B. McGaw, 582–586. Oxford: Elsevier.
• Fuller, C., Goodwyn, A. & Francis E. B. (2013). Advanced skills teachers: professional identity and status, Teachers and Teaching, 19:4, 463-474,
• Guskey, T. ( 2002), Professional Development and Teacher Change, Teachers and Teaching: theory and practice, Vol. 8, No. 3/4,
• Gümüş, S., Apaydın, Ç. ve Bellibaş, M. Ş. (2018). Öğretmen mesleki öğrenme ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 9(17): 107-124.
• Güven, İ. (2004). Sosyal bilgiler alanı öğretmen adaylarının okul uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4 (2), 271-300.
• Hargreaves, A. (2000) Four Ages of Professionalism and Professional Learning, Teachers and Teaching, 6:2, 151-182, DOI: 10.1080/713698714
• Hargreaves, A., Lieberman, A., Fullan, M. & Hopkins, D. (2010). Introduction. In Hargreaves, A., Lieberman, A., Fullan, M. & Hopkins, D. (Eds.) Second international handbook of educational change. Dordrecht: Springer.
• Hargreaves, A. & Fullan, M. (2012). Professional capital: Transforming teaching in every school. New York, NY: Teachers College Press.
• Huberman, M. (1995). Professional careers and professional development: Some intersections, Professional development in education (Ed. Thomas R. Guskey and Michael Huberman), New York: Teachers Collage Press
• Karip, E. (2017). Tedmem Raporu: Türkiye’nin TIMSS 2015 Performansı Üzerine Değerlendirme ve Öneriler. Tedmem, (Erişim tarihi: 27.09.2018): https://tedmem.org/download/turkiyenin-timss-2015-performansi-uzerine-degerlendirmeoneriler?wpdmdl=2515
• Kılınç, A. Ç. ( 2014). School culture as a predictor of teacher professionalism, Education and Science, Vol.39 (174) , 105-118.
• Little, J. W. (2012), Professional Community and Professional Development in the Learningcentered School. In Teacher Learning That Matters: International Perspectives, edited by M. Kooy and K. Van Veen, 22–43. London: Routledge.
• Monika L. L., Klaas van V., Jacobiene A. M. & Jan H. van D. (2017). Teachers’ professional learning goals in relation to teaching experience, European Journal of Teacher Education, 40:4, 487-504
• Mourshed, M., Chijioke, C. & Barber, M. (2010). How the world’s most improved-school systems keep getting beter? MacKinsey & Company için oluşturulmuş rapor. Erişim Tarihi: 27.11.2011.
• OECD (2016). Teacher professionalism. Teaching in Focus, No. 14, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/5jm3xgskpc40-en.
• ÖMGY (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. (Erişim tarihi: 25.09.2018): http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_ MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf
• ÖSB (2017). Ulusal Öğretmen Strateji Belgesi. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. (Erişim tarihi: 25.09.2018): http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/09140719_Strateji_Belgesi_Resmi_ Gazete_sonrasY_ilan.pdf
• Öztürk, M. (2014). Coğrafya Eğitiminde Araştırma, Ankara: Pegem Yayınları
• Perera, H. N., Granziera, H. ve McIlveen, P. (2018). Profiles of teacher personality and relations with teacher self-efficacy, work engagement, and job satisfaction. Personality and Individual Differences. Vol. 120, 171-178.
• Sachs, J. (2016). Teacher professionalism: why are we still talking about it? Teachers and Teaching, 22:4, 413-425, DOI: 10.1080/13540602.2015.1082732
• Schön, D. (1983). Reflective Practitioner: How Professional Think in Action. New York: Basic Books.
• Sternberg, R. J., & Horvath, J. A. (1995). A prototype of expert teaching. Educational Researcher, 24, 9-17.
• Townsend, T & Bates, R. (2007). Handbook of Teacher Education, Dorsrecht: Springer.
• Villegas, R. E. (2003). Teacher Professional Development: An International Review of the Literature, Unesco: IIEP.
• Ylıdırım, A & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.