Türkçe Öğretmenlerinin Sınıf İçi Öğrenme Becerilerini Ölçme ve Değerlendirme Yeterlikleri

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 25, 45 - 72, 31.07.2022

Tuncay Türkben

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi değerlendirme uygulamaları ile ilgili düşüncelerini öğrenmek ve onların ölçme-değerlendirme alanındaki yeterlik düzeylerini belirlemektir. Araştırma, 2021-2022 eğitim öğretim yılı bahar döneminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) kullanılmıştır. Çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilen veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre; temel dil becerilerinin ölçülmesinde, Türkçe öğretmenlerinin süreç odaklı tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarını tam anlamıyla kullanmadığı, geleneksel araçların öğretmenler tarafından daha çok tercih edildiği tespit edilmiştir. Türkçe öğretmenlerinin süreç odaklı ölçme-değerlendirme yöntemlerini uygularken karşılaştıkları güçlüklerin başında tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarını hazırlama ve bu araçları kullanmada yeterli bilgi ve beceriye sahip olmamaları, sınıfların kalabalık oluşunu ve zaman yetersizliği gelmektedir. Araştırmanın bulgularından hareketle, öğretmenlerin yeterli düzeyde ölçme ve değerlendirme becerileriyle donanması için geniş kapsamlı hizmet içi eğitime tabi tutulmaları, okulların fiziki şartlarından kaynaklanan sorunların giderilmesi ve teknik donanım alt yapılarının iyileştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, sınıf içi öğrenme, ölçme, değerlendirme, Türkçe öğretmenleri.

Kaynakça

• Adanalı, K. (2008). Sosyal bilgiler eğitiminde alternatif değerlendirme: 5. sınıf sosyal bilgiler eğitiminin alternatif değerlendirme etkinlikleri açısından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Alaz, A. & Yarar, S. (2009). Ölçme değerlendirme sürecinde sınıf öğretmenlerinin tercihleri ve sebepleri. I. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale. Erişim Adresi: www.eab.org.tr/eab/oc/egtconf/pdfkitap/pdf/139.pdf
• Arslan, A., Orhan, S. & Kırbaş, A. (2010). Türkçe dersinde yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının uygulanmasına ilişkin yönetici görüşleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 85-100.
• Ayas, A., Börkan, B. Karataş, Ö., Orçan, F. & Eşici, H. (2020). Okul ve sınıf tabanlı değerlendirmeye dayalı öğretmen kapasitesinin güçlendirilmesi Yönetici rehber kitağçığı. Erişim Adresi: https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/26150014_Yonetici_Rehber.pdf
• Abalı Öztürk, Y. & Şahin, Ç. (2014). The effects of alternative assessment and evaluation methods on academic achievement, persistence of learning, self-efficacy perception and attitudes. Journal of Theory and Practice in Education, 10(4), 1022-1046.
• Anıl, D. & Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
• Bal, A. P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf matematik öğretiminde uygulanan ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarının öğretmen ve öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Bal, H. (2016). Nitel araştırma yöntem ve teknikleri (uygulamalı-örnekli). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Baş, G. & Beyhan, Ö. (2016). Öğretmenlerin eğitimde ölçme ve değerlendirmeye yönelik özyeterlik algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 7(1), 18-32.
• Bıkmaz Bilgen, Ö. (2020). Tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri I: Performans değerlendirme. N. Doğan (Ed.). Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (ss. 181-216). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. baskı).Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: ilk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 99-114.
• Doğan, N., Karakaya, İ. & Gelbal, S. (2007, Kasım). İlköğretim öğretmenlerinin ölçme araçlarıyla ilgili yeterlik algıları ve bu araçları kullanma durumları. I. Ulusal İlköğretim Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Doğan Kahtalı, B. & Çelik, Ş. (2019). 2019 Türkçe Öğretim Programı’nda ölçme ve değerlendirme ile Türkçe öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma düzeyleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(2), 237-244.
• Erdoğdu, M. Y. & Kurt, F. (2012). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yeterlik algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 23-36.
• Ergül, A. Ö. (2019). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme okuryazarlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Eryılmaz, S. & Uluyol, Ç. (2015). 21. yüzyıl becerileri ışığında FATİH projesi değerlendirmesi. GEFAD/GUJGEF, 35(2), 209-229.
• Fidan, M. & Sak, İ. M. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin tamamlayıcı ölçme değerlendirme teknikleri hakkında görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 174-189.
• Gelbal, S. & Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.
• Göçer, A. (2018). Türkçe eğitiminde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Göçer, A. (2019). Türkçe eğitiminde ölçme ve değerlendirmenin işlevselliğine etki eden önemli bir uygulama tekniği olarak geri bildirim kullanımı. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), 9(1), 111-126.
• Gök, B. & Erdoğan, T. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının yeni Türkçe öğretim programındaki ölçme ve değerlendirme yöntemlerini kullanma düzeyleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 233-246.
• Gültekin, M., Karadağ, R. & Yılmaz, F. (2007). Yapılandırmacılık ve öğretim uygulamalarına yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 503-528.
• Hursen, Ç. & Birkollu, S. S. (2019). Öğretmenlerin süreç odaklı ölçme araçlarının kullanımına yönelik tutum ve öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Folklor/edebiyat, 25(97-1), 462-477.
• Karaca, E. (2008). Ölçme ve değerlendirme temel kavramlar. S. Erkan ve M. Gömleksiz (Ed.). Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (ss. 1-36). Ankara: Nobel Yayınları.
• Karadüz, A. (2010). Yapılandırmacı paradigma bağlamında Türkçe derslerinde öğrenme ortamları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 135-154.
• Karatay, H. & Dilekçi, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin dil becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Millî Eğitim, 48(1), 685-716.
• Kayadibi, F. (2012). Eğitim kalitesine etki eden faktörler ve kaliteli eğitimin üretim katkısı. Journal of Istanbul University Faculty of Theology, 0(3), 71-94. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuilah/issue/967/10911
• Kilmen, S., Akın-Kösterelioğlu, M. & Kösterelioğlu, İ. (2007). Öğretmen adaylarının ölçme değerlendirme araç ve yaklaşımlarına ilişkin yeterlik algıları. Abant İzzet Baysal Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 117-127.
• Maden, S. & Durukan, E. (2011). Türkçe öğretmenlerinin ölçme değerlendirmeye ilişkin algıları. Millî Eğitim, 190, 212-233.
• McMillan, J. H. (2015). Sınıf içi değerlendirme. A. Arı (Çev. Ed.). Konya: Eğitim Yayınevi.
• MEB (2005). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• MEB (2019). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Miles, M. B. & Huberman M. A. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publication.
• Miller, S. (2003). Analysis of phenomenological data generated with children as research participants. Nurse Researcher, 10(4), 68-82.
• Okur, M.( 2008). 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersinde kullanılan alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Onat Kocabıyık, O. (2015). Olgubilim ve gömülü kuram: Bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.
• Özcan, M. (2011). Bilgi çağında öğretmen eğitimi, nitelikleri ve gücü. Erişim Adresi: https://www.ted.org.tr/wp-content/uploads/2019/04/Bilgi_Caginda_Ogretmen.pdf Erişim Tarihi: 22.02.2022
• Özbaşı D. & Çıkrıkçı-Demirtaşlı N. (2013). Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme ile ilgili yeterliklere ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), 25-46.
• Özenç, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 157-178.
• Sabancı, O. & Yazıcı, K. (2017). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirmeye yönelik yeterlik algılarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 128-153.
• Sart, G. (2015). Fenomenoloji ve yorumlayıcı fenomenolojik analiz. F. N. Seggie & Y. Bayyurt (Ed.). Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (ss. 70-81). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez Ektem, I., Erben Keçici, S. & Pilten, G. (2016). Sınıf öğretmenlerinin süreç odaklı ölçme ve değerlendirme yöntemlerine ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), 661-680.
• Tuncer, M. & Geçim, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme becerileri yeterlik algılarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(12), 16-38.
• Türkben, T. (2021). Ortaokul Türkçe öğretim programında ölçme ve değerlendirme. S. Aslan & N. D. Şimşek (Ed.). Türkçe öğretmeninin rehberi: Öğretim programı içinde (ss. 147-177). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ünsal, H. (2013). Yeni öğretim programlarının uygulanmasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. İlköğretim Online, 12(3), 635-658.
• Yazıcı, F. & Sözbilir, M. (2014). İlköğretim 6-8. sınıf öğretmenlerinin ölçme-değerlendirme yöntemlerine ilişkin kullanım sıklıkları ve yeterlik düzeyleri: Erzurum örneklemi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 8(2), 164-197.
• Yıldırım, F. & Karakoç Öztürk, B. (2009). Türkçe dersi öğretim programının ölçme değerlendirme öğesi hakkında öğretmen görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(37), 92-108.
• Yiğit, F. & Kırımlı, B. (2014). Türkçe öğretmenlerinin alternatif ölçme-değerlendirme yöntemlerini uygulama biçimleri. Turkish Studies, 9(3), 1621-1639.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• URL1:https://www.egitimreformugirisimi.org/wpcontent/uploads/2017/03/Ogretim_Programlari_Arka_Plan_Raporu.pdf