6. Sınıf Görme Engelli Öğrencilere Solunum Sistemi Kavramlarının Öğretimi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 68 - 97, 30.10.2020

Fatih Yazıcı Mustafa Sözbilir

https://doi.org/10.32433/eje.806653

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın amacı, görme engelli öğrencilere 6. sınıf Fen Bilimleri dersindeki “Solunum Sistemi” konusunda yer alan kavramların etkili öğrenimini sağlayacak bir öğretim modeli tasarlayıp bu modelin kullanışlılığı ve kavram öğrenimine etkisini incelemektir. Tasarım Tabanlı Araştırma modelinin benimsendiği ve öğretim tasarımı modeli olarak ADDIE modelinin kullanıldığı çalışma üç ana aşamada tamamlanmıştır. Birinci aşamada, görme engelli öğrencilerin fen öğrenimine yönelik bireysel öğrenme ihtiyaçları ve “Solunum Sistemi” konusuna ait kavramları öğrenme düzeyleri belirlenmiştir. İkinci aşamada, görme engelli öğrencilerin belirlenen ihtiyaçlarını karşılayabilecek ve konuyla ilgili kavramların etkili öğrenimini sağlayacak öğretim materyal ve etkinlikleri tasarlanıp uygulanmıştır. Üçüncü aşamada ise uygulanan öğretim tasarımının kullanışlılığı, uygulanabilirliği ve kavram öğrenimine katkıları değerlendirilmiştir. Çalışmada ihtiyaç analizi ve uygulama aşamalarında olmak üzere toplam 15 görme engelli öğrenciden oluşan iki farklı çalışma grubu yer almaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış gözlem ve görüşme formları aracılığıyla toplanmış, ayrıca Gazi İşlevsel Görme Değerlendirme Aracı ile öğretmen kılavuzu uzman görüşü formu kullanılmıştır. Elde edilen nitel veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Uygulama sonucunda; tespit edilen öğrenci ihtiyaçlarına göre geliştirilen öğretim tasarımının görme engelli öğrencilerin “Solunum Sistemi” konusuna ait kavramları etkili şekilde öğrenmelerine katkı sağladığı, ilgili kazanımlara ulaşmalarını kolaylaştırdığı görülmüştür. Görme yetersizliğine rağmen ihtiyaçlara uygun öğretim materyal ve etkinliklerinin tasarlanıp kullanılması durumunda kavramsal öğrenmenin önemli derecede geliştiği ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ADDIE öğretim tasarımı, Görme engelli, kavram öğretimi, solunum sistemi

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Proje Numarası

114K725

Teşekkür

Bu çalışma TÜBİTAK tarafından 114K725 nolu proje kapsamında desteklenmiştir. Araştırmaya gönüllü olarak katılan öğretmen ve öğrencilere teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Alparslan, C., Tekkaya C., & Geban, Ö. (2003). Using the Conceptual Change Instruction to Improve Learning. Journal of Biological Education, 37(3), 133-137.
• Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2014). Öğrenme, öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama: Bloom'un eğitimin hedefleri ile ilgili sınıflamasının güncelleştirilmiş biçimi (Kısaltılmış 2. Baskı), (Çev. D.A. Özçelik). Ankara: Pegem Akademi.
• Aşçı, Z., Özkan, Ş., & Tekkaya, C. (2001). Students' misconceptions about respiration: A cross-age study. Education and Science, 26(120), 29-36.
• Ataman, A. (2012). Özel eğitimin temelleri. A. Ataman (Ed.), Temel eğitim öğretmenleri için kaynaştırma uygulamaları ve özel eğitim içinde (ss. 3-54). Ankara: Vize Basın Yayın.
• Atila, G. (2017). Ortaokul düzeyindeki görme engelli öğrencilerin Fen Bilimleri dersinde karşılaştıkları sorunlar (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Aydın, G., & Balım, A. G. (2009). Students’ misconceptions about the subjects in the unit “the systems in our body”. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 2258–2263.
• Bacanak, A., Küçük, M., & Çepni, S. (2004). İlköğretim öğrencilerinin fotosentez ve solunum konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi: Trabzon örneklemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 67-80.
• Beck-Winchatz, B., & Riccobono, M. A. (2008). Advancing participation of blind students in science, technology, engineering, and math. Advances in Space Research, 42, 1855–1858. doi: 10.1016/j.asr.2007.05.080
• Braund, M. (1998). Trends in children's conceptions of vertebrate and invertebrates. Journal of Biological Education, 32(2), 112-119.
• Brown, A. L. (1992). Design experiments: Theoretical and methodological challenges in creating complex interventions in classroom settings. Journal of the Learning Sciences, 2(2), 141–178.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (6.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cawley, J. F. (1994). Science for students with disabilities. Remedial and Special Education, 15(2), 67-71.
• Collins, A. (1992). Towards a design science of education. In E. Scanlon & T. O’Shea (Eds.), New directions in educational technology (pp. 15–22). Berlin: Springer.
• Crawley, F. E., & Arditzoglou, S. Y. (1988, December). Life and Physical: Science misconceptions of preservice elementary teachers. Paper presented at Annual Meeting of the School Science and Mathematics Association, Austin, Texas, USA.
• Çakmak, S., Karakoç, T., Şafak, P., & Kan, A. (2014). Identifying the reading speed of low vision students at elementary level. International Journal in IT & Engineering, 2(10), 38-48.
• Dreyfus, A., & Jungwirth, E. (1988). The cell concept of 10th graders: Curricular expectations and reality. International Journal of Science Education, 10(2), 221-229.
• Ediyanto, & Kawai, N. (2019, June). Science Learning for Students with Visually Impaired: A Literature Review. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 1227, No. 1, p. 012035). IOP Publishing. doi: 10.1088/1742-6596/1227/1/012035
• Erin, J. N., & Paul, B. (2010). Functional vision assessment and instruction of children and youths in academic programs. In A.L. Corn & A.J. Koenig (Eds.), Foundations of low vision: Clinical and functional perspectives (pp. 185-220). New York: American Foundation for the Blind (AFB) Press.
• Grossen, B., & Carnine, D. (1996). Considerate instruction helps students achieve world class standards. Teaching Exceptional Children, 28(4), 77-81.
• Gürsel, O. (2012). Görme yetersizliği olan öğrenciler. İ. H. Diken (Ed.), Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (ss. 217-249). Ankara: Pegem Akademi.
• Hatlen, P. (2010). Historical perspectives. In M.C. Holbrook, & A.J. Koenig (Eds.), Foundation of Education: History and theory of teaching children and youths with visual impairments (Volume I) (2th. Edition) (pp.1-54). New York: American Foundation for the Blind (AFB) Press.
• Karakoç, T. (2016). Görme yetersizliği olan öğrencilerin araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı modellerinden rehberli keşfetme modelinin deneysel işlemleri kazanmalarına, akademik başarılarına ve fen bilgisine ait tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Koenig, A. J., Holbrook, M. C., Corn, A. L., DePriest, L. B., Erin, J. N., & Presley, I. (2010). Specialized assessments for students with visual impairments. In M.C. Holbrook, & A.J. Koenig (Eds.), Foundation of Education: Instructional strategies for children and youths with visual impairments (Volume II) (2th. Edition) (pp.103-172). New York: American Foundation for the Blind (AFB) Press.
• Kumar, D. D., Ramasamy, R., & Stefanich, G. P. (2001). Science for students with visual impairments: Teaching suggestions and policy implications for secondary educators. Electronic Journal of Science Education, 5(3). Erişim tarihi: 10.08.2020, http://ejse.southwestern.edu/article/view/7658/5425%20on%20December%207
• Lazarowitz, R., & Lieb, C. (2006). Formative assessment pre-test to identify college students’ prior knowledge, misconceptions and learning difficulties in biology. International Journal of Science and Mathematics Education, 4(4), 741–762.
• Lin, S. W. (2004). Development and application of a two-tier diagnostic test for high school student’s understanding of flowering plant growth and development. International Journal of Science and Mathematics Education, 2(2), 175-199.
• Mann, C. (2006). Educational placement options for blind and visually impaired students: A literature review (SESRC Document No. 06-01-2202). Social & Economic Sciences Research Center-Puget Sound Division. Olympia, Washington: Washington State Institute for Public Policy.
• Masoodi, B., & Ban, J. R. (1980). Teaching the visually handicapped in regular classes. Educational Leadership, January, 351-355.
• Mastropieri, M. A., & Scruggs, T. E. (1995). Teaching science to students with disabilities in general education settings. Teaching Exceptional Children, 27(4), 10-13.
• Miles, B., & McLetchie, B. (2008). Developing concepts with children who are deaf-blind. The National Consortium on Deaf-Blindness, February, 1-8.
• Okcu, B., Yazıcı, F., & Sözbilir, M. (2016). Ortaokul düzeyindeki görme yetersizliği olan öğrencilerin okuldaki öğrenim sürecine dair görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 51-83. DOI:10.17539/aej.57861
• Patton, J. R. (1995). Teaching science to students with special needs. Teaching Exceptional Children, 27(4), 4-6.
• Pring, L. (2008). Psychological characteristics of children with visual impairments: Learning, memory and imagery. British Journal of Visual Impairment, 26(2), 159-169.
• Rooks, D. L. (2009). Science for all: Experiences and outcomes of students with visual impairment in a guided inquiry-based classroom. (Unpublished Doctoral Thesis), The University of Arizona, Graduate School of Special Education, Rehabilitation and School Psychology, Arizona, USA.
• Rosenblum, L. P., Ristvey, J., & Hospital, L. (2019). Supporting elementary school students with visual impairments in science classes. Journal of Visual Impairment & Blindness, 113(1), 81-88. doi: 10.1177/0145482X19833801
• Sanders, M. (1993). Erroneous ideas about respiration: The teacher factor. Journal of Research in Science Teaching, 30(8), 919-934.
• Silberman, R. K., & Erin, J. (2007). Visual impairments. In. E.L. Meyen, & Y.N. Bui (Eds.), Exceptional children in today's school: What teachers need to know (4th ed.), (pp.283-306). Denver: Love Publishing Co.
• Sözbilir, M., Okcu, B., Yazıcı, F., Kızılaslan, A., Zorluoğlu, S. L., Gül, Ş., & Bülbül, M. Ş. (2016, Eylül). Görme engelli 6. Sınıf öğrencilerinin fen öğretimine yönelik ihtiyaçlarının kapsamlı bir analizi. 12.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulan sözlü bildiri, Trabzon.
• Sözbilir, M., Yazıcı, F., & Gül, Ş. (2017, April). The teaching ‘Reproduction, Growing and Development’ unit to 6th grade students with visual Impairments. Paper presented at 26th International Conference on Educational Sciences (ICES-2017), Antalya, Turkey.
• Staeck, L. (1995) Perspectives for biological education challenge for biology instruction at the end of the 20th Century, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 29-35.
• Şafak, P. (2010). Genel eğitim okullarında özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim. A.G. Akçamete (Ed.), Görme yetersizliği olan çocukların eğitimi (3. Baskı) içinde (ss. 397-436). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Şafak, P., Çakmak, S., Kan, A., & O'Dwyer, P. A. (2013). Gazi işlevsel görme değerlendirme aracı ile az gören öğrencilerin görme becerilerinin değerlendirilmesi. TUBİTAK Projesi Sonuç Raporu. Proje No: 111K549.
• Tekkaya, C. (2002). Biyoloji kavramlarının anlaşılmasında kavram yanılgısı etmeni. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 259-266.
• Tuncer, T. (2011). Görme Yetersizliği Olan Çocuklar. A. Ataman (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (9. Baskı) içinde (ss. 291-309). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Willings, C. (2020). Material adaptations. Erişim tarihi: 27.08.2020, https://www.teachingvisuallyimpaired.com/material-adaptations.html
• Yazıcı, F. (2017). 6. sınıf görme engelli öğrencilere ‘Vücudumuzdaki Sistemler’ ünitesinde yer alan kavramların öğretimi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yazıcı, F., & Sözbilir, M. (2020). Görme engelli altıncı sınıf öğrencilerine hücre konusunun öğretimi. Eğitim ve Bilim, 0. doi: http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8765
• Yip, D. Y. (1998). Identification of misconceptions in novice biology teachers and remedial strategies for improving biology learning. International Journal of Science Education, 20, 461–477.
• Yürük, N., & Çakır, Ö. S. (2000). Lise öğrencilerinde oksijenli ve oksijensiz solunum konusunda görülen kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 185-191.