ÖĞRETMEN ANLATILARINDA İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 20, 278 - 294, 30.11.2021

Faysal Özdaş , Metin Ağasoylu

Öz

İstenmeyen öğrenci davranışları okullarda geçmişten günümüze devam eden problemlerden biridir. bu problemin tanınması okullar için önemlidir. Bu araştırma, öğretmenlerin öğrencilik yıllarında karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışlarını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Şırnak İl merkezinde, faklı okul kademelerinde farklı branşlarda görev yapan 56 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma grubu maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile oluşturulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin en sık karşılaştıkları istenmeyen davranışlar; akran şiddetine maruz kalma, öğrenciler arasında yaşanan kavgalar, öğretmenlerin fiziksel şiddeti ve akran baskısıdır. İstenmeyen davranışlarla karşılaşan öğretmenlerin nasihat ettikleri, öğrencileri uyardıkları, kimi öğretmenlerin bu davranışları önemsemedikleri bazı öğretmenlerin de öğrenciler için resmi prosedürleri işlettikleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin istenmeyen davranışları kontrol etmek için öğrenci ve aileleriyle iletişim kurdukları, nasihat ve uyarıda bulundukları, resmi işlemlere başvurdukları ve tepkisel davranışlar sergiledikleri tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda genel olarak öğretmenler, bu yaşantılardan mesleki tecrübe edindiklerini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

İstenmeyen davranışlar, öğretmen anlatıları, öğretmen, öğrenci

Kaynakça

• Akpınar, B. & Özdaş, F. (2012). An analysis of high school students’ misbehaviors and the punishments given (The case of Diyarbakır province). International Journal of Arts and Commerce, 1(2), 37-47.
• Akpınar, B. ve Özdaş. F. (2013a). Lise disiplin sorunlarının cinsiyet değişkeni açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2013) 20-29.
• Akpınar, B. Özdaş, F. (2013b). Lise disiplin sorunlarının sınıf değişkeni açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1365-1376.
• Arslan, M. (2019). Öğretmenlerin sınıfta istenmeyen davranışları yönetme stratejilerine ilişkin bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yozgat Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yozgat.
• Babad, E. (2009). The social psychology of the classroom. NewYork: Taylor & Francis e-Library.
• Balay, R. ve Sağlam, M. (2008). Sınıf içi olumsuz davranışlara ilişkin öğretmen görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(5), 1-24.
• Başar, H. (2016). Sınıf yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık
• Borg, M.G. & Falzon, J.M. (1989). Primary school teachers' perception of pupils' undesirable behaviours' (abstract). Educational Studies, 15(3), 251-260.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N. (2007). Disiplin ile ilgili kavramlar, ilkeler ve uygulamalar. Millî Eğitim, 175, 8-23.
• Çimen, K. L., Karaboğa, Y. (2015). Yönetici ve öğretmenlerin ortaöğretim okullarındaki disiplin sorunlarına ilişkin görüşleri. International Journal of Science Culture and Sport, 3, 613-628.
• Demir, F. (2013). Ortaokullarda öğrencilerin disiplinsiz davranışları ve bu davranışların sebepleri (Batman ili merkez ilçesi örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Demirtaş, H. , Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine karşı tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
• Elliot, J., (2005). Using narrative in social research: qualitative and quantitative approaches. London: Sage Publications.
• Erdem, H. (2016). İlkokul öğretmenlerinin istenmeyen öğrenci davranışları ile baş etmede kullandıkları yöntemler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Gangal, M. ve Öztürk Y. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarında istenmeyen davranışlar ve başa çıkma yolları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 1100-1118.
• Gökden Kaya, N. ve Ataman, A. (2017). Üstün yetenekli öğrencilerin istenmeyen davranışlarına yönelik öğretmenlerin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,37(3), 835 – 853.
• Gündüz, M., (2015). İlk ve orta öğretimde uygulanan şiddet olaylarına öğretmen adayı öğrencilerin anlatılarından bakmak. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Dergisi, 1, 71-86.
• İnci, G. (2014). Üstün yetenekli öğrencilerin sınıf içi davranış sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerileri (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Kazu, H. (2007). Öğretmenlerin sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve değiştirilmesine yönelik stratejileri uygulama durumları. Milli Eğitim Dergisi, 175,57–66.
• Korkut, G. (2018). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin disiplin stratejileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Külekçi Akyavuz, E. (2019). İlkokul öğrencilerinin sergiledikleri istenmeyen davranışlar. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(35), 30-40.
• Ladd, H. F., Sorensen, L. C. (2017). Returns to teacher experience: Student achievement and motivation in middle school. Education Finance and Policy, 12(2), 241-279.
• Medikoğlu, O., Dalaman, O. (2018). Öğretmenlerinin derste karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlara yönelik çözüm stratejileriyle ilgili öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 20-32.
• Meister, D. G., & Melnick, S. A. (2003). National new teacher study: Beginning teachers’ concerns. Action in Teacher Education, 24(4), 87-94.
• Özdaş, F. (2013). Ortaokullarda değerler eğitimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Özdaş, F., Akpınar, B. (2018). Ortaokullarda istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1489-1501.
• Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Özmen Z. K. (2017). Öğretmenlerin, öğrencilerin istenmeyen davranışlarında kullandıkları başa çıkma yöntemleri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(4),55-71.
• Öztürk, B. (2002). Sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve giderilmesi. Emin Karip (Ed.), Sınıf Yönetimi içinde (137-183). Ankara: Pegem A Yayınları.
• Öztürk, B. (2019). Sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve giderilmesi. (Ed: Emin Karip) Sınıf yönetimi 15. Baskı. Ankara: Pegem A Yayınları. Sayfa 149-192
• Pehlivan, H. (2008). Etkili öğretim için öğretmen davranışları. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Rice, J. K .(2013). Learning from experience? evidence on the ımpact and distribution of teacher experience and the ımplications for teacher policy. Education Finance and Policy, 8(3), 332–348.
• Sadık, F. (2006). Öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışlarla bas edilme stratejilerinin öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerine göre incelenmesi ve güvengen disiplin modeli temele alınarak uygulanan eğitim programının öğretmenlerin bas etme stratejilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sarı, K. (2019). Akran zorbalığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Semerci, N. ve Semerci, Ç. (2004). Türkiye’de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 137-146.
• Siyez, D. M. (2009). Liselerde görev yapan öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik algıları ve tepkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 67-80.
• Sugai, G. & Horner, R. (2002). The evolution of discipline practices: school-wide positive behavior supports. behavior supports. Child & Family Behavior Therapy, 24(1-2), 23-50.
• Teyfur, M. (2015). Undesirable student behaviours encountered by prımary school teachers and solution proposals. Educational Research and Reviews 10(17), 2422-2432 .
• Tunç, B., Yıldız, S., & Doğan, A. (2015). Meslek liselerinde disiplin sorunları, nedenleri ve çözümü bir durum analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2). 384-403.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, A. (2005). İlköğretim I. kademe 1., 2. ve . 3 sınıflarda istenmeyen öğrenci davranışlarına iliksin öğretmen gözlem ve görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.