Küçük Çocukların Duygu Düzenleme Stratejilerinin Öğrenmede Öz Düzenleme Üzerindeki Yordayıcı Etkilerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 23, 1 - 14, 30.04.2023

Hülya Gülay Ogelman Döne Kahveci

https://doi.org/10.55605/ejedus.1206526

Öz

Araştırmanın amacı, küçük çocukların duygu düzenleme stratejilerinin öğrenmede öz düzenleme üzerindeki yordayıcı etkilerinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklem grubunda, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki bir büyükşehirde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokulların anasınıflarına devam eden 5-6 yaş grubundan 60 çocuk (31 kız (%51.7), 29 erkek (%48.3)) yer almaktadır. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeği, Bağımsız Öğrenme Davranışları olmak üzere üç ölçme aracı bulunmaktadır. Veriler, SPSS 20.0 istatistik paket programında analiz edilmiştir. Normal dağılan veriler için parametrik tekniklerden Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Basit Doğrusal Regresyon Analiz, normal dağılmayan veriler için parametrik olmayan tekniklerinden Spearman korelasyon analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre küçük çocukların duygu düzenleme stratejileri algısı ile öğrenmede öz düzenleme arasında olumlu yönde, ilişki olduğu belirlenmiştir. Duygu düzenleme stratejileri algısı, öğrenmede öz düzenlemeyi anlamlı biçimde yordamaktadır. Bu sonuca göre duygu düzenleme stratejileri algısı arttıkça öğrenmede öz düzenleme düzeyi artmakta; duygu düzenleme stratejileri algısı azaldıkça öğrenmede öz düzenleme düzeyi azalmaktadır. Küçük çocukların toplam duygu düzenleme stratejileri ile öğrenmede öz düzenleme arasında olumlu yönde ilişki olduğu belirlenmiştir. Bu sonuç doğrultusunda, toplam duygu düzenleme stratejileri arttıkça öğrenmede öz düzenleme düzeyi artmakta; toplam duygu düzenleme stratejileri azaldıkça öğrenmede öz düzenleme düzeyi azalmaktadır. Toplam duygu düzenleme stratejileri öğrenmede öz düzenlemeyi anlamlı biçimde yordamaktadır. Küçük çocukların duygu düzenleme stratejileri üretme ile öğrenmede öz düzenleme arasında anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Duygu düzenleme, öğrenmede öz düzenleme, okul öncesi dönem

Kaynakça

• Ahmed, W., van der Werf G., Kuyper, H., & Minnaert, A. (2013). Emotions, self-regulated learning, and achievement in mathematics: A growth curve analysis. Journal of Educational Psychology, 105(1), 150-161.
• Akbay, L. (2021). İlişkisel araştırmalar. Ed. S. Şen & İ. Yıldırım. (ss: 117-136). Eğitimde Araştırma Yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Nobel Akademi.
• Alpaslan, M. M. & Ulubey, Ö. (2019). Matematik dersindeki başarı duygusu, öz düzenleyici öğrenme stratejileri ve akademik başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 1-14.
• Bandura, A. (1977) Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological review, 84, 191-215.
• Bilgici, B. G. & Deniz, U. (2021). 60-72 aylık çocukların öz düzenleme becerileri ve davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 7(1), 25-39.
• Bondarenko, I. (2017). The role of positive emotions and type of feedback in self-regulation of learning goals achievement: Experimental research. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 405-411.
• Borkowski, J. G. (1992). Metacognitive theory: A framework for teaching literacy, writing and math skills. Journal of Learning Disabilities, 25(4). 253-257.
• Buono S, Zdravkovic A, Lazic M. & Woodruff E (2020) The Effect of Emotions on Self-Regulated-Learning (SRL) and Story Comprehension in Emerging Readers. Frontiers in Education. 5:588043. doi: 10.3389/feduc.2020.588043.
• Cobb, R. (2003). The relationship between self-regulated learning behaviors and academic performance in web-based courses, [Doctoral thesis]. Virginia State University, Blacksburg, Virginia.
• Cole, P. M., Dennis, T. A., Smitht Simon, K. E & Cohen, L. H. (2009). Preschoolers' emotion regulation strategy understanding: Relations with emotion socialization and child self-regulation. Social Development, 18, 324-352.
• Cole, P. M., Lougheed, J. P., Chow, S. & Ram, N. (2020). Development of emotion regulation dynmaics across early childhood: A multiple time-scale approach. Affective Science, 1, 28-41.
• Compas B. E., Jaser, S. S., Dunbar, J. P., Watson, K. H., Bettis, A. H., Gruhn, M. A. & Williams, E. K. (2014). Coping and emotion regulation from childhood to early adulthood: Points of convergence and divergence. Australian Journal of Psicology, 66(2), 71-81.
• Cuncin, A. (2022). How to develop and practice self regulation. https://www.verywellmind.com/how-you-can-practice-self-regulation-4163536 Erişim tarihi: 15.08.2022
• Çeçen, A. R. (2002). Duygular insan yaşamında neden vazgeçilmez ve önemlidir? Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9), 164-170.
• Çiltaş, A. (2011). Eğitimde öz düzenleme öğretiminin önemi üzerine bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 1-11.
• Dağlı, H., & Dağlıoğlu, H. E. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının duygu düzenleme becerileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet Internetional Journal of Education, 10(3), 1020-1046. http://dx.doi.org/10.30703/cije.799698
• Denham, S. A., Bassett, H. H., & Wyatt, T. (2007). The socialization of emotional competence. In Grusec J. & Hastings P. (Ed.), Handbook of socialization (614- 637). New York: Guilford Press.
• Denham, S. A., Bassett, H. H., & Zinsser, K. (2012). Early childhood teachers as socializers of young children's emotional competence. Early Childhood Education Journal, 40(3), 137–143.
• De La Fuente, J., Verónica Paoloni, P., Vera-Martínez, M. M., & Garzón-Umerenkova, A. (2020). Effect of levels of self-regulation and situational stress on achievement emotions in undergraduate students: Class, study and testing. International Journal of Environmental Research And Public Health, 17(12), 4293.
• Doğan, M. F., & Şahin-Taşkın, Ç. (2016). Öğrencilerin öz düzenlemeli öğrenme becerilerinin gelişiminde anne- babaların rolü. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6(12), 1- 18.
• Ecirli, H. & Gülay-Ogelman, H. (2015). Beş-altı yaş çocukları için duygu düzenleme stratejileri ölçeği’nin geçerlik güvenirlik çalışması. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 4(13), 85-100.
• Eryılmaz, A. & Mammadov, M. (2017). Zimmerman’ın modeli temelinde öz düzenlemeli öğrenme ölçeğinin geliştirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 79-93.
• Graziano, P. A., Reavis, R. D., Keane, S. P. & Calkins, S. D. (2007). The role of emotion regulation in children’s early academic success. Journal of School Psychology, 45(1), 3-19.
• Gross, J. J. (1998). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2(3), 271–299.
• Gross, J. J. & Thompson, R. A. (2007). Regulation conceptual foundations. Handbook of Emotion Regulation, Chapter, 1, 3-24.
• Gust, N. (2014). Emotionsregulationsstrategien im vorschulaater: Wissen über emotionsregulationsstrategien und Zusammenhange zu Kognition und Sozialverhalten. https://media.suub.uni-bremen.de/bitstream/elib/762/1/00104094-1.pdf. Erişim: 10 Haziran 2022.
• Gülay-Ogelman, H., Toklu, D. A., Kahveci, D., Akdoğan, S. (2022a). Okul öncesi dönem çocuklarının bağımsız öğrenme davranışlarının sosyal konum değişkenleri üzerindeki yordayıcı etkilerinin incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 170-184.
• Gülay-Ogelman, H., Saraç, S., Kahveci, D. & Akdoğan, S. (2022b). Akran şiddetine maruz kalma ve öğrenmede öz düzenleme değişkenleri açısından okul öncesinde okula uyum. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 6(1), 102-112.
• Gürses, D. (2022). Annelerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve duygu sosyalleştirme stratejileri ile 48-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişki. [Yüksek lisans tezi], Işık Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Hofer, B., Yu, S., & Pintrich, P. R. (1998). Teaching College Students to be Self-Regulated Learners. In D. H. Schunk, & B. J. Zimmermann (Eds.), Self-Regulated Learning: From Teaching to Self-Reflective Practice (pp. 57-85). New York: Guilford.
• Immordino-Yang, M. H., & Damasio, A. (2007). We feel, therefore we learn: The relevance of affective and social neuroscience to education. Mind Brain Educ. 1, 3–10. doi: 10.1111/j.1751-228X.2007.00004.x
• Karaş, Z., & Altun, F. (2022). Okul öncesi çocuklarının duygu düzenleme becerileri: Çocuğun mizacı ile ebeveyninin duygusal zekâsı ve psikolojik iyi oluşunun rolü nedir? Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 1268-1283.
• Kayhan-Aktürk, Ş. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarında duygu düzenleme becerileri ile akran ilişkilerinin incelenmes, [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koole, S. L. (2009). The psychology of emotion regulation: An integrative review. Cognition And Emotion, 23(1), 4–41.
• Mutlu, Ö. (2020). Okul öncesi çocukların duygu düzenleme stratejileri ile anne babaların duygu sosyalleştirme yaklaşımları arasındaki ilişki, [Yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Özmenteş, S. (2008). Çalgı eğitiminde öz düzenlemeli öğrenme taktikleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 157–175.
• Peistaraite, U., & Clark, T. (2020). Emotion regulation processes can benefit self-regulated learning in classical musicians. Front Psychology. 11:568760. doi: 10.3389/fpsyg.2020.568760
• Pintrich, P. R. & De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 33–40.
• Sağar, M. E. (2022). Ergenlerde duygu düzenleme, psikolojik sağlamlık ve okulda öznel iyi oluşun akıllı telefon bağımlılığı üzerindeki yordayıcı rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(83), 926-944.
• Saraç, S., Karakelle, S., & Whitebread, D. (2019). Okul öncesi çocuklar için bağımsız öğrenme davranışları ölçeği 3-5 (BÖD 3-5): Türkçe formu için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elementary Education Online, 18(3), 1093-1106.
• Sarı, A., & Akınoğlu, O. (2009). Öz-düzenlemeli öğrenme: Modeller ve uygulamalar. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 139-154.
• Saunders, B., Milyavskaya, M., & Inzlicht, M. (2015). Variation in cognitive control as emotion regulation. Psychol Inq. 26, 108–115. doi: 10.1080/ 1047840X.2015.962396.
• Seçer, Z. (2017). Sosyal olarak yetkin okul öncesi çocukların duygu düzenlemeleri ile annelerinin duygu sosyalleştirme davranışları arasındaki ilişkiler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1435-1452.
• Şahin, K. (2019). Okul öncesi dönem çocukların duygu düzenleme becerileri ile davranış sorunları arasındaki ilişkinin incelenmesi, [Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Thiruchselvam, R., Hajcak, G., & Gross, J. J. (2012). Looking inwards: Shifting attention within working memory representations alters emotional responses. Psychological Science, 23(12), 1461–1466.
• Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A Theme in search of definition. Monographs of The Society for Research in Child Development, 59, 25-52.
• Vitulic, H., S., & Prosen, S. (2015). Coping and emotion regulation strategies in adulthood: Specificities regarding age, gender and level of education. Journal for General Social Issues, 25(1), 43-62.
• Werner, K. & Gross, J. J. (2010). Emotion regulation and psychopathology. Ed., A. M. Kringand and D. M. Sloan, Emotion regulation and psychopathology: A transdiagnostic approach to etiology and treatment (pp. 13-37). New York: The Guilford Press.
• Whitebread, D., Coltman, P., Pasternak, D. P., Sangster, C., Grau, V., Bingham, S., Demetriou, D. (2009). The development of two observational tools for assessing metacognition and self regulated learning in young children. Metacognition and Learning, 4(1), 63–85.
• Yaman, B. (2018). Ebeveyn tutumlarının çocukların mizaç özellikleri ve duygu düzenleme becerileri üzerindeki rolü, [Yüksek Lisans Tezi], Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, M. (2021). Örneklem ve örnekleme yöntemleri. Ed. S. Şen & İ. Yıldırım. (ss: 61-93). Eğitimde Araştırma Yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Nobel Akademi.
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory Into Practice, 4 (2). 64-70.