Öğrencilerin Resimlerinde Barış Algısı

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 65, 181 - 198, 15.10.2016

Tuba Cengelcı Kose Omur Gurdogan Bayır

Öz

Problem Durumu: Nitelikli toplumların oluşması bireylerin birbirine
saygılı olması, birbirlerini anlaması, toplum için üretimde bulunması, kültürel
değerlere sahip çıkması ile yakından ilişkilidir. Bunun için bu toplumlarda
bireylerin barış, sevgi, saygı, hoşgörü, eşitlik gibi değerlere; empati, etkili
iletişim, çatışma çözme, işbirliği yapabilme, problem çözme gibi becerilere
sahip olması gerekmektedir. Bu değer ve becerilerle donanık bireyler
yaşadıkları toplumun çağdaşlaşmasını, huzur ve barış içerisinde yaşamasını
sağlayacaktır. Bu nedenle, toplumlar bireylerini bu yönde yetiştirmek
istemektedirler. Özellikle barış tüm toplumlarda istenen bir değerdir. Barış
uyum ve karşılıklı anlayışı içeren bir değerdir.  Toplumlarda barış kültürünün
oluşturulabilmesi için okullarda çocuklara bu eğitimin verilmesi ile olanaklı
olacaktır. Barış eğitimi dinleme, yansıtma, problem çözme, işbirliği ve çatışma
çözme becerileri ile güvenli bir dünyada yaşamak için gerekli bilgi, tutum ve
değerleri kapsayan çok boyutlu bir süreçtir. Alanyazında barış eğitimi ile
ilgili yapılan çalışmaların çeşitli konulara odaklandığı görülmektedir.
Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının barış ve barış eğitimine ilişkin
görüşlerini inceleyen, barış kültürünün nasıl bir eğitim ortamında olması
gerektiğini ele alan, öğretim programları ve ders kitaplarını barış eğitimi
bakımından değerlendiren, barış eğitimi programlarının öğrencilerin çatışma
çözme stratejilerine, kültürlerarası yeterliliğine ve çatışma çözme
becerilerine etkisini ele alan çalışmalar barış eğitimine ilişkin çalışılan
belli başlı konulardır. Ancak alanyazında öğrencilerin barışa ilişkin
algılarını resimler yoluyla belirleyen çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle
çocukların yaptıkları resimlerle dünyayı algılayış biçimlerini yorumladıkları
düşünüldüğünde barışa ilişkin algılarının bu yolla ortaya konulması önemli
görülmüştür.

Araştırmanın
Amacı: Araştırmanın amacı, beşinci sınıf
öğrencilerinin barış değerine ilişkin algılarını çizdikleri resimler
aracılığıyla incelemektir. Bu genel amaç doğrultusunda öğrencilerin barış
algılarını resimlerine ve yazılı görüşlerine nasıl yansıttığı incelenmiştir.

Araştırmanın
Yöntemi: Araştırma nitel araştırma yöntemi
ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma ,desenlerinden olgu bilim
deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 2011-2012 öğretim yılı
bahar döneminde Eskişehir il merkezinde bulunan bir ilköğretim okulunun 5.
sınıfına devam eden 11’i erkek 12’si kız toplam 23 öğrenci oluşturmaktadır.
Araştırmanın verileri farklı veri toplama araçları bir arada kullanılarak
toplanmıştır. Araştırma kapsamında öğrencilere iki açık uçlu sorudan oluşan bir
form verilmiş ve bu formu doldurmaları istenmiştir. Formda yer alan sorular
“Size göre barış ne anlam ifade etmektedir?” ve “Barış …………………… benziyor.
Çünkü……..” biçimindedir. Öğrencilerden kendilerine verilen resim kâğıdına
barışla ilgili duygu ve düşüncelerini ifade eden bir resim çizmeleri
istenmiştir. Öğrenciler resimlerini tamamladıktan sonra resimlerinde dile
getirmek istedikleri duygu ve düşünceleriyle ilgili görüşlerini öğrenmek
amacıyla onlarla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Özetle
araştırmanın verileri öğrenci yazıları, öğrenci resimleri ve
yarı-yapılandırılmış görüşme yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın verileri
tümevarım analizi ile analiz edilmiştir. Araştırmada öncelikle öğrenci
resimleri ve buna ilişkin yapılan görüşmeler kodlanmış ve bu kodlardan ilgili
olanlar bir araya getirilerek temalara ulaşılmıştır. Örneğin resminde farklı
takımları tutan balıkların bir arada maç izlemesi sporda barış teması altına
alınmıştır. Öğrencilerin açık uçlu sorulara verdikleri yanıtlar da benzer biçimde
analiz edilmiştir. Örneğin öğrencilere barışa ilişkin yaptıkları güvercin gibi
benzetmeler simgesel olarak barış teması altında ele alınmıştır. Bu işlemden
sonra verilerin uygun eşleştirilip eşleştirilmediği kontrol edilmiştir. Daha
sonra yapılan bu analizler sonucunda belli temalar altında yer alan resimler ve
yazılı görüşler ilişkilendirilerek yorumlanmıştır. Analiz sürecinde iki
araştırmacı ile birlikte bir de alan uzmanı görev almıştır. Araştırmanın
geçerliliğini sağlamak amacıyla farklı veri toplama araçlarını bir arada
kullanılmıştır. Araştırmanın güvenirliğini sağlamak amacıyla araştırmacılar
analizlerini ayrı ayrı yapmışlardır. Araştırmacılar bireysel olarak temalar
oluşturduktan sonra temalar üzerinde tartışarak görüş birliği ve görüş ayrılığı
olan temaları belirlemişlerdir. Araştırma bulgularının sunumunda öğrencilere
verilen kod isimler kullanılmış; öğrencilerin yazılı ve sözlü görüşlerinden
doğrudan alıntılar yapılmıştır.

Araştırmanın
Bulguları: Araştırmadan elde edilen bulgular
“öğrencilerin resimlerinde barış algısına ilişkin bulgular” ile “öğrencilerin
yazılı görüşlerinde barış algısına ilişkin bulgular” olmak üzere iki başlık
altında sunulmuştur. Öğrencilerin resimleri incelendiğinde sporda barış, ailede
barış, doğada barış, sembollerle barış, kişiler arasında barış ve ülkeler
arasında barış olmak üzere beş temaya ulaşılmıştır. Öğrencilerin yazılı
görüşlerinde barış algısına ilişkin bulgular kavramsal olarak barış ile
simgesel olarak barış olmak üzere iki tema altında sunulmuştur. Kavramsal
olarak barış altında öğrenciler yazılı ifadelerinde barışı kavga etmemek,
savaşmamak, anlaşma, dostluk, evrensel değerlerin gelişmesi (sevgi, saygı,
hoşgörü, yardımlaşma), kardeşlik, dayanışma, mutluluk, huzur, özgürlük ve iyi
geçinme olarak ortaya koymuşlardır. Simgesel olarak barış ise güvercin, kuş,
kelebek, ip, aile, eldiven, arkadaş, kardeş, toprak, dünya, Türkiye ve çocuk
olarak belirtilmiştir.

Araştırmanın
Sonuç ve Önerileri: Araştırmada elde
edilen sonuçlar öğrencilerin kavramsal olarak olumlu barışla ilgili ifadeler
kullandıklarını, ancak resimlerinde ve simgesel ifadelerinde barışı yalnızca
«savaşmamak» ya da «şiddetin azalması» biçiminde ele aldıklarını
göstermektedir. Bu bağlamda öğrencilerde olumlu barış algısının geliştirilmesi,
öğrencilere planlı ve sistemli biçimde barış eğitiminin verilmesi
gerekliliğinden söz edilebilir.

Araştırmada elde edilen
sonuçlar ışığında şu öneriler getirilebilir: Öğrencilerde olumlu barış algısı
geliştirmek için disiplinlerarası etkinlikler düzenlenebilir. Barış eğitimi
kapsamında kazandırılması gereken bilgi, beceri ve değerler öğretim
programlarında daha fazla vurgulanabilir. Öğretmenlere, öğretmen adaylarına ve
ailelere barış eğitimi konusunda bilgilendirici seminerler verilebilir. Öğrencilerin
olumlu barış algısını geliştirmek için uygulamalı araştırmalar yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Barış, barış eğitimi, öğrenci resimleri, olgu bilim, metafor

Perception of Peace in Students’ Drawings

Öz

Problem
Statement: Societies are facing several kinds of problems in
the world today as chaos among the countries, conflicts between different
groups, wars and diseases. It can be claimed that solving these problems is
impossible unless societies care about humanistic cooperation, tolerance and
peace. Individuals
required developing fundamental values as peace, love, respect, tolerance, etc.
to be an active and responsible citizen of a democratic society. Peace
education can be a part of school program to develop positive peace
understanding in students. Students’ perception regarding the world can be seen
in their drawings. Therefore, it is important to reveal students’ perception
about peace through their drawings.

Purpose
of the Study: This study aims to investigate fifth grade
students’ perception of peace through their drawings. In direction of this main
purpose, the answers of the questions have been looked for “How do the students
reflect their perception of peace in their drawings?” and “How do the students
reflect their perception of peace in written opinions?”

Method: Phenomenological
design was used in this study. The participants of the study were a total of 23
students who attended the fifth grade at a primary school in 2011-2012 spring
term in Eskisehir. Data of the study were gathered by students’ drawings,
semi-structured interviews and students’ writings. Inductive analysis was used
in the study.

Findings:
Findings of the
study showed that students emphasized peace in parents, interpersonal peace,
and peace among countries in their drawings. Moreover, they drew peace in sports
and nature, and they reflect peace with symbols to their drawings. Students
conceptually defined peace as avoiding fight and war, agreement and friendship
in their written opinions. Additionally, students compared peace to the dove,
bird, butterfly, rope, family, friends, siblings, earth, world and Turkey in
their written opinions.

Conclusion and Recommendations: The results of this study reveal that
students used some statements in terms of positive peace in their written
opinions as agreement and friendship, developing universal values. However,
they described peace as a negative peace in their drawings. Suggestions were
offered on the basis of the results of the study to develop students’
perception about positive peace. For instance, interdisciplinary activities can
be organized to develop a positive perception of peace for students.
Informative seminars can be organized for teachers, pre-service teachers and
parents about peace education. Moreover, applied research can be designed to
develop a positive perception of peace for students.

Anahtar Kelimeler

Peace, peace education, students’ drawings, phenomenology, metaphor.

Kaynakça

• Asal, U. Y. (2013). 21. yuzyilda surdurulebilir baris icin kuresel stratejiler [Global strategies for sustainable peace in the 21. century]. Istanbul Ticaret Universitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 12(23), 1-14.
• Aslan, C., Karaman Kepenekci, Y., Dogan Guldenoglu, B. N., & Karagul, S. (2016). Analysing the subject of peace in award-winning children’s and adolescent novels in Turkey. Journal of Peace Education, 13(1), 60-78.
• Aypay, A. (2016). Investigating the role of traditional children’s games in teaching ten universal values in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 62, 283-300.
• Bajaj, M., & Chiu, B. (2009). Education for sustainable development as peace education. Peace and Change, 34(4), 441-455.
• Baltork, M. A., Mansoori, S., & Azad, Y. (2015). Content analysis of peace education as one component of global citizenship education in elementary textbooks. International Journal of Educational and Psychological Researches, 1(1), 28.
• Bar-Tal, D. (2002). The elusive nature of peace education. In G. Salomon and B. Nevo (Eds). Peace education the concept, principles, and practices around the world (pp. 27-36). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Bar-Tal, D. ve Rosen, Y. (2009). Peace education in societies involved in intractable conflicts: Direct and indirect models. Review of Educational Research, 79(2), 557-575.
• Bedir, D. (2008). Erken cocukluk doneminde catisma cozme becerisi hakkinda ogretmen goruslerinin incelenmesi ve catisma cozme beceri olcegi’nin gecerlik ve guvenirlik calismasi [The analysis of teacher opinions on the ability to solve conflict in the early childhood and the study of validity and reliability of the conflict solving scale]. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Canakkale On Sekiz Mart Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu, Canakkale.
• Bedir, G. ve Demir, S. (2012). Primary school students’metaphors about the concept of ‘peace’. Educational Research, 3(13), 969-977.
• Belet, S. D. & Turkkan, B. (2007). Ilkogretim ogrencilerinin yazili anlatim ve resimsel ifadelerinde algi ve gozlemlerini ifade etme bicimleri (Avrupa Birligi ornegi) [The elementary school students’ perceptions and observations in their written expressions and drawings (European Union Sample)]. In VI. ulusal sinif ogretmenligi egitimi sempozyumu bildiriler (pp. 270-278). Ankara: Nobel Yayin Dagitim.
• Biaggio, A., De Souza, L., & Martini, R. (2004). Attitudes toward peace, war and violence in five countries. Journal of Peace Education, 1(2), 179-189.
• Brock-Utne, B. (2009). A gender perspective on peace education and the work for peace. International Review of Education, 55(2-3), 205-220.
• De Paul, S. V. (2010). Peace education in elementary teacher education of Tamil Nadu. In CC Carter, R & Kumar (Eds.). Peace philosophy in action (pp.113-147). New York: Palgrave Macmillan.
• Demir, S. (2011). An overview of peace education in Turkey: Definitions, difficulties, and suggestions- a qualitative analysis. Educational Sciences: Theory and Practice, 11(4), 1739-1745.
• Erkman, F. (2012). Baris kulturu [Peace culture]. Baris Kulturu ve Egitimi Calistayi. Istanbul, HTC Ofset.
• Fountain, S. (1999). Peace education in UNICEF. UNICEF Staff Working Papers. New York:
• Harris, I. M. & Morrison, M. L. (2003). Peace education. (2nd ed). North Carolina: McFarland & Company.
• Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (2005). This issue: peace education. Theory into Practice, 44(4), 275-279.
• Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (2006). Peace education for consensual peace: The essential role of conflict resolution 1. Journal of Peace Education, 3(2), 147-174.
• Kenan, S. (2005). 11 Eylul'den sonra baris egitimi ve cokkulturlulugu yeniden ele almak [Reconsidering Peace and Multicultural Education after 9/11]. Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri, 5 (1), 147-180.
• Mardin, N, B. (2012). Baris egitimi. [Peace education]. Barış Kulturu ve Egitimi Calistayi. Istanbul, HTC Ofset.
• MEB (2005). Sosyal bilgiler dersi (4-5. siniflar) ogretim programi [Social studies curriculum (Grade 4-5)]. Talim ve Terbiye Kurulu Baskanlıgı. Retrieved from http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=38
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. Thousand Oaks California: Sage Publications.
• Rosen, Y., & Salomon, G. (2011). Durability of peace education effects in the shadow of conflict. Social Psychology of Education, 14(1), 135-147.
• Sagkal, A. S. (2011). Baris egitimi programinin ilkogretim 6. sinif ogrencilerinin saldirganlik egilimleri, empati duzeyleri ve barisa iliskin gorusleri uzerindeki etkisinin incelenmesi [Investigating the effect of peace education program on the sixth grade elementary students' aggressiveness tendencies, empathy levels, and perceptions related to peace]. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Dokuz Eylul Universitesi Eğitim Bilimleri Enstitusu, İzmir.
• Sagkal, A. S., Turnuklu, A. & Totan, T. (2012). Kisilerarasi baris için empati: Baris egitiminin empati becerilerine etkileri [Empathy for interpersonal peace: Effects of peace education on empathy skills]. Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri, 12(2), 1447-1460.
• Schmidt, L. (2007). Social studies that sticks how to bring content and concept to life. Portsmouth: Heinemann.
• Sezer, A. (2013). Baris ve siddet. [Peace and violence]. In Acun, I., Tarman, B. & Dinç, E. (Ed.). Insan haklari, demokrasi ve vatandaslik egitimi (pp. 108-127). Ankara: Pegem A Yayinlari.
• Shahid, S. A. (2015). India: Pakistan sports as a tool for peace (cricket diplomacy). International Journal of Coaching Science, 9(1), 51-63.
• Shapiro, J. P., Burgoon, J. D., Welker, C.J. & Clough, J. B. (2002). Evaluation of the peacemakers program: School – based violence prevention for students in grades four through eight. Psychology in the Schools, 39(1), 87-100.
• Spears, S. C. (2004). Freedom’s children: fifth graders’ perceptions of the effects of peace education in the form of kingian non-violence. Doctoral Dissertation. Proquest Dissertations and Theses Database. (UMI No. 3135916).
• Tasdemir, A. (2012). Degerlere iliskin Turkiye, Irak ve Suudi Arabistan orneklemindeki Turk ogrencilerin goruslerinin incelenmesi [Examination of Turkish students' opinions related to values in the example of Iraq, Saudi Arabia and Turkey]. Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri, 12 (3), 1707-1736.
• Tapan, C. (2006). Baris egitimi programinin ogrencilerin catisma cozme becerileri uzerindeki etkilerinin incelenmesi [Examination of the peace education programme's effects on the conflict resolution skills of students]. Yayinlanmamis yuksek lisans tezi, Dokuz Eylul Universitesi Egitim Bilimleri Enstitusu, Izmir.
• Topcu Kabasakal, Z., Sagkal, A. S., & Turnuklu, A. (2015). Effects of peace education program on the violence tendencies and social problem solving skills of students. Education and Science, 40(182), 43-62.
• Walker, K., Myers-Bowman, K. S., Myers-Walls, J. A. (2003). Understanding war, visualizing peace: children draw what they know. Art Therapy: Journal of the American Art Therapy Association, 20 (4), 191- 200.
• Yablon, Y. B. (2009). Gender differences in peace education programmes. Gender and Education, 21(6), 689-701.
• Yildirim, A. & Simşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel arastirma yontemleri [Qualitative research methods in social sciences]. Ankara: Seckin Yayincilik.