Ağaçören/Aksaray Bölgesindeki Jeolojik Yapıların Jeofizik (Manyetik) Yorumu

Yıl 2021, Sayı: 28, 1039 - 1043, 30.11.2021

Ezgi Erbek Kıran M. Nuri Dolmaz

https://doi.org/10.31590/ejosat.1012554

Öz

Bu çalışmada Orta Anadolu kristalin kompleksi içerisinde yer alan ve intrüzyonik yapıları içeren Ağaçören bölgesine ait aeromanyetik veriler, ileri potansiyel alan işleme teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Manyetik anomali haritasında anomalinin biçim analizine dayanılarak bölgenin saat yönünde yaklaşık 15o rotasyon yapmış olabileceği görülmektedir. Bölgede yüzeylenmiş olan kayaçların yer altındaki sınırları ve ortalama derinlikleri analitik sinyal (AS) yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. Elde edilen AS haritasında gabro birimlerin yüzey altında çalışma alanının merkezinde yer aldığı ve KB-GD doğrultusunda kollar şeklinde uzandığı görülmüştür. Analitik sinyal yönteminden yararlanılarak bulunan derinlik değerlerinin ise 9 km’ye kadar ulaştığı görülmüştür. Bu durum granitodik intrüzyonik yapının üst kabuğun bu derinliklerine kadar uzanıyor olabileceğini göstermektedir. Ayrıca dönme dikkate alındığında bu değerin yüzeyin altında KD eğimli bir yapının varlığını gösterdiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ağaçören granitoid, Aeromanyetik veri, Analitik sinyal

Geophysical (Magnetic) Interpretation of Geological Structures in the Ağaçören/Aksaray Region

Öz

This study analyzed the aeromagnetic data of the Ağaçören region containing intrusional structures, which is located in the Central Anatolian crystalline complex using advanced potential field processing techniques. Based on the shape analysis of the anomaly on the magnetic anomaly map, it is seen that the region may have rotated approximately 15o clockwise. The subsurface boundaries and average depths of the rocks outcropped in the region were calculated using the analytical signal (AS) method. In the AS map obtained, it was observed that the gabbro units are located in the center of the study area under the surface and extend in the form of branches in the NW-SE direction. It was seen that the depth values found by using the analytical signal method reached up to 9 km. This indicated that the granitoid intrusional structure may extend to these depths of the upper crust. In addition, considering the rotation, this value is thought to indicate the existence of a NE dipping structure below the surface.

Anahtar Kelimeler

Agacoren granitoid, Aeromagnetic data, Analytic signal

Kaynakça

• Şengör, A.M.C., 1984. Cimmeriden orogenic system and tectonics of Eurasia, Geological Society of America, Special Publication 195, pp 82.
• Erkan, Y., 1977. Orta Anadolu Masifinin güney batısında (Kırşehir yöresinde) etkili rejyonal metamorfizma ile amfibol minerallerinin bileşimi arasındaki ilişkiler,” Yerbilimleri 3, 41-4.
• Seymen, Y., 1984. Kırşehir metamorfitlerinin jeolojik evrimi, Ketin Sempozyumu, Türkiye Jeoloji Kurumu Yayını, pp. 133-48.
• Tolluoğlu, A. Ü., 1987. Orta Anadolu masifi Kırs¸ehir metamorfitlerinin (Kırşehir kuzeybatısı) petrografik özellikleri, Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences 11, 344-61, 1987.
• Akıman, O., Erler, A., Göncüoğlu, M. C., Güleç, N., Geven, A., Türeli, T. K., Kadıoğlu, Y. K., 1993. Geochemical characteristics of granitoids along the western margin of the Central Anatolian Crystalline Complex and their tectonic implications, Geological Journal 28, 371-82.
• Bayhan, H., 1993. Ortaköy granitoyidinin (Tuzgölü doğusu) petrografik ve kimyasal-mineralojik Özellikleri, Doğa Türk Yerbilimleri Dergisi 2, 147-60.
• Güleç, N., 1994. Rb–Sr isotope data from the Ağaçören Granitoid (East of Tuz Gölü): geochronological and genetical implications,” Turkish Journal of Earth Sciences 3, 39-43.
• Güleç, N., Toprak, V., Kadıoğlu, Y. K., Barreiro, B., 1996. Anatomy of a gabbro body and its bearing on the origin of mafic enclaves in the Cretaceous Ağaçören granitoid (Central Turkey), Israel Journal of Earth Sciences 45, 169-92,
• Kadıoğlu, Y. K., Ateş, A., Güleç, N., 1998. Structural interpretation of gabbroic rocks in Ağaçören Granitoid, central Turkey: field observations and aeromagnetic data, Geol. Mag. 135 (2), 245-254.
• Kadıoğlu, Y. K., Güleç, N., 1996a. Ağaçören Granitoidinde Yeralan Gabro Kütlesinin Yapısal Konumu: Jeolojik ve Jeofizik (Özdirenç) Verilerin Yorumu, Turkish Journal of Earth Sciences 5, 153-9.
• Kadıoğlu, Y. K., Güleç, N., 1996b. Mafik microgranular enclaves and interaction between felsic and mafic magmas in the Ağaçören Intrusive Suite: evidence from petrographic features and mineral chemistry, International Geology Review 38, 854-67.
• Ketin, İ, 2002. 1:500.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Kayseri Paftası,” M.T.A. Publications, pp 83.
• Bayhan, H., 1986. İç Anadolu granitoyid kuşağındaki Çelebi sokulumunun jeokimyası ve kökensel yorumu, Jeoloji Mühendisliği 29, 27-36.
• Erler, A., Akıman, O., Unan, C., Dalkılıç, F., Dalkılıç, B., Geven, A., Önen, P., 1991. Kaman (Kırşehir) ve Yozgat yörelerinde Kırs¸ehir Masifi magmatik kayaçlarının petrolojisi ve jeokimyası, Doğa – Turkish Journal. Of Engineering and Environmental Sciences 15, 76-100.
• Hutchison, R. D., Lucarelli, L. B., Hartman, R. R., 1962. Turkiye’nin muntehap sahalarinda maden kaynaklarinin kiymetlendirilmesi hakkinda havadan istiksaf programi, Publication of the Mineral Research and Exploration Company of Turkey, Field-III, no. 110.
• MTA, 2002. 1/500000 digital geological maps database of Mineral Research and Exploration General Directorate, Ankara, Turkey.
• Şengör, A.M.C., Gorur, N., Saroglu, F., 1985. Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study: in Biddle,”, K.T. and Christie-Blick, N., edts, Strike-slip Deformation, Basin Formation, and Sedimentation, Special Publications, SEPM Society for Sedimentary Geology, Tulsa, 37, 227-264.
• Okay, A.I., 1986. High pressure/low temperature metamorphic rocks of Turkey, Geol. Soc. Amer. Mem., 164, 333-348.
• Pasquare, G., Poli, S., Vezzoli, L., Zanchi, A., 1988. Continental arc volcanism and tectonic setting in Central Anatolia, Turkey, Tectonophysics, 146, 217-230.
• Dhont, D., Chorowicz, J., Yurur, T., Froger, J. L., Kose, O., Gundogdu, N., 1998. Emplacement of volcanic vents and geodynamics of Central Anatolia, Turkey, J. Volcan. Geother. Res., 85, 33-55.
• Whitney, D.L., Dilek, Y., 1998. Metamorphism during alpine crustal thickening and extension in central Anatolia, Turkey: The Nigde metamorphic core complex, Journal of Petrology 39 (7), 1385-1403. Soc. Econ. Paleont. Min. Spec. Pub., 37, 227-264.
• Lefebvre, C., Peters, K., Wehrens, P., Brouwer, F.M., Van Roermund, H.L.M., 2015.Thermal and extensional exhumation history of a high-temperature crystalline complex (Hırkadag Massif, Central Anatolia), Lithos 238, 156-173.
• Van Hinsbergen, D.J.J., Maffione, M., Plunder, A., Kaymakcı, N., Ganerød, M., Hendriks, B.W.H., Corfu, F., Gurer, D., Gelder, G.I.N.O., Peters, K., Mcphee, P., Brouwer, F., Advokaat, E., Vissers, R., 2016. Tectonic evolution and paleogeography of the Kırşehir Block and the Central Anatolian Ophiolites, Turkey, Tectonics, 35(4), 983-101.
• Spector, A., Grant, F.S., 1970. Statistical models for interpreting aeromagnetic data, Geophysics, 35, 293-302.
• Roest, W. R., Verhoef, J., Pilkington, M., 1992. Magnetic interpretation using the 3-D analytic signal, Geophysics, 5. 116-125.
• Reid, A. B., Allsop, J. M., Granser, H., Millett A. J., Somerton I. W., 1990. Magnetic interpretation in three dimensions using Euler Deconvolution, Geophysics, 55. 80-90.