Kafes Sistemli Yumurta Tavuğu Kümesinde Aydınlatma Yeterliliğinin Standartlara göre Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi: Bursa Örneği

Yıl 2021, Sayı: 31, 475 - 480, 31.12.2021

Büşra Yaylı , İlker Kılıç

https://doi.org/10.31590/ejosat.1008508

Cited By: 1

Öz

Türkiye’de kümes hayvancılığı üretimi önemli bir hayvancılık koludur. Hayvan yetiştiriciliğinde hayvanların genetik kapasitesi %30 oranında etkili iken, çevresel etmenler %70 oranında etkilidir. Tavuklar bulundukları çevre koşullarına karşı hassas hayvanlardır. Bundan dolayı diğer türlere göre ışık, nem, sıcaklık vb. gibi koşullardan daha çabuk etkilenmektedirler. Kümes içerisinde yeterli düzeyde yapılan aydınlatma, tavukların fizyolojik fonksiyonlarını düzenler, yumurta kalitesini arttırır ve davranışlarını olumlu yönde etkilemektedir. Yeterli aydınlatmanın olmaması durumunda tavuklarda huzursuzluk ve verim düşüklüğüne neden olmaktadır. Ayrıca kümeste çalışanlar için de aydınlık düzeyinin kaza riski oluşturmayacak şekilde yeterli görsel yeterliliğinin sağlanması gerekmektedir. Yapılan çalışmada Bursa bölgesinde faaliyet gösteren bir yumurta tavuğu işletmesinin aydınlatma düzeyinin belirlenmesi ve standartlara göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İncelenen işletmede, hem doğal aydınlatma hem de yapay aydınlatma yapılmaktadır. Doğal aydınlatma sisteminde kullanılan pencerelerin ve kapıların boyutları ölçülüp kümes taban alanına oranlanmıştır. Kümeste kullanılan yapay aydınlatma sisteminin ışık şiddeti hesabı ışık akısı yöntemiyle yapılmıştır. Bulgulara göre doğal aydınlatma yeterlidir fakat günün karanlık saatlerinde rutin işlerin gerçekleştirilebilmesi için yapay aydınlatmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Kümeste kafes katlarına göre aydınlık şiddetleri I. katta (alt) 21,7 lx, II. katta 23,1 lx ve III. katta (üst) 23,1 lx’dür. Kümeste mevcut aydınlatma gücü 2.4 W/m2’dir ve gün boyunca 16 saat aydınlatma yapılmaktadır. Literatüre göre kıyaslandığında kümesteki aydınlatma yeterli düzeydedir.

Anahtar Kelimeler

Aydınlatma, Kümes, Hayvan refahı, Enerji tüketimi, İş güvenliği

Determination and Evaluation of Lighting Sufficiency in Cages Systems Laying Hens According to Standarts: Bursa Example

Öz

Poultry production is an important livestock animal in Turkey. In livestock production, the genetic capacity of animals is 30% effective and environmental factors are 70% effective. Chickens are sensitive animals to environmental conditions. Therefore, compared to other livestock species, light, humidity, temperature, etc. are more susceptible to such conditions. Sufficient lighting in the laying hens regulates the physiological functions of chickens, increases egg quality and affects their behavior positively. Otherwise, it causes discomfort and low productivity in laying hen. Moreover, it is necessary to ensure sufficient visual adequacy of the illuminance level that will not create an accident risk for the workers in the henhouse. This study aimed to determine the lighting level of a laying hen house operating and evaluate it according to the standards in the Bursa region. In the monitored farm study, both natural and artificial lighting are provided. The windows and doors dimensions used in the natural lighting system were measured and proportioned to the hen floor area. The light intensity calculation of the artificial lighting system used in the henhouse was made by the light flux method. According to the findings, natural lighting is sufficient, but artificial lighting is needed to carry out routine works during the dark hours of the day. In the henhouse, the luminous intensities of cage floors have 21.7 lx on the first floor (bottom), the second floor is 23.1 lx, and the third floor (top) is 23.1 lx. The current lighting power in the henhouse is 2.4 W/m2 and lighting is provided for 16 hours throughout the day. When compared to the literature, the lighting in the house is sufficient.

Anahtar Kelimeler

Lighting, Poultry, Animal welfare, Energy consumption, Occupational safety

Kaynakça

• ASABE, (2005). American Society of Agricultural and Biological Engineers, Lighting Systems for Agricultural Facilities.
• Çiftlik Hayvanlarının Refahına İlişkin Genel Hükümler Hakkında Yönetmelik, (2014). İkinci Bölüm, İşletmeler ve işletme içi düzenlenmeler. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/11/20141122-6.htm (Erişim Tarihi:24.09.2021).
• Demirhan, S. A., Çelen, B., Çelen, M. F., & Şahinler, N. (2016). Hayvancılıkta İş Sağlığı ve Güvenliği. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5, 303-314. http://dx.doi.org/10.17100/nevbiltek.211015
• Ekmekyapar, T., (1993). Hayvan Barınaklarında Çevre Koşullarının Düzenlenmesi, Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 306, Erzurum.
• Etches, R. J. (1994). Estímulo luminoso na reprodução In: Pinheiro, M.R. Fisiologia da Reprodução de Aves pp. 59-75.
• Barros J. D. S. G., Barros, T. A. D. S., Sartor, K., Raimundo, J. A., & Rossi, L. A. (2020). The effect of linear lighting systems on the productive performance and egg quality of laying hens. Poultry science, 99(3), 1369-1378. http://dx.doi.org/10.1016/j.psj.2019.11.007
• Harmon, J. D. & Petersen, D. (2011). "Farm Energy: Indoor lighting for livestock, poultry, and farm shop facilities" Agriculture and Environment Extension Publications. 32. https://lib.dr.iastate.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1024&context=extension_ag_pubs (Erişim tarihi: 24.09.2021)
• İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik, (2013). Ek-1: işyeri bina ve eklentilerinde uygulanacak asgari sağlık ve güvenlik şartları, Aydınlatma. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130717-2.htm (Erişim Tarihi: 24.09.2021).
• Kocaman, İ. (2010). Karaman ili merkez ilçedeki yumurta tavuğu kümeslerinin yapısal özelliklerinin belirlenmesi ve geliştirilebilme olanaklarının araştırılması. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2), 179-186.
• Kristensen, H.H., Aerts, J.M., Leroy, T., Wathes, C.M. & Berckmans, D. (2006). Modelling the dynamic activity of broiler chickens in response to step-wise changes in light intensity. Applied Animal Behaviour Science, 101(1-2): 125–143. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2006.01.007
• Olgun, M. (2016). Tarımsal Yapılar. Ankara Üniversitesi Yayınları, Yayın No:1577, Üçüncü Baskı. Ankara.
• Pereira, P. A., Yanagi Junior, T., Silva, J. P. D., Lima, R. R. D., Campos, A. T., & Abreu, L. H. (2012). Technical evaluation of artificial lighting systems for broiler houses. Engenharia Agrícola, 32, 1011-1024. https://doi.org/10.1590/S0100-69162012000600002
• Şenköylü, N., (2001). Modern Tavuk Üretimi. Trakya Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:47, Ders Notu No: 40, Tekirdağ. 358 s.
• TS EN 12454-1, (2013). Türk Standartları Enstitüsü, Işık ve Aydınlatma - Çalışma Yerlerinin Aydınlatılması - Bölüm 1: Kapalı Çalışma Alanları.
• TS EN 12464-2, 2014. Türk Standartları Enstitüsü, Işık ve aydınlatma - İş yerlerinin aydınlatılması - Bölüm 2: Bina dışı iş yerleri.
• Turco, J. E., Ferreira, L. F. & Furlan, R. L. (2002). Consumo e custo de energia elétrica em equipamentos utilizados em galpão de frangos de corte. Revista Brasileira de Engenharia Agrícola e Ambiental, 6, 519-522. https://doi.org/10.1590/S1415-43662002000300023
• Verza, S. P., Peixoto, E. C. T. M., Tamehiro, C. Y., Hasegawa, M. M., Porto, P. P., & da Silva, M. A. A. (2017). LED in production systems of laying hens: An alternative to increase sustainability. African Journal of Agricultural Research, 12(16), 1379-1384. https://doi.org/10.5897/AJAR2016.11946
• Yılmaz, S. & Sungur, C. (2020). Kamu Binalarında Mevcut Aydınlatma Elemanlarının LED Aydınlatma Elemanlarına Dönüştürülmesi ile Elde Edilecek Elektrik Enerjisi Tasarrufunun Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (Özel Sayı), 214-218. https://doi.org/10.31590/ejosat.804281
• Yumurtacı Tavukların Korunması İle İlgili Asgari Standartlara İlişkin Yönetmelik, (2014). Üçüncü Bölüm, Aydınlatma. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/11/20141122-7.htm (Erişim Tarihi: 24.09.2021).