Sınıf Öğretmeni Adaylarının Rutin Olmayan Problemlerdeki Problemi Anlama Durumları

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 97 - 118, 17.11.2017

Sevil Büyükalan Filiz , Sinem Abay

Öz

Problem, bir kişinin
istenilen hedefe ulaşmak amacıyla topladığı mevcut güçlerin karşısına çıkan
engeldir. Problemin anlaşılması; problemin ifade edilmesi, problemde nelerin
verildiği ve istendiğinin saptanması; problemin çözümüne dair şekil çizilmesi,
problem çözümü için bir plan yapılması süreçlerini kapsar. Problemler, rutin ve
rutin olmayan problem türlerine ayrılır. Rutin olmayan problemler işlem
becerilerinin ötesinde, verileri organize etme, sınıflandırma, ilişkileri görme
gibi becerilere sahip olmayı ve birtakım aktiviteleri arka arkaya yapmayı
gerektirir. Öğretmen adaylarının problemi anlama durumlarını belirlemeyi
amaçlayan bu çalışmada Tokat ilindeki bir devlet üniversitesinin sınıf eğitimi
anabilim dalında öğrenim gören ve Temel Matematik I, Temel Matematik II
derslerinden dönem sonunda en yüksek, orta düzey, en düşük başarı ortalamasına
sahip 6 öğretmen adayına görüşme ve gözlem yöntemleri kullanılarak farklı
oturumlarla gerçekleşen rutin olmayan 3 adet problem çözdürülmüştür. Veriler
betimsel analiz yolu ile betimlenmiş ve oluşturulan temalar çerçevesinde
yorumlanmıştır. Oluşturulan temalar; problemin ifade edilmesi, verilenlerin ve
istenenlerin belirlenmesi, şekil veya diyagram çizme, plan yapma aşamalarını
içermektedir. Temaların oluşturulurken, öğretmen adayından her temaya ait gerçekleştirilmesi
beklenen kritik özellikler belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre,
matematik dersindeki akademik başarısı en yüksek ve en düşük olan öğretmen
adaylarının problemi anlama sürecinde beklenen davranışları gösterme
oranlarının diğerlerine göre yüksek olduğu ve bu adayların problem çözümlerinde
daha başarılı olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca problemi anlamak için; problemi,
verilenleri, istenenleri ve problem koşulunu ifade edebilen, probleme ilişkin
bir şekil veya diyagram çizebilen ve problemin çözümüne ilişkin bir plan
oluşturabilen öğretmen adaylarının soruları doğru olarak çözdüğü
görülmüştür.  Bu durumda problemi doğru
sonuca ulaştırma konusunda matematiksel başarının yanı sıra problemi anlamak
için yapılması gerekenlerin de son derece önemli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Problem Çözme, Problemi Anlama, Rutin Olmayan Problemler

Problem Understandıng Cases Of Primary Teachers At Non-Routıne Problems

Öz

A problem
is an obstacle against the existing forces that a person has gathered in order
to reach the desired goal. Understanding
the problem consists of processes such as expression of the problem,
determination of what the problem is given and what is wanted; drawing the
shape of the solution of the problem, making a plan for solving the problem.
Problems are divided into types of routine and non-routine problems. Beyond
transactional skills, non-routine problems require the ability to organize,
classify data, see relations, and perform a number of activities one after
another. In this study which aims to determine problem understanding of teacher
candidates, 6 teachers, who are being educated in the deparment of class
education of a state university in Tokat province and got the highest,
intermediate, and lowest achievement averages of Basic Mathematics I, Basic
Mathematics II at the end of the semester, were asked to solve 3 non-routine
problems by using observation methods in different sessions. The data are
described through descriptive analysis and interpreted within the framework of
the themes that were created. Created themes include that; the expression of
the problem, the determination of the given and requested, the drawing of the
figure or diagram, the planning stages. While the themes were being created,
the critical features expected from the teacher candidate for each theme were
determined. According to the findings, it turned out that in the problem
understanding process the rate of expected behaviors of teacher candidates, who
have the highest and lowest academic success in mathematic lesson, is higher
than the others these candidates are more successful in problem solving. Also
to understand the problem; it has been seen that prospective teachers who can
draw a problem-related shape or diagram and draw a problem-solving plan that
can express the problem, the given, the desired and the problem condition, have
correctly solved the questions. In this case, it can be said that what needs to
be done to understand the problem is also extremely important besides the
mathematical success of delivering the problem to the right conclusion.

Anahtar Kelimeler

Problem Solving, Understanding The Problem, Non-Routine Problems

Kaynakça

• Akar, M. (2009). Sesli ve sessiz okumanın anlamaya etkisi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Akın, Y. ve Cancan M. (2007). Matematik öğretiminde problem çözümüne yönelik öğrenci görüşleri analizi, Atatürk Üniversitesi E Dergi, 16, 374-390.
• Altun, M. ve Arslan, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin problem çözme stratejilerini öğrenmeleri üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-21.
• Altun, M. (1995). İlkokul 3., 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin problem çözme davranışları üzerine bir çalışma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Altun, M., Memnun, D.S. ve Yazgan, Y. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının rutin olmayan matematiksel problemleri çözme becerileri ve bu konudaki düşünceleri. İlköğretim Online, 6(1), 127-143.
• Arsal, Z. (2009). Problem çözme stratejilerinin problem çözme başarısını yordama gücü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 103-113.
• Artut, P.D. ve Tarım, K. (2009). Öğretmen adaylarının rutin olmayan sözel problemleri çözme süreçlerinin incelenmesi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 53-70.
• Avcu, S. (2012). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem çözmede kullandıkları stratejilerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Aydin Güç F. ve Özmen Z.M. (2012). 8. sınıf öğrencilerinin sözel problemlerde verilenler ile istenilenler arasındaki ilişkiyi belirleyebilme becerileri. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (27-30 Haziran), Niğde, Türkiye.
• Aydoğdu, M. ve Ayaz, M.F. (2008). Matematikte öğrencilere problem çözme yeteneğinin kazandırılması. E-Journal Of New World Sciences Academy, 3(4), 588-596.
• Berkant, H.G. ve Eren, İ. (2013). İlköğretim matematik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. The Journal Of Academic Social Science Studie, 6(3), 1021-1041.
• Bingölbali, E. ve Özmantar, M.F. (2009). Matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cankoy, O. ve Darbaz, S. (2010). Problem kurma temelli problem çözme öğretiminin problemi anlama başarısına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 11-24.
• Çelik, C.E. (2006). Sesli ve sessiz okuma ile içten okumanın karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 18-30.
• Deringöl, Y. (2006). İlköğretimde matematik problemi çözmeyi öğretmede yeni yaklaşımlar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Durmaz, B. ve Altun, M. (2014). Ortaokul öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanma düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 73-94.
• Elkin, N. ve Karadağlı, F. (2015). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerilerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 11-18.
• Erden, M. (1984). İlkokul 1. devresine devam eden öğrencilerin dört işleme dayalı problemleri çözerken gösterdikleri davranışlar. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ersoy, E. ve Güner, P. (2014). Matematik öğretimi ve matematiksel düşünme. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 102-112.
• Erümit, A. K. (2014). Polya’nın problem çözme adımlarına göre hazırlanmış yapay zeka tabanlı öğretim ortamının öğrencilerin problem çözme süreçlerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Gök, B. ve Erdoğan, A. (2017). Sınıf ortamında rutin olmayan matematik problemi çözme: Didaktik durumlar teorisine dayalı bir uygulama örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 140-181.
• Gökkurt, B., Örnek, T., Hayat, F. ve Soylu, Y. (2015). Öğrencilerin problem çözme ve problem kurma becerilerinin değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 751-774.
• Gökkurt, B. ve Soylu, Y. (2013). Öğrencilerin problem çözme sürecinde anlam bilgisini kullanma düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 469-488.
• Gül, H. ve Hangül, T. (2015). Ortaokul öğrencilerinin problem çözme stratejileri üzerine bir çalışma. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(1), 95-112.
• Karakoca, A. (2011). Altıncı sınıf öğrencilerinin problem çözmede matematiksel düşünmeyi kullanma durumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Karataş, İ. ve Güven. B. (2003). Problem çözme davranışlarının değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler: Klinik mülakatın potansiyeli. İlköğretim-Online, 2 (2), 2-9.
• Kocaoğlu, T. ve Yenilmez, K. (2010). Beşinci sınıf öğrencilerinin kesir problemlerinde yaptıkları hatalar ve kavram yanılgıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 71-85.
• Küpcü, A. R. (2012). Etkinlik temelli öğretim yaklaşımının ortaokul öğrencilerinin orantısal problemleri çözme başarısına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3), 175-206.
• Özsoy, G. (2005). Problem çözme becerisi ile matematik başarısı arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 179-190.
• Peletier- Leculee. İ. ve Sayac, N. (2004). Questionner l’énoncé pour résoudre le probleme. Grand N, 74, 53-65. Polya, G. (1997). Nasıl çözmeli ? (Çev. Feryal Halatçı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Sidekli, S., Gökbulut,Y. ve Sayar, N. (2013). Dört işlem becerisi nasıl geliştirilir. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 31-41.
• Tertemiz, N., Çelik, Ö. ve Doğan, S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stillerine göre kullandıkları problem çözme stratejileri. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 9-23.
• Türnüklü, E.B. ve Yeşildere, S. (2005). Problem, problem çözme ve eleştirel düşünme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 107-123.
• Ulu, M. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin rutin olmayan problemlerde yaptıkları hataların belirlenmesi ve giderilmesine yönelik bir uygulama. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ulu, M., Tertemiz, N. ve Peker, M. (2016). Okuduğunu anlama ve problem çözme stratejileri eğitiminin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin rutin olmayan problem çözme başarısına etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 303-340.
• Van De Walle, J.A., Karp, K.S.ve Bay-Williams, J.W. (2014). İlkokul ve ortaokul matematiği gelişimsel yaklaşımla öğretim (7. baskı). (Çev. S. Durmuş). Ankara: Nobel Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2008). Türkçede okuduğunu anlama becerilerini geliştirme yolları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 132-139.
• Yin, R.K. (1984). Case study research design and methods (Second Edition). Sage Publications: London.