Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimlerinde Argümantasyon Temelli Öğretim Süreci: Öğrenciler ve Öğretmenden Yansımalar

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 169 - 192, 31.08.2024

Birsen Berfu Akaydın , Yücel Kabapınar , Filiz Kabapınar

Öz

Argümantasyon temelli öğretimle dersin işlenmesi, öğrencilerin sorgulayıp tartışabilmesi, yeni fikirler üretebilmesi ve farklı düşüncelere saygıyla yaklaşabilmesi son derece önemlidir. Argümantasyon temelli öğretimle ilgili çalışmaların özellikle fen bilimleri alanında daha yoğunken, sosyal bilimlerde daha az olması, farklı felsefi düşüncelere sahip iki farklı derste uygulanabilecek etkinliklerin hazırlanabilmesi büyük bir öneme sahiptir. Çalışmanın amacı ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin ve sınıf öğretmeninin Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri derslerinde uygulanan argümantasyon temelli öğretime ilişkin düşüncelerini tespit etmektir. Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri dersinde argümantasyon temelli öğretim süreci nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu argümantasyon temelli öğretime katılan 9 öğrenci ve öğretimi gerçekleştiren sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Çalışmadaki veri toplama aracı olarak Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri dersine ait yarı yapılandırılmış öğrenci ve öğretmen görüşme formu, öğrenci günlüğü ve öğretmen günlüğü kullanılmıştır. Öğrenci görüşlerinden elde edilen veriler görüşmelerden ve öğrenci günlüklerinden alıntılarla desteklenmiştir. Öğrenciler argümantasyon temelli öğretim ile işlenen derslerin eğlenceli olduğunu, eğlendikleri için böyle bir eğitimi beğendiklerini, arkadaşlarının tartışmaya katılmadığı için zorlandıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca öğrenciler derslerin sıkıcılıktan kurtulduğunu, konuyu farklı açılardan düşündüklerini ve yanlış bildiklerinin doğrusunu öğrendiklerin ifade etmişlerdir. Ayrıca Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri derslerinde argümantasyon temelli öğretim sürecine ilişkin sınıf öğretmeni “öğrencilerde meydana gelen değişimler”, “öğretmende meydana gelen değişimler”, “uygulama sürecinde karşılaşılan zorluklar” kategorilerinde sürece ilişkin görüşünü ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Argümantasyon temelli öğretim, Sosyal Bilgiler, Fen Bilimleri, İlkokul öğrencisi, Sınıf öğretmeni

The Argumentation-Based Teaching Process in Social Studies and Science: Reflections from Students and the Teacher

Öz

The implementation of argumentation-based teaching is crucial for enabling students to question and debate, generate new ideas, and approach different viewpoints with respect. While studies on argumentation-based teaching are especially intensive in the field of science, they are less so in the social sciences. Therefore, it is of great importance to prepare activities that can be applied in both types of courses, which have different philosophical perspectives. The aim of the study is to determine the opinions of fourth grade primary school students and their primary school teacher about the argumentation-based teaching applied in Social Studies and Science courses. The argumentation-based teaching process in Social Studies and Science courses was carried out using phenomenology, one of the qualitative research methods. The study group consisted of 9 students who participated in argumentation-based teaching and the primary school teacher who implemented the teaching. Semi-structured student and teacher interview form related to Social Studies and Science courses, student and teacher diary were used as data collection tools in the study. The data obtained from student views were supported by quotations from the interviews and student diaries. Students reported that courses conducted with argumentation-based teaching were enjoyable, that they liked the training because it was fun, and that they struggled when their classmates did not participate in discussions. They also mentioned that the courses were freed from boredom, that they considered the topic from different perspectives, and that they learned the correct information after realizing their mistakes. Additionally, regarding the argumentation-based teaching process in Social Studies and Science courses, the primary school teacher provided their views on the categories of 'changes in students,' 'changes in the teacher,' and 'challenges encountered during the implementation process.

Anahtar Kelimeler

Argumentation-based teaching, Social Studies, Science, Primary school student, Primary school teacher

Kaynakça

• Akaydın, B. B., & Kabapınar, Y. (2021). Sosyal bilgiler dersinde argümantasyon ve örnek olay kullanımı. Yücel Kabapınar (Ed.), Kuramdan uygulamaya örnek olay yaşamı sınıfa taşımak içinde (s. 407-426). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cavagnetto, A. R. (2010). Argument to foster scientific literacy: A review of argument interventions in K-12 science contexts. Review of Educational Research, 80(3), 336-371. https://doi.org/10.3102/0034654310376953
• Chen, C. H., & She, H. C. (2012). The impact of recurrent on-line synchronous scientific argumentation on students' argumentation and conceptual change. Educational Technology & Society, 15(1), 197–210.
• Chen, Y. C., Hand, B., & Park, S. (2016). Examining elementary students’ development of oral and written argumentation practices through argument-based inquiry. Science & Education, 25, 277-320. https://doi.org/10.1007/s11191-016-9811-0
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. baskıdan çeviri gözden geçirilmiş 6. baskı). (Çeviri Editörleri: Selçuk Beşir Demir, Mesut Bütün). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çelik, G. (2013). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin gazlar konusundaki kavram yanılgılarına tahmin-gözlem-açıklama tekniğinin etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Çetin, G. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarının ve fen öğrenme becerilerinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Demir, F. B., & Oğuz Haçat, S. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının hak ve sorumluluk konusundaki sözlü argümantasyon durumlarının incelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırma¬lar Dergisi, 3(1), 68-82.
• Ecevit, T., & Şimşek, P. Ö. (2017). Öğretmenlerin fen kavram öğretimleri, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmalarının değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 129-150. https://doi.org/10.17051/io.2017.47449
• Erduran, S., & Jiménez-Aleixandre, M. P. (2007). Argumentation in science education: Perspectives from classroom-based research. Springer.
• Ersoy, F. (2019). Fenomoloji. Ahmet Saban ve Ali Ersoy (Ed.). Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (s.81-138). Ankara: Anı yayıncılık.
• Felton, M., & Kuhn, D. (2001). The development of argumentive discourse skill. Discourse Proces¬ses, 32(2-3), 135-153. https://doi.org/10.1080/0163853X.2001.9651595
• Freeley, A. J., & Steinberg, D. L. (2005). Argumentation and debate, critical thinking for reasoned decision making. (12th edition). Boston: Wadsworth Cengage Learning.
• Gillies, R. M., & Khan, A. (2009). Promoting reasoned argumentation, problem-solving and learning during small-group work. Cambridge Journal of Education, 39(1), 7-27. https://doi.org/10.1080/03057640802701945
• Gökulu, A. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının “ısı, sıcaklık, hal değişimi” kavramlarını anlama seviyelerine ilişkin bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 300-314. https://doi.org/10.17860/efd.56083
• Güneş, T., Dilek, N. Ş., Demir, E. S., Hoplan, M., & Çelikoğlu, M. (2010). Öğretmenlerin kavram öğretimi, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmaları üzerine nitel bir araştırma. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11(13), 937-944.
• Hiğde, E., & Aktamış, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının argümantasyon temelli fen derslerinin incelenmesi: Durum çalışması. İlköğretim Online, 16(1), 89-113. https://doi.org/10.17051/io.2017.79802
• Hohenshell, M. L. & Hand, B. (2006). Writing-to-learn strategies in secondary school cell biology: A mixed method study. International Journal of Science Education, 8(2), 261-289. https://doi.org/10.1080/09500690500336965
• Jiménez-Aleixandre, M. P., & Puig, B. (2011). Argumentation, evidence evaluation and critical thinking. Second International Handbook of Science Education (p. 1001–1015). Dordrecht: Springer.
• Kabataş Memiş, E. (2014). İlköğretim öğrencilerinin argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımı uygulamalarına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 401-418.
• Kaptan, F., & Korkmaz, H. (2001). Hizmet öncesi sınıf öğretmenlerinin fen eğitiminde ısı ve sıcaklıkla ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 59-65.
• Karslı, F., & Ayas, A. (2013). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının kimya konularında sahip oldukları alternatif kavramlar. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(2), 284-313.
• Kırtak Ad, V.N., & Kocakülah, M.S. (2013). Fizik ve Fen Bilgisi öğretmen adayları farkı fark edebiliyor mu? Kütle ve ağırlık merkezi kavramları örneği. Journal of Turkish Science Education, 10(4), 56-74.
• Knight, A. M., & McNeill, K. L. (2015). Comparing students’ individual written and collaborative oral socioscientific arguments. International Journal of Environmental & Science Education, 10(5), 623-647. DOI: 10.12973/ijese.2015.258a
• MEB. (2018a). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara.
• MEB. (2018b). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara.
• Mercer, N. (2009). Developing argumentation: Lessons learned in the primary school. In N. M. Mirza & A.-N.
• Perret-Clermont (Eds.), Argumentation and education: Theoretical foundations and practices (p. 177–194). Boston: Springer.
• Nussbaum, E. M. (2002). Scaffolding argumentation in the social studies classroom, The Social Studies, 93(2), 79-83. https://doi.org/10.1080/00377990209599887
• Nussbaum, E. M. (2011). Argumentation, dialogue theory, and probability modeling: Alternative frameworks for argumentation research in education. Educational Psychologist, 46(2), 84-106. https://doi.org/10.1080/00461520.2011.558816
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çeviri Editörleri: Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Rottenberg, A. T., & Winchell, D. H. (2012). Elements of argument: A text and reader. NY: Bedford/St. Martin’s.
• Sadler, T. D. (2006). Promoting discourse and argumentation in science teacher education. Journal of Science Teacher Education, 17, 323–346.
• Siegel, M. A. (1999). Teaching science for public understanding: Developing decision-making abilities. (Doctor of Philosophy). University of California Science and Mathematics Education, Berkeley.
• Soğukpınar, R., & Gündoğdu, K. (2020). Fen bilimleri dersi ve laboratuvar uygulamalarına yönelik öğrenci ve öğretmen görüşleri: bir durum çalışması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 275-294.
• Torun, F. (2015). Sosyal bilgiler dersinde argümantasyon temelli öğretim ve karar verme becerisi arasındaki ilişki düzeyi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Torun, F., & Şahin, S. (2016). Argümantasyon temelli Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin argüman düzeylerinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 41(186), 233-251. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2016.6322
• Toulmin, S. E. (2003). The uses of argument. Cambridge: Cambridge University Press. Uluçınar, Ş., Doğan, A., & Kaya, O. N. (2008). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi ve laboratuvar uygulamalarına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 485-494.
• Ural, E., & Başaran Uğur, A. R. (2021). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ısı-sıcaklık ve maddenin halleri konularına ilişkin kavram yanılgıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(40), 2221-2257.
• Uyanık, G., & Serin, M. K. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının bazı temel fen konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 510-538.
• van Eemeren, F. H., & Grootendorst, R. (2004). A systematic theory of argumentation: The pragma-dialetical approach. Cambridge: Cambridge University Press.
• van Eemeren, F. H., Grootendorst, R., & Henkemans, F. S. (1996). Fundamentals of argumentation theory: A handbook of historical backgrounds and contemporary developments. Mahwah, NJ: Erlbaum.
• van Manen, M. (2014). Phenomenology of practice: Meaning-giving methods in phenomenological research and writing. Walnut Creek: Left Coast Press.
• Yazıcıoğlu, A., & Alkan, V. (2019). Sosyal Bilgiler dersinin Toulmin tartışma modeline dayalı öğ¬retimi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(2), 352-395. https://doi.org/10.18039/ajesi.577239
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Genişletilmiş 9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz Özcan, N., & Tabak, S. (2019). The effect of argumentation-based social studies teaching on academic achievement, attitude and critical thinking tendencies of students. International Electronic Journal of Elementary Education, 12(2), 213-222. DOI: 10.26822/iejee.2019257669
• Zohar, A., & Nemet, F. (2002). Fostering students' knowledge and argumentation skills through dilemmas in human genetics. Journal of Research in Science Teaching, 39(1), 35-62. https://doi.org/10.1002/tea.10008