Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Kimya Kavramına İlişkinin Metaforik Algıları

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 7 - 27, 31.07.2017

Burcu Anılan

Öz

Kimya kavramının, bu kavramı öğretecek öğretmen adayları tarafından nasıl algılandığı ve kimya kavramına yükledikleri anlamların bilinmesi önemlidir. Fen bilimleri öğretmen adaylarının kimya kavramına ilişkin metaforik algılarını ortaya çıkarmayı amaçlayan bu araştırmada temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma Orta Anadolu’da bulunan bir Eğitim Fakültesinin Fen Bilgisi Eğitimi Programında öğrenim gören 177 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler “Kimya ......... gibidir, çünkü .......” cümlesini içeren açık uçlu bir anket formuyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu araştırmada veriler, içerik analizi aşamaları dikkate alınarak kodlama ve ayıklama, kategori geliştirme, geçerlik ve güvenirlik, verilerin yorumlanması başlıkları altında analiz edilmiştir. Fen bilimleri öğretmen adaylarının kimya kavramına ilişkin ürettiği 98 metaforun ortak özellikleri ve kullanım gerekçelerine dayalı olarak oluşturulan gruplama sonucunda metaforlar 21 farklı kategoride toplanmıştır. Fen bilimleri öğretmen adaylarının ürettikleri metaforlar arasında en fazla kullanılanların Hayat, Su, Yaşam, Bilmece-bulmaca, İhtiyaç, Aşk olduğu görülmektedir. Öğrencilerin kimya kavramına yükledikleri anlamların genel olarak olumlu ve çok çeşitli olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metafor, kimya, fen bilimleri öğretmen adaylarının

Kaynakça

• Abraham, M.R., Grzybowski, E.B., Renner, J. W., & Marek, E.A. (1992). Understanding and misunderstandings of eight graders of five chemistry concepts found in textbooks. Journal of Research in Science Teaching, 29 (2), 105-120.
• Abraham, M.R., Williamson, V.M., & Westbrook, S.L. (1994) A croos-age study of theunderstanding of five chemistry concepts. Journal of Research in Science Teaching, 31(2), 147-165.
• Altheide, D.L., & Johnson, J.M. (2011). Reflections on interpretive adequacy in qualitative research. In N. K. Denzin, & Y. S. Lincoln (Eds.), The SAGE handbook of qualitative research (pp. 581-594). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Ayas, A., Çepni, S., Johnson, D. ve Turgut, M.F. (1997). Kimya öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası, Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Bayram, H., Sökmen, N. ve Salan, Ü., (1997, 23-24 Ekim). Sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin temel fen kavramlarını anlama düzeyi. 3. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu içinde (ss. 312-321). Çukurova Üniversitesi, Adana,.
• Berkant, H. G. (2007). Dokuzuncu sınıf biyoloji dersinde yapıcı öğrenme temelli hazırlanan anlamlı nedensel düşünmeye dayalı öğretimin öğrencilerin anlamlı nedensel düşünmelerine, akademik başarılarına, kalıcılığa ve günlük yaşam davranışlarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Birinci Konur, K. ve Ayas, A. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının bazı kimya kavramlarını anlama seviyeleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 83-90.
• Çalık, M., Ayas, A. ve Ünal, S. (2006). Çözünme kavramıyla ilgili öğrenci kavramalarının tespiti: bir yaşlar arası karşılaştırma çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 309-322.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
• Coştu, B., Ünal, S. ve Ayas, A. (2007). Günlük yaşamdaki olayların fen bilimleri öğretiminde kullanılması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 197-207.
• Deant-Read, C. H., & Szokolszky, A. (1993). Where do metaphors come from? Metaphor and Symbolic Activity, 8(3), 227-242.
• Derman, A. (2014). Lise öğrencilerinin kimya kavramına yönelik metaforik algıları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 749-776.
• Dönmez Usta, N. ve Ültay, N. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının “kimya” metaforlarının karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(02).
• Ebenezer, J. (2001). A hypermedia environment to explore and negotiate students’ conceptions, animation of the solution process of table salt. Journal of Science Education and Technology, 10, 73-91.
• Goodwin, A(2002). Is salt melting when ıt dissolves in water? Journal of Chemical Education 79 (3), 393-396.
• Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 126-141.
• Haidar, A.H., & Abraham, M.R. (1991). A comparison of applied and theoretical knowledge of concept based on the particulate nature of matter. Journal of Research In Science Teaching, 28, 919-938.
• Hamurcu, H. (2003). Okul öncesi eğitimde fen bilgisi öğretimi “proje yaklaşımı”. Eğitim Araştırmaları, 13, 66-72.
• Hançer, A.H., Uludağ, N. ve Yılmaz, A. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 100-109.
• Hanson, L. (1993, October). Affective response to learning via visual metaphor. Paper presented at the Annual Conference of the International Visual LiteracyAssociation. New York. Retrieved from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED370581.pdf
• Johnson, P. (2000). Children’s understanding of substances, part 1: Recognazing chemical change. International Journal of Science Education, 22(7), 719-737.
• Johnson, P. (2002) Children’s understanding of substances, part 2: Explaining chemical change, International Journal of Science Education, 24(10), 1037-1054.
• Kalın, B. ve Arılık, G. (2010). Çözeltiler konusunda üniversite öğrencilerinin sahip olduğu kavram yanılgıları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2), 177-206.
• Kolomuç, A., & Tekin, S. (2011). Chemistry teachers’misconceptions concerning concept of chemical reaction rate, Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 3(2), 84-101.
• Lakoff, G., & Johson, M. (2003). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
• Levine, P.M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa Delta Pi Record, 41(4), 172-175.
• Liu, X., & Lesniak, K. (2006). Progression in children’s understanding of the matter concept from elementary to high school, Journal of Research In Science Teaching, 43, 3, 320-347.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araş tırma: Desen ve uygulama iç in bir rehber. S. Turan (Ç ev. Ed.). Ankara: Nobel. [Orijinal baskı 2009].
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. California: Sage Publications, Inc.
• Morgan, G. (1998), Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor. İstanbul: Mess Yayınları.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459- 496.
• Shuell, J.T. (1990). Teaching and learning as problem solving. Theory into Practice, 29(2), 102-108.
• Singh, K. (2010). Metaphor as a tool in educational leadership classrooms. Management in Education, 24(3) 127–131.
• Woollard, J.(2005). The implications of the pedagogic metaphor for teacher education in computing. Technology, Pedagogy and Education, 14(2), 189-204.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yob, I.M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22(2), 127-138
• Zuniga, M.E. (1992). Using metaphors in therapy: Dichos and Latino clients. Social Work, 37(1), 55-60.