Sütte Antibiyotik Kalıntı Durumunun İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 169 - 178, 15.08.2018

Harun Hızlısoy

Öz

İnsan sağlığı açısından en büyük sorunlardan biri antibiyotiklere dirençli mikroorganizmaların sayılarının artması-dır. Antibiyotiklerin kontrolsüz bir şekilde süt veren hayvanlara uygulanması direnç gelişiminin en önemli sebeplerin-dendir. Bunun sonucunda beşeri hastalıkların tedavisi gecikmekle birlikte insanlarda astım vb. alerjik reaksiyonların artışına, çevrede dirençli mikroorganizma sayısının artmasına ve süt gibi önemli hayvansal ürünlerin kalitesini bozarak ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Bu çalışmada, önemli hayvansal ürünlerden biri olan sütte antibiyotik kalıntı durumu hakkında literatür bilgisi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Antibiyotik, kalıntı, süt, tespit metotları

Kaynakça

• 1. Akkan G. Antibiyotiklerin sınıflandırılması. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pratikte Antibiyotik Kullanımı Sempozyumu. Mayıs, 2-3, 1997; İstanbul-Türkiye. 2. Bayar İ. Hayvansal gıda örneklerinde penisilin grubu bazı antibiyotik kalıntılarının belirlenmesine yönelik kitosan bazlı sorbentlerin hazırlanması, Yüksek Lisans tezi, Dokuz Eylül Üniv Fen Bilimleri Enstitüsü İzmir, 2014; p.1-21. 3. Bilandžić N, Kolanović BS, Varenina I, Scortichini G, Annunziata L, Brstilo M, Rudan N. Veterinary drug residues determination in raw milk in Croatia. Food Control 2011; 22(12): 1941-8. 4. Büyükkılıç D, Arpacıoğlu H. Süt ve Ürünleri Sanayinde Verimlilik ve Firmalar Arası Karşılaştırma. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, 1990; p. 9-10. 5. Cháfer-Pericás C, Maquieira A, Puchades R. Fast screening methods to detect antibiotic residues in food samples. Trends Analyt Chem 2010; 29(9): 1038-49. 6. Coulet PR. What is a biosensor? Blum LJC, Coulet PR. eds. In: Biosensor Principles and Applications. New York, Basel, Hong Kong: Marcel Dekker Inc 1991; pp. 1-6 7. Elizabeta DS, Zehra HM, Biljana SD, Pavle S, Risto U. Screening of veterinary drug residues in milk from individual farms in Macedonia. Mac Vet Rev 2011; 34(1): 5-13. 8. EMEA. Commitee for Veterinary Medicinal Products. Penicillins. Summary. Report, 2000. 9. Evaggelopoulou NE, Samanidou VF. Development and validation of an HPLC method for the determination of six penicillin and three amphenicol antibiotics in gilthead seabream (Sparus aurata) tissue according to the European Union Decision 2002/657/EC. Food Chem 2013;136:3-4. 10. Filazi, A. Yurdakök, B. Antibiyotik tedavisi sonrası sütte kalıntı sorunu ve bu sorunun belirlenmesinde kullanılan testler. Türkiye Klinikleri J Vet Sci 2010;1(1): 34-43. 11. Geçer B. Pastörize ve UHT sütlerde antibiyotik kalıntılarının HPLC yöntemi ile belirlenmesi, Yüksek Lisans tezi, Ankara Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2006; p.1. 12. Gennari C. Calcium and vitamin D nutrition and bone disease of the elderly. Public Health Nutr 2001;4(2b): 547-59. 13. Girma K. Review on milk safety with emphasis on ıts public health. World J Dairy Food Sci 2014;9(2): 166-83. 14. Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü. Ulusal Kalıntı İzleme Planı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara: 2015. 15. Honkanen-Buzalski T, Reybroeck W. Antimicrobials, monograph on residues and contaminants in milk and milk products. Brussels: IDF, 1997; p.26-33. 16. Kantiani L, Farré M, Barcelo D. Analytical methodologies for the detection of B-lactam antibiotics in milk and feed samples. Trends Analyt Chem 2009; 28(6): 729-42. 17. Karaçal F. Ankara piyasasında satılan sütlerde bazı antibiyotik kalıntıları. Doktora tezi, Ankara Ü. Sağlık Bilimler Enstitüsü, Ankara 2004; p.1-12. 18. Khaniki, GR. Chemical contaminants in milk and public health concerns: A review. Int J Dairy Sci 2007; 2(2): 104-15. 19. Li Y. Section 2.3 Biosensors Chapter 2 Hardware, Axel Munack eds. In: CIGR Handbook of Agricultural Engineering Volume VI Information Technology. Edited by CIGR-The International The International Commission of Agricultural Engineering St. Joseph, Michigan, USA: 2006; p. 52-93. 20. Maijala K. Cow milk and human development and well-being. Livest Prod Sci 2000; 65: 1-18. 21. Mitchell JM, Griffiths MW, McEwen SA, McNab WB, Yee AJ. Antimicrobial drug residues in milk and meat: Causes, concerns, prevalence, regulations, tests, and test performance. J Food Protect 1998; 61(6): 742-56. 22. Özkan B. Pastörize sütün A ve D vitamin kayıplarının incelenmesi ve A-D vitaminlerince zenginleştirilmesi. Yüksek Lisans tezi, İstanbul Teknik Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2002; p. 27-9. 23. Öztürk R. Antimikrobik ilaçlara karşı direnç gelişme mekanizmaları ve günümüzde direnç durumu. Tabak F, Öztürk R, Aktuğlu Y. eds. In: Akılcı antibiyotik kullanımı ve erişkinde toplumdan edinilmiş enfeksiyonlar. İstanbul: İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, 2002; 31: pp. 83-100. 24. Padol AR, Malapure CD, DompleVD, Kamdi BP. Ocurrence, public health implications and detection of antibactarial drug residues in cow milk. Environment Int J Sci Tech 2015; (10): 7-28 25. Pennacchio A, Varriale A, Esposito MG, Scala A, Marzullo VM, Staiano M, D’Auria S. A rapid and sensitive assay for the detection of benzylpenicillin (PenG) in milk. PloS one 2015; 10(7): e0132396. 26. Pulce C, Lamaison D, Keck G, Bostvironnois C, Nicolas J, Descotes J. Collective human food poisonings by clenbuterol residues in veal liver. Vet Hum Toxicol 1991; 33(5): 480-1. 27. Ramı́rez A, Gutiérrez R, Dı́az G, González C, PérezN, Vega S, Noa M. High-performance thin-layer chromatography–bioautography for multiple antibiotic residues in cow’s milk. J Chromatograp 2003; 784(2): 315-22. 28. Saraç Y. İstanbul'da satışa sunulan içme sütlerinde antibiyotik kalıntı düzeylerinin araştırılması. Yüksek Lisans tezi, İstanbul Aydın Üniv Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2015; p. 1-16. 29. Sonawane BR. Chemical contaminants in human milk: An overview. Environ Health Perspect 1995;103(6): 197-205. 30. Sökücü S. Laktasyonda ilaç kullanımı ve bebekteki etkileri. Ankem Derg 1987;1(3): 330-5 31. Şanlı Y. Hayvan yetiştiriciliğinde antibakteriyel ilaç kullanımı ve çok yönlü sakıncaları. Türkiye’de Veteriner İlaçları Üretimi, Pazarlanması, Güvenli Kullanımı ve Kalıntı Sorunları Sempozyumu, Ekim, 13-14, 1994; Ankara-Türkiye. 32. Şen F. İnek sütlerinde bazı penisilin kalıntılarının HPLC yöntemiyle belirlenmesi. Doktora tezi, Ankara Üniv Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2013; p.1-15. 33. T.C. Resmî Gazete. Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasak Olan Maddeler Hakkında Tebliğ.19.12.2002 (24968). 34. T.C. Resmî Gazete.Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Gıdalarda Bulunabilecek Farmakolojik Aktif Maddelerin Sınıflandırılması ve Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği. 04.05.2012 tarih (28282). 35. Tekinşen, OC, Tekinşen KK. Süt ve Süt Ürünleri Temel Bilgiler, Teknoloji, Kalite Kontrolü. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi 2005; p.1-3. 36. Tiryaki O. Method validation for the analysis of pesticide residues in grain by thin-layer chromatography. Accred Qual Assur 2006; 11(10): 506-13. 37. Traş B, Yazar E, Elmas M. Veteriner Hekimliğinde İlaç Kullanımında Pratik ve Akılcı Yaklaşım. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi 2007; p. 29-36. 38. Tripaldi C, Martillotti F, Terramoccia S. Content of taurine and other free amino acids in milk of goats bred in Italy. Small Ruminant Res 1998; 30 (2): 127-36. 39. Ünal RN, Besler HT. Beslenmede Sütün Önemi. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları, 2008; p. 7-18. 40. Vaskonen T. Dietary minerals and modification of cardiovascular risk factors. J Nutr Biochem 2003;14(9): 492-506. 41. Wang J, Leung D, Lenz SP. Determination of five macrolide antibiotic residues in raw milk using liquid chromatography-electrospray ionization tandem mass spectrometry. J Agricult Food Chem, 2006; 54(8): 2873-80. 42. Wang J, MacNeil JD, Kay JF. Chemical analysis of antibiotic residues in food. New Jersey, USA: Wiley-Blackwell, 2011; p. 38. 43. WHO and FAO. Dietary Exposure Assessment of Chemicals in Food. Consultation Annapolis, Maryland, USA: Report of a Joint World Health Organization (WHO)/Food and Agriculture Organization (FAO), 2005; p. 88. 44. WHO. Guidelines On Situation Analysis For Public Health Pesticide Management. 2005; p.22 45. Yarsan E, Tayar M. Veteriner Halk Sağlığı. Bursa: Dora Basım Yayım Dağıtım, 2014; p. 131-2. 46. Yarsan E. Hayvansal Gıdalarda Kalıntı Sorunu. Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Bülteni 2012; 6: 1-8.