KOBİ’LERDE GENEL FİRMA ÖZELLİKLERİNİN İNOVASYON UYGULAMALARINA ETKİSİ: BALIKESİR İLİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2012, Sayı: 39, 93 - 118, 20.05.2015

Recep Kılıç Belma Keklik

Öz

İnovasyon kelimesi yeniliği çağrıştırmaktadır. İşletme içerisindeki çeşitli boyutlarda yenilikçi yaklaşımlar uygulanmasını temsil etmektedir. Bu çalışmada inovasyonun KOBİ’ler açısından uygulanabilirliği değerlendirilmiştir. Bu amaçla KOBİ’lerin genel firma özelliklerinin inovasyon uygulamalarına etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Genel firma özellikleri olarak beş boyut ele alınmıştır. Bunlar; firma büyüklüğü, firma yaşı, hukuki statüsü, faaliyet alanı, Ar-Ge’ye ayrılan pay olarak belirlenmiştir. Bu beş boyut ile dört farklı inovasyon türü; ürün, pazar, süreç ve organizasyonel inovasyon, değerlendirilmiştir. Çalışma Balıkesir ilinde bulunan küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri kapsamaktadır. Çalışma sonucunda, firma büyüklüğünün pazar ve organizasyonel inovasyon ile; firma yaşının ürün ve organizasyonel inovasyon ile; faaliyet alanının organizasyonel inovasyon ile; Ar-Ge’ye ayrılan payın ürün inovasyonu, süreç inovasyonu ve organizasyonel inovasyon ile pozitif yönde ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

KOBİ, İnovasyon, Firma Özellikleri, KOBİ’lerde İnovasyon.

Kaynakça

• Adalet Bakanlığı; (2005),“Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik”, İnternet Ad- resi: http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/24478.html, Erişim Ta- rihi: 15.01.2012.
• AKGÜL, Aziz ve Osman ÇEVİK; (2003), İstatistiksel Analiz Teknikleri (SPSS’ te İşletme Yönetimi Uygulamaları), Birinci Baskı, Anka- ra: Emek Ofset.
• ATEŞ, M. Rauf; (2007), İnovasyon Hayat Kurtarır, Birinci Baskı, İstanbul: Doğan Yayıncılık.
• ATEŞ, M. Rauf; (2006), “İnovasyon MİT’leri”, Capital Aylık İş ve Ekonomi Dergisi, 14, ss.162-168.
• ATİK, Hayriye; (2005), Yenilik ve Ulusal Rekabet Gücü, Ankara: Detay Ya- yıncılık.
• BATMAZ, Nihat ve Abdulvahap ÖZCAN; (2008),“Yeniliği Etkileyen Unsurlar ve Toplumsal Refah İlişkisi” International Journal of Economic and Administrative Studies, 1(1), pp.43-66.
• BAYRAK, Sabahat ve Muhammet AKDİŞ; (2000), “KOBİ’lerin Yönetsel Du- rumu ve Sanayileşen İllerde Analizi”, Türkiye Sosyal Araştırma- lar Dergisi, 4(1), ss.73-90.
• CHOWDHURYS, Shamsud D. and James R. LANG (1993), “Crisis, Decline and Turn Around: A Test of Competing Hypotheses for Short-term Performance Improvement in Small Firms”, Journal of Small Business Management, October, pp.8-17.
• CİVAN, Mehmet ve Mehmet TEKİNKUŞ; (2002), “Küçük ve Orta Boy İşlet- melerin Avrupa Birliğine Uyum Süreci; Gaziantep Örneği”, Ulusla- rarası Ekonomi Kongresi VI. Bildiri Kitabı, 11-14 Eylül, Ankara: Erciyes/ODTÜ Üniversitesi, ss.1-34.
• ÇELİK, Adnan ve Tahir AKGEMİCİ; (2007), Girişimcilik Kültürü ve KOBİ’ler, Birinci Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• DAMANPOUR, Fariborz; (1991), “Organizational Innovation: Meta-Analysis of Effects of Determinants and Moderators”, Academy of Mana- gement Journal, 34 (3), pp.555-590.
• DAMANPOUR, Fariborz; (1996), “Organizational Complexity and Innovation: Developing and Testing Multiple Contingency Models”, Manage- ment Science, 42 (5), pp.693-716.
• DEVECİOĞLU, Kevser ve Leyla EMANET; (2007), “Türk İş Dünyasının İno- vasyonla İmtihanı” İnfomag Aylık İş ve Ekonomi Dergisi, 7, ss.46-47.
• DİNÇER, Ömer; (1999), İşletme Yönetimine Giriş, Dördüncü Baskı, İstanbul: Beta Basım.
• ERKAN, Mehmet ve Ali ELEREN; (2001), “Küreselleşme Sürecinde KOBİ’lerin Yeniden Yapılandırılması ve Bir Model Önerisi”, I. Or- ta Anadolu Kongresi: KOBİ’lerin Finansman ve Pazarlama So- runları Bildiriler Kitabı, 18-21 Ekim, Nevşehir: Erciyes Üniversi- tesi Nevşehir İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, pp.18-27.
• EROĞLU, Abdullah; (2009), “Faktör Analizi”, iç. Şeref Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Dördüncü Bas- kı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım, ss.207-233.
• GEORGE, Gerard; Johan WIKLUND and Shaker A. ZAHRA; (2005), “Ownership and the Internationalization of Small Firms”,Journal of Management, 31, pp.210-233.
• GRANT, John; (2007), Markaların İnovasyon Manifestosu, Çev.: Aytürk ÖZER, Birinci Baskı, İstanbul: MediaCat Kitapları.
• GÜLEŞ, Hasan K. ve Hasan BÜLBÜL; (2004),Yenilikçilik, İşletmeler İçin Stratejik Rekabet Aracı, Birinci Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
• GÜNAY, Özgür; (2007),“KOBİ’lerde Yenilik Türlerinin Analizi ve Yenilik Engellerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Yayımlanma- mış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü.
• HALL H. Brownwyn; Francesca LOTTI and Jacques MAIRESSE; (2009), “In- novation and Productivity in SMEs: Emprical Evidence for Italy”, Small Business Economics, 33, pp.13-33.
• HAMEL, Gary P. and Bill BREN; (2007),The Future Of Management, Bos- ton: Harvard Business School Press.
• İPEKGİL DOĞAN, Özlem ve Mehmet MARANGOZ; (2002), “KOBİ’lerin Dış Pazarlara Açılmada Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri ve Bir Uygulama”, Dış Ticaret Dergisi, 24, ss.150-152.
• JOHANSSON, Frans; (2007), Yaratıcılık ve İnovasyon Medici Etkisi Ya- ratmak, Çev.: Dinç TAYANÇ, Birinci Baskı, İstanbul: MediaCat Kitapları.
• KALAYCI, Cemalettin; (2008), “Elektronik Ticaret Ve KOBİ’lere Etkileri”, Ulus- lararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1(1), ss.139-150.
• KAYRAL, İbrahim H.; (2008), “Küçük Ve Orta Boy İşletmelere (KOBİ) Yöne- lik Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri Pazarı ve Seçilmiş Bir Bölge- deki KOBİ’lerin Yapılarının Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri İh- tiyaçlarına Etkileri Üzerine Bir İnceleme”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KIRIM, Arman; (2006), İnovasyon, Birinci Baskı, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• KIRIM, Arman; (2007), Karlı Büyümenin Reçetesi: İnovasyon, Birinci Bas- kı, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• KLEIN, Pau; (2004), “Firm Size and Innovation Emprical Research: Micro- soft& Innovation”, Entrepreneurshıp and Innovatıon, Advanced Economic Seminar,327,CBS, Internet Address: http://www.pauklein.com/monopoly/size.htm#Small, Date of Ac- cess: 10.01.2011.
• KOBERG, Christine S.; Nikolaus UHLENBRUCK and Yolanda SARASON; (1996), “Facilitators Of Organizational Innovation: The Role Of Life- Cycle Stage”,Journal of Business Venturing, 11(2), pp.133-149.
• KÖROĞLU, Bilge A.; (2005), "Innovativeness in Industrial Districts of Turkey and Indicators of Innovation Activities in SMEs", Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 18(4), pp.693-706.
• KURTULUŞ, Kemal; (2004), Pazarlama Araştırmaları, Birinci Baskı, İstan- bul: Literatür Yayınları.
• KÜÇÜKYILMAZLAR, Aysun; (2004),Avrupa Birliğinin Türk KOBİ’lerine Yönelik Programları, Birinci Baskı, İstanbul: İTO Yayınları.
• LONG, Carl and Mary VICKERS-KOCH; (1995), “Using Core Capabilities to Create Competitive Advantage”, Organizational Dynamics, 24(1), pp.7-22.
• NORTH, David, VICKERS Lan and David Smallbone ; (2003), ”The Role And Charasteristics of SMEs in Innovation”, in: Bjorn T.ASHEIM, Arne ISAKSEN, Claire NEUWELAERS, Franz TÖDTLİNG (Ed.) Regi- onal Innovation Policy for Small-Medium Enterprises, First Edi- tion, UK: Edward Elgar Publishing, pp.3-20.
• NOTEBOOM, Bart; (1994), “ Innovation and Diffusion in Small Firms: Theory and Evidence”, Small Business Economics, 6, pp.327-347.
• Oslo Kılavuzu; (2005),Yenilik Verilerinin Toplanması Ve Yorumlaması İçin İlkeler, Çev.: TÜBİTAK, Üçüncü Baskı, Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
• PORTER, Michael E.; (1991),International Competitive Advantage: A New Strategic Concept, New York: Free Press.
• SOYLU, Ali ve Meltem ÖZTÜRK GÖL; (2010), “Yönetim İnovasyonu”, Sos- yoekonomi Dergisi, 1, ss.113-130.
• SUSMAN, Gerald; Anthony WARREN and Min DING; (2006), Product and Service Innovation in Small and Medium-Sized Enterprises, Sponsored Research Prepared for: United States Department of Commerce The National Institute of Standards and Technology Ma- nufacturing Extension Partnership, Small College of Business The Pennsylvania State University, http://www.smeal.psu.edu/cmtoc/cmtoc/research/nistnpd.pdf, Date of Access: 11.10.2011. Internet Address:
• SZETO, Elson; (2000), “Innovation and Strategy Innovation Capacity: Working Towards A Mechanism For Improving Innovation Within A Inter- Organizational Network”, The TQM Magazine, 12(2), pp.149-157.
• TERWIESCH, Christian; Christoph LOCH and Martin NIEDERKOFLER; (1996),Does Product Development Make A Difference? INSEAD Working Paper, June, pp.1-23, Internet Address: http://www.insead.edu/facultyresearch/research/doc.cfm?did=46766 , Date of Access: 01.10.2011.
• THOM, Norbert; (1990), “Innovation Management in Small and Medium-Sized Firms”, Management International Review, 30 (2), pp.181-193.
• ULUSOY, Gündüz; Lütfihak ALPKAN; Kemal KILIÇ ve M. Atilla ÖNER; (2008), “İmalat Sanayinde İnovasyon Modelleri ve Uygulamala- rı Projesi”, TÜBİTAK Proje No: SOBAG - 105K105, İstanbul: TÜBİTAK Yayınları.
• URAL, Ayhan ve İbrahim KILIÇ; (2005), Bilimsel Araştırma Süreci Ve SPSS İle Veri Analizi SPSS 12.0 For Windows, Birinci Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• VAN DE VEN, Andrew H.; (1986), “Central Problems in The Management of Innovation”, Management Science, 32(5), pp.590-607.
• YAHYAGİL, Mehmet; (2001), KOBİ’lerde Bilgisayar Teknolojileri Uygu- lamaları, Yayın No:26, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• YAVUZ, Hande; (2007b), “Geçmişin KOBİ’leri İnovasyonla Devleşti”, Capi- tal Aylık İş ve Ekonomi Dergisi, 15, ss.114.117.
• YAVUZ, Hande; (2007a),“Şirketlerde Öneri Yağmuru”, Capital Aylık İş ve Ekonomi Dergisi, 15, ss.100-106.
• Dictionary Of Business; (2002), Third Edition, New York: Oxford University Press.
• Creative Research Systems; (2012), “Sample Size Calculator”, Internet Add- ress, http://www.surveysystem.com/sscalc.htm, Date of Access: 15.01.2012.