İŞ YAŞAMINDA STATÜ ENDİŞELERİ: GİG EKONOMİSİ ÇALIŞANLARI BAĞLAMINDA KEŞFEDİCİ BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Sayı: 68, 99 - 105, 31.08.2024

Deniz Dirik , İnan Eryılmaz , Burak Özdoğan

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1376422

Öz

Bu çalışma, gig ekonomisi mensubu 115 "freelancer" üzerinden statü endişelerini ve bu endişeyle ilişkilendirilen bir dizi değişkeni ele almaktadır. Geleneksel çalışma sistemlerinde ve toplumsal hafızada belirli fonksiyon üstlenen statüler, alternatif iş yapma biçimlerinin ortaya çıkmasıyla ortadan kalkmış olmasına karşın, statülerin sinyallediği kabuller süregelmektedir. Bu statülere eşlik eden anlamlar ve statüye sahip olmama endişesi, örgütsel davranış yazınının ihmal ettiği bir örüntü olarak karşımıza çıkmaktadır. Yeni iş uygulamalarının statü endişesi bağlamında değerlendirilmesi iki amaç doğrultusunda gerçekleştirilmektedir: 1) örgütsel davranış alanında yaygın olarak benimsenen yorgun kavramlara farklı bir perspektif sunma ve değişim körlüğüne bir nota koyma, 2) devamlı dönüşen iş yaşamının giderek daha az sayıda değişmezleri kalmışken, statü endişesinin var olmaya devam ettiğine ve örgüt yaşamında ihmal edilmiş fakat ortak bir deneyim olduğuna kanıt getirme. Bu temel kabullerden yola çıkarak, çalışma, kimlik oluşumunun önemli bir bileşeni olan statü endişelerini ve gig ekonomisini bir arada inceleyen ilk akademik çalışma olma iddiasındadır.

Anahtar Kelimeler

Statü endişesi, Gig ekonomisi, Freelance, Stres, İş tatmini.

Etik Beyan

Bu çalışmanın öncü bir sürümü Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi tarafından 3-5 Kasım 2022 tarihinde düzenlenen 9. Örgütsel Davranış Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmuş ve genişletilmiş özeti Bildiriler Kitabı’nda basılmıştır.

Teşekkür

Sayın Editör, Alana katkı sunacağını düşündüğümüz makemelizi derginizde değerlendirmenizi rica eder, çalışmalarınızda ve dergi yayın hayatında başarılar dileriz.

UNRAVELING THE STATUS ANXIETY AT WORK: AN EXPLORATORY STUDY ON GIG ECONOMY WORKERS

Öz

This study problematizes status concerns and a range of variables associated with this concern among 115 freelancers, members of the gig economy. While specific roles traditionally played a significant function in work systems and collective memory, they have disappeared with the emergence of alternative forms of employment. However, the assumptions conveyed by these statuses persist. The meanings accompanying these statuses and the anxiety of not having a status emerge as a pattern overlooked in organizational behavior literature. The evaluation of new work practices in the context of status concerns is carried out with two aims: 1) providing a different perspective on commonly adopted concepts in the field of organizational behavior and shedding light on change blindness, 2) demonstrating the continued existence of status concerns in an ever-evolving work life, where fewer constants remain, and proving that it is a neglected yet shared experience in organizational life. Building on these foundational assumptions, this study claims to be the first academic work that examines both status concerns, an important component of identity formation, and the gig economy together.

Anahtar Kelimeler

Status anxiety, Gig economy, Freelance, Stress, Job satisfaction

Kaynakça

• Ashford, S. J., Caza, B. B., & Reid, E. M. (2018). From surviving to thriving in the gig economy: a research agenda for individuals in the new world of work. Research in Organizational Behavior, 38, 23-41. https://doi.org/10.1016/j.riob.2018.11.001
• Barley, S. R., Bechky, B. A., & Milliken, F. J. (2017). The changing nature of work: careers, identities, and work lives in the 21st century. Academy of Management Discoveries, 3(2), From the Editor. https://doi.org/10.5465/amd.2017.0034
• Bauman, Z. (2001). The individualized society. UK; Cambridge, Polity Press.
• Bilge, A., Öğce, F., Genç R. E., & Oran, N.T. (2009). Algılananstresölçeği (ASÖ)’nin Türkçe versiyonunun psikometrik uygunluğu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(25), 61-72.
• Blake, K.R., & Brooks, R.C. (2019). Status anxiety mediates the positive relationship between income equality and sexualization. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(50), 25029-25033. Erişim adresi: https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1909806116.
• Brown, R. (2000), Social identity theory: past achievements, current problems and future challenges. Eur. J. Soc. Psychol., 30: 745-778. https://doi.org/10.1002/1099-0992
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. Basic concepts, applications, and programming (2nd ed.). New York, NY: Routledge Academic
• Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure ofperceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24(4), 385-396.
• De Botton, A. (2004). Status anxiety. Pantheon Books.
• Delhey, J., & Dragolov, G. (2014). Why inequality makes Europeans less happy: the role of distrust, status anxiety, and perceived conflict. European Sociological Review, 30(2),151–165, https://doi.org/10.1093/esr/jct033.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
• Doğan. A. ve Varoğlu, A. (2019). Eşitlik Kuramı. S. Yürür (Ed.), Örgütsel Davranış Kuramları içinde (23-45), İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Duggan, J., Sherman, U., Carbery, R., & McDonnell, A. (2020). Algorithmic management and app‐work in the gig economy: A research agenda for employment relations and HRM. Human Resource Management Journal, 30, 114-132. https://doi.org/10.1111/1748-8583.12258.
• Durak, M., Senol-Durak, E., & Gencoz, T. (2010). Psychometric properties of the Satisfaction with Life Scale among Turkish university students, correctional officers, and elderly adults. Social Indicators Research, 99(3), 413-429. doi: 10.1007/s11205-010-9589-4.
• Friedman, G. (2014). Workers without employers: shadow corporations and the rise of the gig economy. Review of Keynesian Economics, 2, 171-188. https://doi.org/10.4337/roke.2014.02.03.
• Gill, M. J. (2013). Elite identity and status anxiety: An interpretative phenomenological analysis of management consultants. Organization 2013 22, 3, 306-325.
• Gül, S. (2014). Yapısökümcülük neyi söküyor: Jacques Derrida’yı anlamak. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 3, 89-98. https://doi.org/10.30803/adusobed.188820.
• Grant, A. (2021). Think again: The power of knowing what you don’t know. WH Allen.
• ILO (2021). Young people and the gig economy. Erişimadresi: https://www.ilo.org/employment/Whatwedo/Publications/WCMS_790117/lang--en/index.htm
• Jensen, M. (2006). Shoul be stay or should we ego? Accountability, status anxiety, and client defections. Administrative Science Quarterly, 51, 97-128.
• Judge, T. A., Locke, E. A., Durham, C. C., & Kluger, A. N. (1998). Dispositional effects on job and life satisfaction: The role of core evaluations. Journal of Applied Psychology, 83(1), 17–34. https://doi.org/10.1037/0021-9010.83.1.17
• Kalleberg, A., & Dunn, M. (2016). Good jobs, bad jobs in the gig economy. Perspectives on Work 20, 10-14.
• Keser, A., &Bilir, Ö. K. B. (2019). İştatminiölçeğinintürkçegüvenilirlikvegeçerlilikçalışması. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 229-239.
• Keshabyan, A., & Day, M. V. (2020). Concerned whether you'll make it in life? status anxiety uniquely explains job satisfaction. Frontiers in Psychology, 11, 1523. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01523
• Kuhn, K. M., & Galloway, T. L. (2019). Expanding perspectives on gig work and gig workers. Journal of Managerial Psychology, 34, 186-191. https://doi.org/10.1108/JMP-05-2019-507
• Layte, R., & Whelan, C. T. (2014). Who feels inferior? A test of the status anxiety hypothesis of social inequalities in health. Eur. Sociol. Rev. 30, 525–535. doi: 10.1093/esr/jcu057
• Petriglieri, G., Petriglieri, J. L., & Wood, J. D. (2018). Fast tracks and inner journeys: crafting portable selves for contemporary careers. Administrative Science Quarterly, 63, 479-525. https://doi.org/10.1177/0001839217720930
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sessions, H., Nahrgang, J. D., Baer, M. D., & Welsh, D. T. (2021). From zero to hero and back to zero: the consequences of status inconsistency between the work roles of multiple jobholders. Journal of Applied Psychology. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/apl0000935.
• Sessions, H., Nahrgang, J. D., Vaulont, M. J., Williams, R., & Bartels, A. L. (2021). Do the hustle! Empowerment from side-hustles and its effects on full-time work performance. Academy of Management Journal, 64, 235-264. https://doi.org/10.5465/amj.2018.0164
• Sürücü, L., Maşlakcı, A. &Ertan, S. Ş. (2022). Statü kaygısı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(1), 226-235.
• Ünal, Ö., & Temiz, H.E. (2022). Gig ekonomisi bağlamında ı̇ş ı̇lişkisinin değişenyüzü: Uber örneği. Çalışma ve Toplum, 1, 167-206.
• Tak Meydan, B. (2019). Örgütsel Davranış Kuramları. (S. Yürür, Ed.) (Birinci Baskı.). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Vallas, S., & Schor, J. B. (2020). What do platforms do? Understanding the gig economy. Annual Review of Sociology, 46, 273-294. https://doi.org/10.1146/annurev-soc-121919-054857
• Wilkinson, R. D., & Pickett, K. (2009). The spirit level: Why more equal societies almost always do better. Allen Lane/Penguin Group UK; Bloomsbury Publishing
• Woodcock, J., & Graham, M. (2020). The gig economy: A critical introduction. UK; Cambridge, Polity Press.