CEZA HUKUKUNDA HATA KAVRAMI VE SUÇUN MADDİ UNSURLARINDA HATANIN CEZA SORUMLULUĞUNA ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 663 - 692, 28.10.2019

Ali Tanju Sarıgül

Öz

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle birlikte, öğretide hata kavramının konusuna göre değil, ceza sorumluluğuna etkisine göre ayrıma tabi tutulmaya başlandığı görülmektedir. Bu kapsamda kastı kaldıran ve kusurluluğu etkileyen hata ayrımına yer verilmektedir. Kastı kaldıran hata nedenlerinden birisi olarak da 30/1. maddesinde suçun maddi unsurlarında hata düzen-lenmiştir.

Maddi unsur hatası, genel olarak, somut olayda suçun maddi unsurlarına ilişkin hususlardaki bilgisizlik ve eksik veya yanlış bilgi olarak tanımlanmakta-dır. Suçun maddi unsurları, tipte yer alan ve fiilin tipik haksızlık sayılabilmesi için bulunması zorunlu olan maddi hususlardır. Öğretide, hareket, netice, nedensellik bağı, fail, mağdur, suçun konusu ve nitelikli unsurlar maddi unsur olarak kabul edilmektedir.

M.30/1’de, maddi unsurlarda yanılma halinde kişinin kasten hareket etmiş sayılmayacağı ifade edilmiştir. Ancak hata sonucunda meydana gelen suçun taksirli halinin mevcut olması durumunda fail, taksirli suçtan sorumlu olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hata, Maddi Unsurda Hata, Ceza Kanunu, Ceza Sorumluluğu, Tipik Haksızlık.

Kaynakça

• Artuk, Mehmet Emin/ Gökçen, Ahmet/Yenidünya, Caner, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, Ankara, 2009. Değirmenci, Olgun, Ceza Hukukunda Yanılma Kavramı ve Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma, TBB Dergisi, 2014, S.110, s.129-188. Dönmezer, Sulhi /Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, C.II, 14. Bası, İstanbul, 1999. Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2017. Erman, Barış, Yanılmanın Ceza Sorumluluğuna Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2006. Fischer, Thomas, Strafgesetzbuch, München, 2009. Frisch, Wolfgang, Der Irrtum als Unrechts- und/Oder Schuldausschluss Im Deutschen Strafrecht, Bkz.https://www.mpicc.de/files/pdf2/thema_iv.pdf.(erişim tarihi: 19.4.2017). Güngör, Devrim, Ceza Hukukunda Fiil Üzerinde Hata, Ankara, 2007. Soyer Güleç, Sesim, Türk Ceza Kanununda Haksızlık Yanılgısı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 2008, s.59-91. Hafızoğulları, Zeki / Özen, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. Baskı, Ankara, 2010. Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Ankara, 2008. Heinrich, Bernd, Ceza Hukuku, Genel Kısım II, Ankara, 2015. İçel, Kayıhan, Suç Teorisi, 2. Kitap, İstanbul, 2004. İçel, Kayıhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yenilenmiş Bası, İstanbul, 2016. Jescheck, Hans Heinrich, Alman Ceza Hukukuna Giriş, İstanbul, 2007. Karadeniz Çelebican, Özcan, Roma Hukuku, Ankara, 2008. Koca, Mahmut /Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Ankara, 2016. Koca, Mahmut, Türk Ceza Hukukunda Hata, 3. Yılında Yeni Ceza Adalet Sis-temi, Ankara, 2009, s.81-103. Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/ Serozan, Rona/ Arpacı, Abdülka-dir, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İstanbul, 2017. Kühl, Kristian, Strafgesetzbuch Kommentar, München, 2007. Meraklı, Serkan, Ceza Hukukunda Kusur, Ankara, 2017. Ozansü, Mehmet Cemil ,“Yeni Türk Ceza Kanunu Çerçevesinde Hata Kavra-mı”, Suç Politikası, Karşılaştırmalı Ceza Hukuku Serisi (5), Ankara, 2006, s.385-402. Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, C.II, İstanbul, 1989. Özbek, Veli Özer/Kanbur, Mehmet Nihat/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı, Ankara, 2014. Özgenç, İzzet, Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler, 9. Bası, Ankara, 2013. Toroslu, Nevzat, Ceza Hukuku, Ankara, 2009. Yerdelen, Erdal, Ceza Hukukunda Yorum Hatası, Ceza Hukuku Dergisi, Sayı: 25, 2014, 69-99. https://www.iurastudent.de/blogeintrag/lernbeitrag-die-rechtsfolgen-der-aberratio-ictus (erişim tarihi: 3.9.2019).