Estetik Değer Oluşturmada Masalların Rolü: Türk Masalları Örneği

Yıl 2016, , 1017 - 1035, 23.12.2016

Ali Fuat Arıcı

https://doi.org/10.17556/jef.92998

Cited By: 9

Öz

Bireylerin yaşamlarını mutlu ve huzurlu geçirmelerinde onların çocukluklarında bu güzellikleri görme ve yaşamalarının etkili olduğu görülmüştür. Aynı zamanda bu dönemde dinlenen ve okunan materyallerin de hayatta kalıcı izler bıraktığı ve bireyin geleceğini şekillendirmede önemli roller üstlendiği bilinmektedir. Geçmişten bugüne insanların eğlenmesini ve eğitilmesini sağlamanın yanı sıra estetik duygularının gelişmesine de katkı yapan masalların günümüz çocuklarına da önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Sahip olduğu dil ve anlatım özellikleriyle masalların başta bireylerin iyi birer dinleyici olup güzel konuşmaları, topluma yararlı insan olmaları, yaşamı ve çevreyi güzelleştirmeleri, planlı ve düzenli yaşam sürmeleri, edebi zevk kazanmaları, duygu, düşünce ve kavram dünyalarını geliştirmelerine katkı yapacağı kestirilebilir. Araştırmada nitel araştırma tekniklerinden doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Çalışma grubunun tespitinde amaçlı örnekleme tekniklerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Araştırmada, yerli ve yabancı literatürde yer alan eserler ile bazı önemli masal türündeki eserler incelenmiştir. Eserlerin estetik eğitimle ilişkili olup olmadığına bakılmış, estetik eğitime işaret eden cümle veya paragraflar seçildikten sonra kendi aralarında sınıflandırılmıştır. Daha sonra da masallarla estetik eğitiminin nasıl yapılabileceği sorusuna cevap aranmıştır. 

Anahtar Sözcükler: Estetik eğitimi, estetik, masal, estetik ve masallar, çocuk edebiyatı

Abstract

Underlying reason of individuals’ spending their lives peacefully and happily is their having seen and lived these kinds of beauties in their childhoods. At the same time, materials read and listened in this period of life leave permanent marks in life and play an important role in shaping the individual’s future. From past to present, tales which provide people to be educated and have fun as well as contribute to the development of aesthetic senses are also expected to provide important contributions for today’s children. With their language and expression features, tales can be estimated to contribute individuals’ being good listeners, eloquent speakers, and beneficial to society, beautfying their lives and environment, leading a planned and organized life, gaining literary taste, and enhancing their feelings, ideas and concepts. In the research, one of qualitative research techniques, document analysis was used. The criterion sampling which is one of the purposive sampling techniques was used for determining the extent of the study group. In the study, some works of local and foreign literature and some important works of the tale genre were analyzed. Whether the works were associated with aesthetic education was searched and then sentence and paragraphs pointing to the aesthetic education were selected, next, they were classified among themselves. Later on, the answer of the question of “how aesthetic education can be made by the tales” has been sought.

Anahtar Kelimeler

Estetik eğitimi, estetik, masal, estetik ve masallar, çocuk edebiyatı

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim ikinci kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Arıcı, A. F. (2012). Masalın sesi, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Bilkan, A. F. (2001). Masal estetiği, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Binyazar, A. (2003). 15 Turkish folktales. İstanbul: Can Publishing.
• Boratav, P. N. (2006). We went long we went less. İstanbul: İmge Bookstore.
• Dedeoğlu Orhun, B. (2014). Estetik kavramı çerçevesinde çocuk edebiyatı, Türk Dili, 756: 602-607.
• Demiray, M. G. (1986). Halk masalları üzerine görüş ve düşünceler, Türk Folkloru, 86: 10-13.
• Dilmaç, B. (2002). İnsanca değerler eğitimi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Felski, R. (2010). Edebiyat ne işe yarar? İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Geiger, M. (1985) Estetik anlayış, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Güleç, H. (2002). Türk halk edebiyatı, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Güney, E. C. (1997). Folktales. Ankara: Ministery of Culture Publishing.
• Güngör, E. (2010). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Grünberg, L. (2000). The mystery of values: Studies in axiology, (ed. by C. Grünberg & L. Grünberg) Amsterdam-Atlanta: Editions Radopi Press.
• Gürel, Z., Temizyürek F. ve Şahbaz, N. K. (2007). Çocuk edebiyatı, Ankara: Öncü Kitap.
• Helimoğlu Yavuz, M. (1999). Masallar ve eğitimsel işlevleri, Ankara: Ürün Yayınları.
• Kantarcıoğlu, S. (1991). Eğitimde masalın yeri, İstanbul: MEB Yayınları.
• Kaplan, M. (2005). Türk edebiyatı üzerine araştırmalar 3 tip tahlilleri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2002). Bozkırdaki bilge Cengiz Aytmatov, Ankara: Akçağ Yayınları.
• MEB. (2006). İlköğretim okulu türkçe dersi öğretim programı, Ankara: Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Oğuzkan, F. (2001). Çocuk edebiyatı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özsoy, V. (2003). Görsel sanatlar eğitimi. Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık
• Prince-Gibson, E. & Schwartz, S. H. (1998). Value priorities and gender, Social Psychology Quarterly, 61: 49-67.
• Sarıyüce, H. L. (1979). Ders veren Türk masalları, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi: 18: 8533-8535.
• Schirrmacher, R. (1988). Art and creative development for young children. Delmar Publisher Inc. USA.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Sezer, M. Ö. (2010). Masallar ve toplumsal cinsiyet, İstanbul: Evrensel Yayınları
• Tanpınar, A. H. (2000). Yaşadığım gibi, İstanbul: Dergâh Yayınevi.
• Tepe, H. (2002). Değerler ve değer bilgisi, bilgi ve değer sempozyumu bildirileri, Ankara: Vadi Yayınları.
• Tezel, N. (2008). Türk masalları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Timuçin, A. (1993). Estetik, İstanbul: İnsancıl Yayınları.
• Tunalı, İ. (1996). Estetik, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yeşilyaprak, B. (2008). Bibliyoterapi: Okuma ile sağaltım, Çoluk Çocuk Dergisi, 82: 20-22.
• Yıldırım, A. & Simşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma teknikleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.