Kültürel Bellek Aktarımı Temelinde Ninnilerin Rolü: “Anneler Ninnileri Biliyor Mu?”

Yıl 2016, , 1036 - 1055, 23.12.2016

Beytullah Karagöz , Adem İşcan

https://doi.org/10.17556/jef.45789

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, sözlü gelenekte önemli bir değeri olan ninnilerin kültür aktarımındaki rolünü ve annelerin dünyasındaki yerini belirlemeye çalışmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, Tokat il merkezinde bulunan bir ilkokulda çocukları öğrenim görmekte olan toplam 42 katılımcı anne oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi olasılıklı olmayan örnekleme belirleme türlerinden kolay örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen ninni değerlendirme formu kullanılmıştır. Araştırmada doküman analizi ile toplanan veriler frekans analizi, betimsel analiz kullanılarak çözümlenmiştir.Genel tarama modelinin benimsendiği bu araştırmada, yapılan alanyazın taraması ile ninnilerin çocuğun eğitimi ve kültür aktarımında önemli bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ninnilerin anneler tarafından yeterli düzeyde tanınıp kullanılmadığı, görsel/işitsel kitle iletişim araçlarında sunumu yapılan ninnilerin daha tanınır/bilinir olduğu saptanmıştır. Ayrıca Temel eğitim Türkçe ders kitaplarında ninni örneklerinin yer almadığı görülmüştür. Anonim halk ürünlerinden ninnilerin de ders kitaplarına dâhil edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür aktarımı, ninni, anne, ninni bilme

Kaynakça

• AAka, B. (2010). Ninnileri Psikanalıtik Yaklaşımla Yeniden Okuma Denemesi. Millî Folklor, (88), 38-43.
• Alptekin, A.B. (1990). Ninni Md., TDEA, C.VII. İstanbul.
• Baker, F., Mackinlay, E. (2006). Sing, soothe and sleep: A lullaby education pro-gramme for first-time mothers. British Journal of Music Education. 23 (2). 147-160.
• Boratav, P. N. (1998). Zaman Zaman İçinde. Adam Yayınları: İstanbul.
• Bozkurt, N. (1992). Sanat ve Estetik Kuramları. Ara Yayıncılık: İstanbul.
• Cansız, S. Ç. (2010). Ninnilerde kadın anlatıcının ses. Doktora Tezi, Gazi Üniversi-tesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çelebioğlu, A. (1982). Türk Ninniler Hazinesi. Kitabevi Yayınları: İstanbul.
• Çevirme, H. (2004). Şiirsel halk edebiyatı ürünlerinin çocuğun dil eğitimine katkıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7).
• Cihangir, Y. (2009). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki okul öncesi çocukların ninni, tekerleme ve masallar aracılığı ile Türkçe dil becerilerini kazanmaları üzerine bir değerlendirme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Coşkun, N. Ç. (2013). Türk ninnilerine işlevsel yaklaşım, Turkish Studies - Interna-tional Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (4), 499-513.
• Demir, N. (2010). Türk Ninnileri. Sarkaç Yayınları: Ankara.
• Farsakoğlu, A. (2006). Türk ninnilerinde İslami motifler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Fersahoğlu Eroğlu, A.(2010). Habibzâde Ahmet Kemal’in Kahramanlik Temalı Ninni Şiirleri. A.Ü.Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 44, 157-181.
• Gökalp, Ş. (2002). Azerbaycan sözlü edebiyatında laylalar (ninniler). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güneş, F. (2010). Ninnilerin Çocuklarin Dil Ve Zihinsel Gelişimine Etkisi. Journal of World of Turks, 2 (3), 27-38.
• İlgün, K. (2015). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde telaffuz becerisini geliştirmeye yönelik tekerleme ve ninnilerin kullanımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kabadayı, A. (2009). Ninnilerin çocuğun gelişim alanlarına katkılarının içerik açıdan incelenmesi: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 6:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com.
• Kaplan, M. (1976). Kültür ve Medeniyeti Meydana Getiren Unsurlar. Türk Kültür ve Medeniyeti, 1,68.
• Kolaç, E. (2009). Somut Olmayan Kültürel Mirası Koruma, Bilinç Ve Duyarlılık Oluşturmada Türkçe Eğitiminin Önemi. Millî Folklor Dergisi (Interna-tional and Quarterly Journal of Cultural Studies), 11 (82),19-31.
• Kurtuluş, M. (2010). Ninnilerde “Kadın Sorunu”na Bakış. Milli Folklor. 22 (88), 44-52.
• Meb. (2005). İlköğretim Türkçe Dersi (1-5. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi: Ankara.
• Özdek, A. (2012). Müzikal-kültürel belleğin bir yansıması olarak ilköğretim müzik ders kitaplarında halk ezgileri (Azerbaycan-Türkiye karşılaştırması). 1. Uluslararası Müzik Araştırmaları Sempozyumu “Müzik ve Kültürel Do-ku” (16-19 Ekim), KTÜ Devlet Konservatuarı,Trabzon.
• Özdemir, E. (1977). Değiniler- Düzeltiler: Anadili Duyarlığı, Türk Dili Dergisi, 35 (307), 339-342.
• Şahin, V. (2013). Kültürel Bellek Mekânı Olarak Türküler. Kültürümüzde Türkü Sempozyumu Bildirileri, Sivas - 22-25 Ekim 2011.
• Ünlü, İ. (2012). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Kültür Algılarının İncelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 13 (1), 77-92.
• Şirin, M. R. (1990). Ninni Bebeğim Ninni -Ninni Şiirleri Antolojisi. Başbakanlık Aile Araş. Kurumu Başk. Yayınları: Ankara.
• Türkmen, A. S., Arslan, G. (2016). Konya ili Selçuklu ilçesinde 0-3 yaş grubu çocuğa sahip annelerin ninni söylemeye ilişkin görüş ve uygulamalarının belirlenmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi. 6(2), 113-118.
• Uğurlu, E. (2014). Kültürel Bellek Aktarıcısı Olarak Ninni. Millî Folklor, (102), 43-52.
• Ungan, S. (2009). İşlevsel Yönleriyle Ninniler. Pegem Akademi Yayınları: Ankara.
• Yalçın, A., Aytaş, G. (2002). Çocuk Edebiyatı. Akçağ Yayınları: Ankara.
• Yavuz, A.D. (2010). Dilbilimsel Bir Yaklaşim Denemesi: Tekirdağ Yöresinden Bir Ninni. Millî Folklor Dergisi (International and Quarterly Journal of Cul-tural Studies), 22 (88), 53-56.
• Yüksel, A. (2007). Türkmenistan Türklerinin sözlü edebiyatında hüvdiler(ninniler). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Geertz, C.(1957). “The Concept of Culture” içinde 26 Mart 2016 tarihinde <http://classes.uleth.ca/200502/anth1000y/PDF%20slides/concept%20of%20culture.pdf> Erişim tarihi (26 Mart 2016).