Eğitsel Yönleriyle Nasreddin Hoca Fıkraları: Bir İçerik Analizi

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 3, 602 - 621, 21.12.2018

Ali Fuat Arıcı

https://doi.org/10.17556/erziefd.481481

Cited By: 4

Öz

ÖZET

Nasreddin
Hoca fıkraları, eğlendirici yönüyle birlikte eğitici taraflarıyla da ön plana
çıkmış eserlerimizdendir. Bu fıkraların pek çoğu bir taraftan insanları
güldürürken diğer taraftan verdiği mesajlarla düşündürerek ders vermeyi
amaçlamaktadır. İçerdiği insani, ahlaki ve kültürel iletilerin yanı sıra
zihinde kalıcılığı sağlaması açısından genelde fıkraların özelde Nasreddin Hoca
fıkralarının eğitimde önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Ayrıca
muhatapları düşünmeye ve eleştiri yapmaya sevk etmesiyle olay ve durumların
analiz ve sentezinin yapılmasındaki katkıları da düşünüldüğünde bu türün
eğitimdeki önemi daha da artmaktadır. Bu çalışmada öncelikle fıkranın tanımı ve
tarihçesine, Nasreddin Hoca’nın hayatına ve kişiliğine, Nasreddin Hoca
fıkralarıyla ilgili kaynaklara ve fıkraların özelliklerine dair bilgiler
verilmiştir. Daha sonra Nasreddin Hoca fıkralarından çıkarılabilecek olan
eğitsel iletilerden bir ileti dizini oluşturularak fıkralar bu dizine göre
düzenlenmiştir. Buna göre Nasreddin Hoca fıkraları insan yaşamını ilgilendiren
hemen hemen bütün değerlere hitap etmektedir. İncelenen fıkralarda özellikle
insan ilişkileri ve özeleştiriyle ilgili eğitsel iletilerin daha fazla olduğu
görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hoca, Nasreddin Hoca fıkraları, Türkçe eğitimi, fıkra

Kaynakça

• Arıcı, A. F. (2018). Çocuk Edebiyatı ve Kültürü. (2. baskı) Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Arıcı, A. ve Ungan, S. (2009). Çocuk Edebiyatında Türler. Ankara: Doktorum Yayınları.
• Aslan, F. (2011). Sanal kültür ortamında güncellenen Nasreddin Hoca fıkraları. Turkish Studies. (6/4): 39-60
• Banarlı, N. S. (1998). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Doğan Ofset A.Ş.
• Başgöz, İ. ( 1999). Geçmişten Günümüze Nasreddin Hoca. İstanbul: Pan Yayınları
• Batur, Z., Sır, A. N. ve Bek H. (2012). Nasreddin Hoca Fıkralarında Değer Yargıları ve Eğitim. Turkish Studies. (7/3): 583-596
• Boratav, P. N. (1996). Nasreddin Hoca. İstanbul: Edebiyatçılar Derneği Yayınları.
• Boratav, P. N. (1997). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Dedebağı, H. (2007). Nasreddin Hoca Fıkralarının Eğitim Yönünden Değerlendirilmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır.
• Güldiken, K. (2008). Nasreddin Hoca fıkralarındaki hikmetli sözlerden sosyal açıdan ahlaki dersler. 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca İle Anlamak Sempozyumu (s. 351-356). Akşehir: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Güleç, İ. (2012). Nasreddin Hoca’nın Biri Bir Gün… İstanbul: İz Yayıncılık.
• Güzel, A. ve Torun, A. (2003). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Helimoğlu Yavuz, M. (1999). Masallar ve Eğitimsel İşlevleri. Ankara: Ürün Yayınları.
• Kabacalı, A. (2000). Bütün Yönleriyle Nasreddin Hoca. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Kaşgarlı Mahmud. (2008). Divanü Lügati't-Türk. (Haz. Z. Akkoyunlu ve A. B. Ercilasun) Ankara: TDK Yayınları.
• Köprülü, M. F. (2004). Nasreddin Hoca. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kurgan, Ş. (1968). Türk Dili Türk Halk Edebiyatı Özel Sayısı (s. 494-496). Ankara: TDK Yayınları.
• Oğuz, M. Ö. (2000). Nasreddin Hoca: İki Yaklaşım, Bir Problem, Türk Dünyası Halk Biliminde Yöntem Sorunları, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özçelik, M. (2005). Nasreddin Hoca. Eskişehir: Kültür Yayınları.
• Özdemir, N. (2008). Kültürel Ekonomik İmge Olarak Nasreddin Hoca, Milli Folklor, 77: 11- 20.
• Özdemir, N. (2010). Mizah, Eleştirel Düşünce ve Bilgelik: Nasreddin Hoca. Millî Folklor, 87: 27-40.
• Sakaoğlu, S. ve Alptekin, A. B. (2009). Nasreddin Hoca. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Seyyid Burhaneddin Çelebi. (2013). Nasreddin Hoca Latifeleri. (Haz. F. Türkmen), İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• TDK. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tekşan, K. (2012). Türkçe Dersi Öğrenme Alanları Açısından Nasreddin Hoca Fıkralarının Kullanılabilirliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(17): 271-287
• Temizkan, M. (2011). Türkçe Öğretiminde Yaratıcı Düşünmeyi Geliştirme Bakımından Nasreddin Hoca Fıkraları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8(16): 195-223
• Tör, N. (1989). Nasreddin Hoca Fıkralarındaki Eğitim Mesajları. I. Milletlerarası Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ungan, S., Arıcı, A. F. ve Şimşek, T. (2012). Çocuk Edebiyatının Kaynakları, Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı içinde (ed. T. Şimşek). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Uslu, M. (2007). Türk Dil ve Edebiyatı Sözlüğü. İstanbul: Yağmur Yayınları.
• Yardımcı, M. ve Tuncer, H. (2002). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. Ankara: Ürün Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.