Effect of Ethical Leadership Behaviours on the Teachers’ Ethical Commitment Level in Secondary Schools

Yıl 2013, Cilt: 15 Sayı: 1, 266 - 281, 21.05.2013

Celal Uğurlu , Mehmet Sincar , Kerem Çınar

Öz

The purpose of this study is to understand the relationship between ethical leadership and organizational commitment in secondary schools. Research was conducted with teachers serve in secondary schools located in district of Turhal in the Tokat/Turkey. In consequence of the study, analysis conducted with data set over recurrent and applicable 195 scales. Arithmetic average and standard deviation values were calculated in research to determine perception level concerning organizational commitment behaviour of teachers and ethical leadership behaviours of school administrators. Simple regression analysis were conducted to test how well explain variables in the study each other. According to research findings, it was shown that the perception level of ethical leadership was high and among other dimensions, dimension of attendance commitment had the highest level of commitment.

Anahtar Kelimeler

leadership, ethical leadership, organizational commitment

Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Etkisi

Öz

Etik değerler, yöneticilerin en temel eylem kaynakları olarak işlev görürler. Etik liderlik, moral güce dayanarak astlarını etkilemeye yönelik bir liderlik biçimidir. Örgütsel bağlılık ise, bireylerin örgütsel amaç ve değerlerini kabul etme, örgüt üyeliğini sürdürmede güçlü bir arzu duyma olarak tanımlanır. Etik liderlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide örgütsel bağlılığın farklı değişkenlerle ilişkisi bağlılığı öncel ya da çıktı durumuna getirebilmektedir. Bu amaçla ortaöğretim okullarında etik liderlik davranışları ile örgütsel bağlılık ilişkisini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Araştırma Tokat İli Turhal İlçesindeki ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerle gerçekleştirilmiştir. Uygulama sonucunda geri dönen ve işlenmeye uygun 195 ölçek üzerinden çalışma verilerine analizler yapılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin örgütsel bağlılık davranışı ve okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarına ilişkin algı düzeylerini saptamak amacıyla aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Araştırma modelindeki değişkenlerin birbirlerini ne kadar açıkladığını test etmek için ise basit regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, etik liderlik algılarının yüksek yüzeyde çıktığı, bağlılık boyutlarından en yüksek bağlılığın devam bağlılığı boyutunda olduğu görülmüştür. Etik liderlik örgütsel bağlılığın % 6’sını açıkladığı, duygusal bağlılıklarına ilişkin algılarının yaklaşık %4’ünü, devam bağlılığına ilişkin algılarının yaklaşık %2’sini ve normatif bağlılıklarına ilişkin algılarının ise yaklaşık %6’sını açıkladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

liderlik, etik liderlik, örgütsel bağlılık

Kaynakça

• Aydın, İ. (1998). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem. Aydın, M. (1994). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi. Aydın, M.(1996). Eğitim sosyolojisi ders notları, Malatya.
• Begley, P.T. & Stefkovich, J.A. (2003). Introduction: education, ethics and the cult of efficiency. Journal of Educational Administration, 42 (2), 132-136.
• Brown, M.E., Trevino, L.K. & Herrison, D. A. (2005). Ethical leadership: a social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117–134.
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 15 (57), 5-34.
• Bursalıoğlu, Z.(2000) Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış.
• (11.Baskı). Ankara: Pegem A.
• Ceylan, A., Keskin, H. & Eren, Ş. (2005) Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilere yönelik bir araştırma. Yönetim, 16 (51), 32-42.
• Chang, K. & Chelladurai, P. (2003). Comparison of part-time workers and full-time workers: commitment and citizenship behaviors in Korean sport organization. Journal of Sport Management, 17, 394-416.
• Çakınberk, A. & Demirel, E.T. (2010). Örgütsel bağlılığın belirleyicisi olarak liderlik: Sağlık çalışanları örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 103-119.
• Çelik, V. (1999) Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem Yayınları.
• Erben, G.S. & Güneşer, A.B. (2008). The relationship between paternalistic leadership and organizational commitment: Investigating the role of climate regarding ethics. Journal of Business Ethics, 82, 955–968.
• Halis, M. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin iş güçlüklerinin örgütsel bağlılıklarına etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 251-266.
• Hunt, S.D. & Morgan, R.M. (1994) Organizational commitment: one of many commitments or key mediating construct? The Academy of Management Journal, 37 (6), 1568-1587.
• Kentsu, J. (2007) Okul yöneticilerinin kişilik özelliklerinin örgütsel etik üzerine etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• King, M.T. (2006) Ethical leadership: A case study exploring pedagogy and practical application. Unpublished Doctoral Dissertation, San Francisco University.
• Lee, H.R. (2000). An empirical study of organizational justice as a mediator of the relationships among leader-member exchange and job satisfaction, organizational commitment, and turnover ıntentions in the lodging ındustry, Unpublished Doctoral Dissertation, Blacksburg, Virginia.
• Mulki, J.P., Jaramillo, J.F., Locander, W.B., (2008) Effect of ethical
• climate on turnover intention: linking attitudinal and stress theory, Journal of Business Ethics, 78, 559–574
• Özarslan, E. (2006) Sosyal sorumluluk projelerinin desteklenmesinde etik değerlerin rolü üzerine karşılaştırmalı bir araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Özdemir, E. (2003) Liderlik ve etik. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (2), 151-168.
• Resick, J.R., Hanges, P.J., Dicson, M.W. & Mitchelson, J.K. (2006).
• A cross-cultural examination of the endorsement of ethical leadership. Journal of Business Ethics, 63, 345–359.
• Sarros, J.C., Cooper, B.K. & Hortica, A.M. (2006) Leadership and character, Leadership & Organization Development Journal, 27(8), 682-699.
• Sarıdede, U. (2004) Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılığın isten ayrılma niyetine etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Straiter, K.L. (2005). The effects of supervisors’ trust of subordinates and their organization on job satisfaction and organizational commitment. International Journal of Leadership Studies, 1(1) 86-101.
• Stauten, J., Baillien, F., Broeck, A.V., Camps, J., De Witte, H. ve Euvema, M. (2010). Discouraging bullying: The role of ethical leadership and its effects on the work environment. Journal of Business Ethics, 95, 17–27.
• Svensson, G. & Wood, G. (2008). A model of business ethics. Journal of Busines Ethics, 77, 303-322.
• Şama, E. & Kolamaz, C. (2011). Destekleyici ve geliştirici liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 313-342.
• Turhan, M. (2007) Genel ve mesleki lise yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının okullardaki sosyal adalet üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Uğurlu, C. T. (2009) İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Uğurlu, C. T. & Sincar, M. (2010) Yönetici Etik Liderlik Ölçeği, Geçerlilik Güvenirlik Çalışması, V. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Antalya.
• Woods, P.A. (2006). A democracy of all learners: Ethical rationality and the affective roots of democratic leadership. School Leadership and Management, 26(4), 321-337.
• Zhu, W., May, D.R. & Avolio, B.J. (2004). The impact of ethical
• leadership behavior on employee outcomes: The roles of psychological empowerment and authenticity. Journal of Leadership and Organizational Studies, 11(1), 16-26.