Öğrencilerin Akran Zorbalığına Maruz Kalma Sıklıkları ile Cinsiyetleri, Okulu/Dersleri Asma ve Okula Geç Kalma Davranışları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 2, 352 - 362, 01.08.2022

Bilgesu Çüm , Sait Çüm

https://doi.org/10.17556/erziefd.827526

Öz

Bu araştırmada, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (Programme for International Student Assessment [PISA]) 2018 uygulamasına Türkiye’den katılan öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalma sıklıkları üzerinden iki aşamalı kümeleme algoritmasıyla kümelenmesi ve bu kümelerin öğrencilerin cinsiyeti, okulu veya bazı dersleri asmaları ya da okula geç kalmaları gibi değişkenler yönünden farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubunu, PISA 2018 araştırmasına Türkiye’den katılan ve tamamı 2002 yılında doğmuş olan 6890 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada öncelikle, akran zorbalığına maruz kalma sıklığı anketine verilen yanıtlar aracılığıyla yanıtlayıcı grubun içerisindeki farklı ve ayırt edilebilir bir takım özellikleri temsil eden fakat doğrudan gözlenemeyen üç alt grup (küme) iki aşamalı kümeleme analiziyle ortaya çıkarılmıştır. Öğrencilerin gözlenen değişkendeki düzeyleri bakımından anlamlandırılabilir olduğu belirlenen bu kümelerin tüm gruba oranla büyüklüklerinin sırasıyla %50, %33 ve %17 olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgulardan hareketle, öğrencilerin cinsiyetlerinin, okulu/dersleri asma ve okula geç kalma durumlarının kümeler arasında değişkenlik gösterdiği ve bu değişkenliğin istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akran zorbalığı, PISA, okulu asma, iki aşamalı kümeleme analizi

Teşekkür

Sayın hocam, Değerli görüş ve incelemeleriniz için şimdiden teşekkür ederiz. Saygılarımızla.

An Examination of the Relationships Between the Students' Frequency of Exposure Peer Bullying and Their Gender, Skipping School/Classes, and Arriving Late for School Behaviors

Öz

In this study, it was aimed to examine the clustering of students from Turkey in the Programme for International Student Assessment (PISA) 2018 based on the frequency of exposure to peer bullying and whether these clusters differ in terms of variables such as students' gender, skipping school or some classes or arriving late to school. The sample of this research consists of 6890 students participating in PISA 2018 from Turkey and all of whom were born in 2002. In this study, three subgroups (clusters) that represent different and distinguishable characteristics within the respondent group but cannot be directly observed were revealed through the students' responses to the frequency of exposure to peer bullying survey with a two-step cluster analysis. These clusters were meaningful in terms of students’ levels in the observed variable and their sizes were determined to be 50%, 33% and 17% respectively, compared to the whole group. Based on the findings, it was concluded that students' gender, skipping school or classes and arriving late to school varied between the clusters and this variability was statistically significant.

Anahtar Kelimeler

Peer bullying, PISA, two-step cluster analysis, skipping school

Kaynakça

• Açıkgöz, T. (2017). Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile okula karşı tutum. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Aníbal, F. & Rivera, P. (2014). The utility of the Olweus bully/victim questionnaire in identifying stably peer-victimized children. Yüksek Lisans Tezi, University of Arkansas, Arkansas.
• Arslan, N. (2017). Peer bullying among high school students: Turkish version of bullying scale. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 853-857.
• Ayas, T. & Pişkin, M. (2015). Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formu. Akademik Bakış Dergisi, 50, 316-324.
• Banks, R. (1997). Bullying in schools. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED407154.pdf adresinden alınmıştır.
• Bilgiç, E. (2007). İlköğretim I. kademede görülen zorba davranışlarının sınıf değişkenleri ve atmosferi algılamalarına göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Boulton, M. J. & Underwood, K. (1992). Bully/victim problems among middle school children. British Journal of Educational Psychology, 62(1), 73-87. https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.1992.tb01000.x
• Cheraghi, A. & Pişkin, M. (2011). A comparison of peer bullying among high school students in Iran and Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 2510–2520. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.04.137
• Çalışkan, N. & Ayık, A. (2015). Okul aile birliği ve velilerle iletişim. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 69-82.
• Furlong, M. J., Chung, A., Bates, M. & Morrison, R. L. (1995). Who are the victims of school violence? A comparison of student non-victims and multi-victims. Education and Treatment of Children, 18(3), 282–298.
• Gonçalves, F. G., Heldt, E., Nascimento Peixoto, B., Rodrigues, G. A., Filipetto, M. & Guimaraes, L. S. P. (2016). Construct validity and reliability of Olweus bully/victim questionnaire-Brazilian version. Psicologia: Reflexão e Crítica, 2-8. https://doi.org/10.1186/s41155-016-0019-7
• Gökkaya, F. & Tekinsav Sütcü, S. (2020). Akran zorbalığının ortaokul öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 40-54.
• Gürhan, N. (2017). Her yönü ile akran zorbalığı. Türkiye Klinikleri, 2, 175-181.
• Harris, M.C. (2009). Bullying, rejection, and peer victimization. New York: Springer.
• Haskaya, S. (2016). Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile okula yabancılaşma arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Mersin.
• IBM. (2021). Cramer’s v. https://www.ibm.com/docs/en/cognos-analytics/11.1.0?topic=terms-cramrs-v adresinden erişilmiştir.
• Kurt, Z. (2019). İlköğretim 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinde akran zorbalığı ve sosyal beceri arasındaki ilişkiyi etkileyen ve bu ilişkiye eşlik eden faktörler ile birlikte incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Maines, B. & Robinson, G. (1994). The no blame approach to bullying. British Association for the Advancement of Science, 1-11.
• Marsh, V. L. (2018). Bullying in school: Prevalence, contributing factors, and interventions. Center for Urban Education Success. https://www.rochester.edu/warner/cues/adresindenn alınmıştır.
• Nansel, T. R., Overpeck, M., Pilla, R. S., Ruan, W. J., Simons-Morton, B. & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. JAMA, 285(16), 2094–2100.
• Olweus, D. (1994). Bullying at school: Basic facts and effects of a school based intervention program. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 7, 1171-1190. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.1994.tb01229.x
• Olweus, D. (2013). School bullying: Development and some important challenges. Annual Reviews. 9, 751-780. https://doi.org/10.1146/annurev-clinpsy-050212-185516
• Öztürk, A., Tezel, A. & Öztürk, F. Ö. (2019). Bir ortaöğretim kurumunda akran zorbalığının değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 11(1), 82-88. https://doi.org/10.18521/ktd.392368
• Radovic, M.,Ghonima, O. & Schumacher, T. (2017). Data mining of bridge concrete deck parameters in the national bridge inventory by two-step cluster analysis. ASCE-ASME Journal of Risk and Uncertainty in Engineering Systems, Part A: Civil Engineering, 3(2). https://doi.org/10.1061/AJRUA6.0000889
• Ralic, A.Z., Cvitkovic, D. & Sekusak-Galesev, S. (2018). Predictors of bullying and victimisation in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. C.E.P.S Journal, 4, 63-88. https://doi.org/10.26529/cepsj.557
• Slee, P. & Skrzypiec. G. (2016). Well-being, positive peer relations and bullying in school settings. Fransa: Springer.
• Şchiopu, D. (2010). Applying two-step cluster analysis for identifying bank customers‘ profile. Buletinul Universitatii Petrol – Gaze din Ploieşti, 62(3), 66–75.
• Şimşek, H. & Çöplü, F. (2018). Lise öğrencilerinin riskli davranışlar gösterme düzeyleri ile okula bağlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(4), 18-30. https://doi.org/10.31592/aeusbed.358223
• Tarshis. T. P. (2010). Living with Peer Pressure and Bullying. New York: Checkmark Books.
• Tobin, C. & Duncan, J. (2007). Peer victimization among adolescent females: A literature review of the significant causes and consequences associated with relational aggression. The Alabama Counseling Association Journal, 1, 20-23.
• Waters, S. & Mashburn, N. (2017). An investigation of middle school teachers’ perceptions on bullying. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 8, 1-34.