Öğretmen Görüşlerine Göre Ses Esaslı İlk Okuma Yazma Öğretiminde Karşılaşılan Güçlükler

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 3, 376 - 389, 01.12.2022

Muhittin Sağırlı Uğur Atik

https://doi.org/10.17556/erziefd.1057284

Öz

Okuma ve yazma becerileri insan hayatında önemli bir yere sahiptir. Bu bakımdan okuma ve yazma becerilerinin öğretimi de önem arz etmektedir. Okuma-yazma öğretiminde öğretmenlerin karşılaşmış olduğu sorunların tespit edilmesi; öğretmenlerin farkındalık düzeyinin geliştirilmesi, sorunların giderilmesi ve gelecekte hazırlanacak öğretim programlarına yol göstermesi açısından önemlidir. Bu araştırmanın amacı, 2018 yılından itibaren uygulanmakta olan Ses Esaslı Okuma Yazma Öğretimi Yaklaşımı’na ilişkin sınıf öğretmenlerinin düşüncelerinin, değerlendirmelerinin ve bu yaklaşım ile yürütülen okuma-yazma faaliyetlerinde öğretmenlerin karşılaştıkları güçlüklerin belirlenmesidir. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımı benimsenerek durum çalışması olarak desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında İstanbul ‘da devlet okullarında görev yapan en az bir defa Ses Esaslı Okuma Yazma Öğretimi Yaklaşımı ile öğretim gerçekleştirmiş olan 13 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada, araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel ve içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, öncelikli olarak Türkçe öğretim programında “Ses Esaslı Okuma Yazma Öğretimi Yaklaşımı” ifadesinin kullanılmasının kavram karmaşasına sebep olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte ses esaslı okuma yazma öğretimi ile gerçekleştirilen okuma yazma öğretimine ilişkin, öğretmenlerin yarıya yakını olumlu yönde görüş bildirirken diğerleri bazı sınırlılıkların ve sorunların mevcut olduğunu ifade etmişlerdir. Aileden kaynaklı (metodolojik çatışma), öğrenciden kaynaklı (hazır bulunuşluk düzeylerinin yetersizliği, devamsızlık), eğitim politikalarından kaynaklı (tüm öğrencilerin okul öncesi eğitim almaması, erken yaşta okula başlamaları), fiziksel yetersizliklerden kaynaklı (sınıfların kalabalık olması, ekonomik imkânsızlıkların olması, ders kitaplarının yetersiz olması) ve yöntemden kaynaklı (parçadan bütüne gidilmesi anlamayı zorlaştırması, zaman ve enerji kaybettirmesi, açık heceye ulaşma ve hece birleştirmede zorlukların yaşanması) sorunlar, en sık dile getirilenler arasında yer almıştır. Araştırma sonuçları doğrultusundan sorunların giderilmesine yönelik birtakım öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, Birinci Sınıf, Sorunlar, Çözümler, Ses esaslı okuma yazma öğretimi

Difficulties Encountered in Sound-Based Primary Literacy Teaching According to Teachers' Viewstitle

Öz

The aim of the study is to determine the thoughts and evaluations of the teachers regarding the Voice Based Literacy Teaching Approach and the difficulties they encountered in the literacy activities they carried out with this approach. The research was designed as a case study by adopting a qualitative research approach. The study group of the research consisted of 13 voluntary primary school teachers who work in public schools in Istanbul and have taught at least once with the Sound-Based Literacy Teaching Approach. Descriptive and content analyses were used to analyze the data obtained through the semi-structured interviews formed by researchers. It was determined that the use of the phrase "Sound-Based Literacy Teaching Approach" in the Turkish curriculum caused conceptual confusion. On the other hand, nearly half of the teachers expressed a positive opinion about the literacy teaching carried out with the said method, while the other half stated that there were some limitations and problems. Family origin (methodological conflict), student origin (insufficient readiness, absenteeism), education policies (not all students receiving pre-school education, starting school at an early age), physical opportunities (crowded classes, economic impossibilities, insufficient textbooks) and method (going from the part to the whole, difficulty to understand, losing time and energy, having difficulties in reaching open syllables and combining syllables) were among the most frequently mentioned. In line with the results of the research, some suggestions have been presented to solve the problems.

Anahtar Kelimeler

Sound-Based Sentence Method, Elementary School, First Grade, Problems, Solutions

Kaynakça

• Adıgüzel, A., ve Karacabey, M. (2010). Sınıf öğretmenlerinin ilk okuma yazma öğretiminde karşılaştıkları sorunlar. Education sciences, 5 (3), 1382-1394.
• Akar, H. (2019). Durum Çalışması. Ersoy, A. ve Saban, A. (Ed.), Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri, (s.140). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Akyol, H. (2000). Yazı öğretimi. Millî Eğitim Dergisi,146, 37-48.
• Akyol, H. (2011). Türkçe öğretim yöntemleri (4.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Anras, B. (2020). Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin ilk okuma yazma öğretimi sürecinde karşılaştıkları güçlükler. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 8(1), 51-67. https://doi.org/10.35233/oyea.712690
• Aydoğdu, E. (2017). Evdeki okuma-yazma çevresinin, okuduğunu anlama becerisi gelişimi üzerindeki rolü: bir aracılık modeli [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Koç Üniversitesi.
• Babayiğit, Ö., ve Erkuş, B. (2017). İlk okuma yazma öğretimi sürecinde sorunlar ve çözüm önerileri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 271-284.
• Başar, M., ve Tanış-Gürbüz, H. (2020). İlk okuma ve yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 8(1), 1-20. https://doi.org/10.35233/oyea.666563
• Bayat, S. (2014). Sınıf öğretmenlerinin ilkokuma yazma programının uygulanmasında karşılaştıkları güçlüklere ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 13(3), 759-775.
• Bayat, S., ve Çelenk, S. (2015). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazma becerileri başarı düzeylerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 14(1), 13-28, 2015.
• Çelenk, S. (2002). İlk okuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 1(2) 40-47.
• Çelenk, S. (2003). İlkokuma-yazma öğretiminde kuluçka dönemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 36(1-2), 75-80.
• Duran, E., ve Çoban, O. (2016). Ses temelli cümle yöntemine yönelik öğretmen görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(3), 17-2.
• Ekici Calın, T. (2019). Sınıf öğretmenlerinin ilkokuma-yazma öğretimine ilişkin görüşleri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Erbasan, Ö., ve Erbasan, Ü. (2020). Sınıf öğretmenlerinin ilk okuma yazma öğretimi sürecinde karşılaştığı sorunlar. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 113-125. https://doi.org/10.16916/aded.628267
• Erkan, S., ve Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 94-106.
• Göçer, A. (2016). Etkinlik Temelli İlkokuma ve Yazma Öğretimi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Göçmen, Ş. (2012). Eğitim felsefesi bağlamında öğretmen ve veli görüşlerine göre ilkokuma yazma öğretiminde karşılaşılan problemler [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Güneş, F., Uysal, H., ve Taç, İ. (2016). İlkokuma yazma öğretimi süreci: öğretmenim bana okuma yazmayı öğretir misin? Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(2), 23-33.
• Gwet, K. L. (2008). Computing inter-rater reliability and its variance in the presence of high agreement. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 61(1), 29-48. https://doi.org/10.1348/000711006X126600
• Gwet, K. L. (2016). Testing the difference of correlated agreement coefficients for statistical significance. Educational and Psychological Measurement, 76(4), 609-637. https://doi.org/10.1177%2F0013164415596420
• Harris, A. J., ve Sipay, E. R. (1990). How to increase reading ability: A guide to developmental ve remedial methods. (9th Edition). London: Longman.
• Kavcar, C. (1983). Düzgün yazmanın önemi ve yolları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(16), 113-123.
• Miles, M, B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Özcan, A.F., ve Özcan, A. (2016). İlk okuma yazma öğrenmede çocukların yaşadıkları güçlükler, nedenleri ve çözüm önerileri: nitel bir araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 69-103. doi: 10.17336/igusbd.61470
• Sağırlı, M. (2021). İlk okuma yazma öğretim sürecine veli etkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 12(2), 385-414, doi:10.23863/kalem.2021.185
• Sağırlı, M., ve Coşkun, L. (2021). Öğrencilerin okul olgunluklarının okuma yazma sürecine etkisi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(37), 4072-4103. https://doi.org/10.26466/opus.913538
• Sönmez, V. (1991). Eğitim felsefesi. Ankara: Adım Yayınları.
• Sönmez, V. (1991). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara. Adım Yayıncılık.
• Şahin, S., ve Tuğrul, B. (2019). İlköğretim Birinci Sınıfta Okuma ve Yazma Eğitimine Ailenin Katkı Düzeyinin Belirlenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 45-61.
• Uçar, K.Ö.D. (2001). Okuma yazma öğretiminde kullanılan yöntemlerin etkililiğinin karşılaştırılması [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Üniversitesi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, V. (2009). Ses temelli cümle yöntemi ile ilk okuma yazma öğretim sürecinde karşılaşılan güçlükler ve bu güçlüklerle baş etme stratejilerinin belirlenmesi; (Şırnak ili örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Yin, R.K. (2014). Case study methods: design and methods (5. Baskı). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Zoski, K., ve Jurs, S. (1993). Using multiple regression to determine the number of factors to retain in factor analysis. Multiple Linear Regression Viewpoint, 20(1), 5–9.
• Zoski, K., ve Jurs, S. (1996). An objective counterpart to the visual scree test for factor analysis: The standard error scree. Educational and Psychological Measurement, 56(3), 443–451. https://doi.org/10.1177/0013164496056003006